Podcast: Volgens deze dwarse VVD’er moeten we ophouden met sparen

‘Ik ben een groot fan van het kapitalisme.’ Dat zei Robin Fransman (1968) niet zo lang geleden op een bijeenkomst van de FNV. Om eraan toe te voegen dat de vakbond onmisbaar is voor een gezond kapitalisme en zelfs een beslissende rol kan spelen in de huidige crisis. Fransman is lid van de financiële commissie van de VVD en laat vaak een eigenzinnig, onafhankelijk geluid horen. Getuige ook het boek waarvan hij gisteren een eerste exemplaar aan Klaas Knot overhandigde: Sparen is geen deugd.

Fransman is overigens niet dwars omdat hij zo graag recalcitrant wil zijn, nee, de economische situatie waar we in Nederland en Europa in verzeild zijn geraakt, is ongekend, zegt hij. Dus moet je nieuwe ideeën ontwikkelen.

Wie spaart, vergroot elders de schuldenlast

Fransman bouwt zijn betoog op rond de stelling: geld betekent schuld. Wat de een bezit, mist de ander. Dat geldt dus ook voor ons spaargeld. Wie spaart, vergroot elders de schuldenlast. Onherroepelijk.

Op zich is daar niks mis mee. Een van de belangrijkste functies van geld is immers groei stimuleren. Je leent geld en door iets met dat geld te produceren, kun je de schuld vereffenen en realiseer je groei. In die situatie moet er een gezonde balans zijn tussen de schuldenlast en het productieve vermogen. Dit is de zogenoemde flow economy, de economie waar groei plaatsvindt en geproduceerd wordt.

Dit proces is in het Westen ernstig verstoord door de financiële economie, de stock economy. Enorme vermogens en spaartegoeden - 1200 miljard bij pensioenfondsen - zorgen voor een navenante stijging van de schuldenlast. De uitkomst? Er wordt niet meer geïnvesteerd. De groei is eruit. Terwijl de kosten van energie en vergrijzing blijven stijgen. ‘Daar zit het economische lek,’ schrijft Fransman. Energie en vergrijzing zijn zodoende de twee belangrijkste oorzaken van de crisis.

Dit is wel erg kort samengevat, dat begrijp ik. In het gesprek legt Robin Fransman zijn ideeën omstandiger uit, terwijl hij - net als in het boek - probeert om evenwicht te bewaren tussen eenvoud en complexiteit. Dat levert verrassende ideeën op. Zoals de mogelijkheid van salderen; een deel van je pensioen gebruiken om je hypotheek af te lossen. Slecht idee? Luister naar deze dwarse VVD’er.