Het ‘ethische zakendoen’ van de bank die belastingontduiking faciliteert

Op 11 december 2012 verschijnt een persbericht op de website van het Amerikaanse ministerie van Justitie: ‘Hongkong Shanghai Banking Corporation bekent overtredingen van antiwitwas- en sanctiewetgeving.’ ‘De disfunctie bij HSBC was ongehoord,’ aldus assistentprocureur-generaal Lanny Breuer. ‘Vandaag betaalt HSBC een hoge prijs voor haar gedrag.’

Prijskaartje: 1,92 miljard dollar, de belofte het in de toekomst beter te doen en een verontschuldiging van de CEO. ‘Het spijt ons heel erg,’ zei hij.

HSBC had, zo bleek uit de schikking, dagelijks ‘honderdduizenden dollars’ in ‘speciaal ontworpen dozen [met] afmetingen die precies door de HSBC-bankloketten pasten,’ van Mexicaanse drugsdealers gekregen. En dan hebben we het niet over vreedzame huis-tuin-en-keukendealers, maar over het Sinaloakartel, bekend van internetvideo’s waarin kettingzagen en rivaliserende bendeleden akelig prominent figureren.

Het was gewoon bekend (en meer)

Dat de controles in Mexico te wensen overlieten, was bekend bij HSBC. In 2006 voerde de bank al een intern onderzoek uit naar Mexicanen die een bankrekening bij HSBC op de Kaaimaneilanden hadden. Uit het onderzoek bleek dat meer dan 50 procent van de klantdossiers onvoldoende informatie bevatten, in 15 procent van de gevallen was er zelfs helemaal geen informatie over de klant vastgelegd. In de daaropvolgende twee jaar deed de bank niets om deze gebreken te verhelpen. Sterker nog, het aantal Mexicaanse rekeninghouders op de Kaaimaneilanden vertienvoudigde.

Ook twijfelachtige regimes van Libië, Birma, Iran en Noord-Korea konden bij HSBC terecht. HSBC had zelfs een systeem ontworpen om transacties uit deze landen door het Amerikaanse banksysteem te sluizen: ‘kijk uit: gesanctioneerd land’ en ‘noem deze naam niet in New York,’ stond vermeld bij transacties uit gesanctioneerde landen.

Betalingsopdrachten met dit soort teksten vielen automatisch in de zogenoemde ‘reparatielijn,’ waar HSBC-werknemers de opdrachten schoonden van gesanctioneerde namen. In 2003 waarschuwde een HSBC-chef dat dit soort praktijken waarschijnlijk strafbaar was. Uiteindelijk besloot HSBC de lucratieve handel toch door te zetten vanwege de ‘significante zakelijke kansen’ die het leveren van bankdiensten aan gesanctioneerde landen opleverde.

De CEO wordt minister van Handel

Dat was in 2012. Deze week kwam HSBC opnieuw in het nieuws. Ditmaal omdat een lijst van 30.000 van haar Zwitserse rekeningen waar 120 miljard dollar op stond was gelekt. De lijst was al eerder bekend bij belastingdiensten over de hele wereld, maar nu kwam de lijst ook in de openbaarheid.

Uit het lek blijkt dat HSBC niet slechts een passieve ontvanger van belastingmijdend geld was. De bank hielp klanten actief belasting ontduiken

Uit het lek blijkt dat HSBC niet slechts een passieve ontvanger van belastingmijdend geld was. De bank hielp klanten actief belasting ontduiken. Zo gaf de Ierse zakenman John Cashell aan dat hij zijn geld wilde verbergen voor de belastingautoriteiten, waarna een HSBC-medewerker hem vertelde dat hij daarvoor aan het juiste adres was. In klantendossiers stond dikwijls beschreven dat de rekeningen ‘niet aangegeven’ waren bij de belastingdienst. Ondertussen verstrekte de bank diezelfde klanten wel tienduizenden euro’s, dollars of kronen aan cash geld.

Mensen die eindverantwoordelijk waren, bijvoorbeeld Stephen Green, als CEO van HSBC tussen 2006 en 2010, werd in 2010 aangesteld als Britse minister van Handel en Investeringen. ‘Met Stephen stellen we een minister aan met een lange staat van dienst als internationaal bankier,’ zei minister Vince Cable na zijn aanstelling. ‘Iemand met een krachtige filosofie over ethisch zakendoen.’

Green was als bestuursvoorzitter herhaaldelijk gewaarschuwd over potentieel illegale activiteiten van de bank in Mexico. Bovendien was de lijst met belastingontduikers met HSBC-rekeningen toen al bekend bij de Britse belastingdienst. Stephen Green wilde desgevraagd geen antwoord geven op vragen over zijn tijd bij HSBC aan het BBC-programma Panorama.

Voor minder de cel in

Samenvattend: HSBC heeft in de afgelopen vijftien jaar honderden miljoenen dollars witgewassen voor drugskartels, handelaren in wapens en bloeddiamanten van een bankrekening voorzien, tienduizenden vermogenden geadviseerd over hoe ze Europese belastingwetgeving kunnen omzeilen; en welbewust Amerikaanse sanctiewetgeving aan haar laars gelapt.

Er zijn mensen die voor minder de cel in draaien.

In juni 2014, twee jaar na de schikking van HSBC, verscheen er nog een persbericht op de website van het Amerikaanse ministerie van Justitie: ‘Vrouw veroordeeld voor fraude bij HSBC.’ De vrouw had als medewerker bij HSBC haar werkgever 42.000 dollar afhandig gemaakt.

Ze kreeg één jaar gevangenisstraf.