26.11.14 Aanbeveling 1 min

Wanneer neemt de robot het stuur over? Tien leestips over de zelfrijdende auto

Journalist, gespecialiseerd in mobiliteit en duurzaamheid

De autonome auto AnnieWAY, die meedeed aan een racewedstrijd tussen robotauto's in 2007. AnnieWAY haalde de finish niet. Foto: Hollandse Hoogte

Minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu, VVD) kondigde aan haast te willen maken met de zelfsturende auto. En Googles robotauto’s worden per testrit beter. Maar wanneer rijden wij er eigenlijk in? En wie is verantwoordelijk bij een botsing? Tien leestips die alle kanten van de discussie belichten.

Voordat heel Nederland kan gaan rondrijden in zelfrijdende robotauto’s moet er nog veel gebeuren. De techniek loopt op dit moment voor op de wetgeving. Minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu, VVD), heeft aangegeven haast te willen maken met de noodzakelijke aanpassingen.

Wat moet er nog gebeuren, aan auto en maatschappij, voordat we in de zelfrijdende auto de weg op kunnen? En welke veranderingen staan ons te wachten? Hieronder een overzicht, aan de hand van tien lezenswaardige artikelen.

Waarschuwing vooraf, om spraakverwarring t e voorkomen: met robotauto bedoel ik een autonome auto waarin, zo is de uiteindelijke bedoeling, helemaal geen chauffeur meer nodig is. In deze auto zou je een boek moeten kunnen lezen achter het stuur, of wat daarvoor in de plaats komt. Google is bezig met de ontwikkeling van zo’n auto.

Tegelijkertijd produceren steeds meer fabrikanten auto’s met geavanceerde vormen van automatische piloot. Deze hebben correctie- en hulpsystemen (denk aan: automatisch afstand houden tot andere auto’s, remmen, invoegen, inparkeren).

Het verschil tussen de robotauto en een auto met autopiloot is fundamenteel. Bij een auto met autopiloot blijft een menselijke chauffeur verantwoordelijk. Bij een robotauto wordt de producent van de auto dat, of misschien zelfs de robotauto zelf. Dat zou zo’n grote verandering zijn, dat mensen hun idee en definitie van ‘auto’ volledig zouden moeten herzien.

Hoe goed rijdt de robotauto van Google nu?

Transportjournalist Eric Jaffe mocht in april dit jaar als eerste journalist mee met een proefritje door de stad. Na een soepel en saai begin, stopte de robotauto voor een wegafzetting in Palo Alto en durfde niet meer verder. De chauffeur van Google moest het stuur even overnemen. De ingenieurs blijken de robotauto zo te programmeren dat deze bij twijfel altijd de veiligste keus maakt.
Verderop in de rit sneed een truck de auto af en trapte de chauffeur van Google voor de zekerheid op de rem. Een later uitgevoerde simulatie van de verkeerssituatie liet zien dat de robot hetzelfde zou hebben gedaan, maar dus wel een fractie later.
De robotauto’s van Google hebben inmiddels 700.000 mijl op Amerikaanse wegen afgelegd, zonder brokken te maken. Er is één incident gemeld, maar toen had een mens het stuur overgenomen.

The First Look at How Google’s Self-Driving Car Handles City Streets, City Lab, april 2014

Het toekomstvisioen van Google

Waar brengt de robotauto ons? Het visioen van Google, het bedrijf dat het verste is met de ontwikkeling van een volledig autonome robotauto, ziet er zo uit. Een vloot van chauffeurloze taxi’s die ieder moment oproepbaar zijn vervangt de meeste gewone personenauto’s. Dit voorkomt files en parkeerellende, spaart het milieu en maakt een einde aan jaarlijks 1,3 miljoen verkeersdoden wereldwijd. Het zijn geen Google-auto’s die straks de weg op gaan. Het bedrijf wil zijn technologie verkopen aan reguliere autoproducenten. Handig om te weten, bij het nadenken over wat er moet veranderen: Google houdt zich niet bezig met bestaande modellen, aldus mede-oprichter Sergey Brin. ‘We leven gewoon op een compleet andere planeet.’

Auto Correct, The New Yorker, november 2013

Het Nederlandse plaatje

Nederland heeft geïnvesteerd in zogenoemde coöperatieve auto’s, die niet de weg zoeken met sensors zoals Googles robotauto, maar communiceren met het omringende verkeer, met behulp van draadloze Vehicle to Vehicle-technologie. Als auto’s de wegpositie van auto’s om zich heen kunnen uitlezen, dan stroomt het verkeer beter door, wat files vermindert, is het idee. Het Rathenau Instituut schreef vorige maand dat de komst van Googles robotauto een ‘disruptieve innovatie’ zou betekenen voor Nederland, want: ‘de robotauto draagt minder bij aan doorstroming en duurzaamheid, en investeringen in coöperatieve auto’s kunnen zo niet worden verzilverd.’ Dit klinkt bijna als een ideologische strijd tussen sociale en liberale auto’s. Google zegt echter ook files te willen terugdringen en het milieu te willen sparen. Wellicht convergeren de systemen dus vanzelf, maar het Rathenau Instituut adviseert na te denken over de positie die de autonome robotauto zou moeten innemen in het coöperatieve systeem.

Zet in op coöperatieve zelfsturende auto’s, Rathenau Instituut, oktober 2014

De robotauto als rechtspersoon

Als de autonome technologie van Google beschikbaar komt, moet de maatschappij wel bereid zijn te accepteren dat ook robotauto’s bij ongelukken betrokken kunnen raken. Dat stelt Stanford-fellow Bryant Walker Smith, die de robotautowetgeving op de voet volgt.
Volgens jurist John Frank Weaver is het een goed idee om een robot de status van rechtspersoon toe te kennen, net zoals een bedrijf een rechtspersoon kan zijn. Als een robotauto een verkeersongeluk veroorzaakt, houd je liever de auto verantwoordelijk dan het bedrijf, omdat de zaak dan veel sneller kan worden afgewikkeld en het bedrijf misschien niet eens verantwoordelijk te houden valt. Als rechtspersoon zou een robot zelf een verplichte aansprakelijkheidsverzekering kunnen krijgen (afgesloten door het bedrijf dat de robot ontwikkelt). Voor het bedrijf is het ook nuttig, omdat het zelf niet meer wordt aangeklaagd, maar wel geprikkeld wordt om zo veilig mogelijke robots te ontwikkelen.

Robots Are People, Too, Slate, juli 2014

Hoe een robotauto kiest tussen twee kwaden

Scenario. Er doemt een spookrijdende vrachtwagen op. De robotauto heeft drie keuzes. Eén: remmen, en daarmee zelf aangereden worden. Twee: naar links uitwijken en een motorrijder met helm raken. Drie: naar rechts uitwijken en een motorrijder zonder helm raken. Filosoof Patrick Lin publiceerde afgelopen anderhalf jaar een aantal artikelen met dit soort prikkelende scenario’s. Het zijn eerder denkoefeningen dan situaties om je serieus op voor te bereiden: zoiets zal net zo zelden gebeuren als wanneer er een menselijke chauffeur achter het stuur zit, of minder vaak. En een mens zou zich voor eenzelfde dilemma gesteld zien. Maar die oefeningen helpen wel bij het nadenken over hoe de robotauto normale verkeersbeslissingen neemt, of zou moeten nemen.

The Robot Car Of Tomorrow May Just Be Programmed to Hit You, Wired, mei 2014

Kan je straks nog 160 kilometer per uur rijden om het vliegtuig te halen?

Kun je een robotauto instellen op een sportieve rijstijl? Wat Google betreft niet. Projectleider Sebastian Thrun, die als jongvolwassene een goede vriend verloor in een auto-ongeluk, wil de jaarlijkse 1,3 miljoen verkeersdoden wereldwijd terugbrengen, en hardrijden past niet in dat plaatje. Precies om die reden denkt Elon Musk van Tesla dat we helemaal geen auto’s willen die honderd procent autonoom zijn – wat als je dreigt je vliegtuig te missen en je robotauto zich aan de snelheidslimiet houdt? En mochten we straks toch allemaal in robotauto’s met Google-technologie rijden, dan loopt de staatskas een grote bron aan boete-inkomsten mis.

Driverless cars could cripple law enforcement budgets, Network World, mei 2014

Lees ook:

Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.

Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.

Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!

Lees ook:

De bermudadriehoek van talent