Dit wordt het jaar waarin het uit de sciencefiction verdwijnt en bij de mensen thuis op het hoofd belandt. Dat is althans de verwachting die het bedrijf Thync in de media creëerde met de in januari van een breingadget in wording.

Hoe de elektrische stemmingverbeteraar van Thync er precies uit komt te zien, is het bedrijf nog vaag. In elk geval zullen er twee elektroden contact maken met je hoofdhuid, een ter hoogte van je slaap, de ander op je achterhoofd of onder je oor.

Tijdens een sessie met de Thync kun je de tijdsduur en intensiteit van de elektrische stroompjes instellen. Volgens ervaringsdeskundigen houdt het effect een paar uur aan. Via bluetooth communiceert de Thync met je smartphone. Daar kun je kiezen voor een ontspannend of opwekkend programma: voor het effect van een glaasje wijn of een dubbele espresso, zonder dat chemicaliën je lichaam binnenkomen.

Zo voelt dat

Een Amerikaanse journalist die een prototype twintig minuten op kreeg in een luxe suite in een hotel in Las Vegas, beschreef het effect

‘Ik dacht na over de komende rit naar huis en voelde slechts zelfvertrouwen’

‘Alles voelt fijngetekender, helderder. Ik zie meer details in de wereld om me heen, en het gevoel van sufheid waarmee mijn brein gedrapeerd was na drie dagen luisteren naar perspresentaties van zieltogende industriegiganten, lijkt te zijn weggeëbd.’

Een andere tech-journalist ‘Ik verhoogde de sterkte [van de elektrische stimulatie] van 62, naar 64 en uiteindelijk naar 68. [...] 68 leverde een euforische ‘flow’ die wat hoger was dan ik leek nodig te hebben, dus ik draaide het niveau terug naar 62. Ik dacht na over de komende rit naar huis en voelde slechts zelfvertrouwen.’

Met als ‘Het rare is dat het echt werkt,’ kreeg de Thync van techsite Digital Trends in januari de prijs voor ‘coolste gadget van het jaar.’

Breinstimulatie en de wetenschap

Is het een placebo-effect? Massahypnose? Vanuit wetenschappelijke hoek klinkt over Thync voorzichtig positief . In tegenstelling tot liet Thync het prototype testen in wetenschappelijk opgezette proefonderzoeken.

Los van de vraag of de Thync doet wat het belooft (daarover binnenkort meer), geldt breinstimulatie, zoals het beïnvloeden van hersenactiviteit met zwakstroom meestal wordt genoemd, als veelbelovend.

De techniek bestaat al sinds de jaren zestig van de twintigste eeuw, maar raakte in onbruik. Vijftien jaar geleden werd het onderzoek nieuw leven ingeblazen.

Inmiddels worden er over de wereld honderden medische experimenten per jaar gedaan met breinstimulatie. De grote hoop van de onderzoekers is dat mensen met psychiatrische en neurologische klachten ermee geholpen kunnen worden. Kleine, voorlopige onderzoeken met proefpersonen lieten onder meer positieve effecten zien bij mensen met depressie, chronische pijnklachten en migraine.

Een punt van verwoede discussie binnen het jonge onderzoeksgebied is of experimenten met positieve effecten niet worden overbelicht. Volgens sommige wetenschappers is het zelfs te vroeg te stellen of je met zwakstroom überhaupt wel hersenactiviteit kunt veranderen.

Maar patiënten die meedoen aan proefonderzoeken zijn vaak enthousiast, en ook de Nederlandse Hersenstichting is

Volgens de meest enthousiaste neurotechnologen heeft breinstimulatie de potentie de farmaceutische industrie op haar kop te zetten: veel pillen zouden op termijn vervangen kunnen worden door een elektrische vorm van medicatie.

Experimentele vormen van hersenonderzoek en -manipulatie door de jaren heen. Foto’s: Getty/Hollandse Hoogte

Gezonde mensen die aardiger willen worden

Naast de medische onderzoeken zijn er experimenten zoals die van Thync, waarin het niet gaat om het beter maken van patiënten, maar om het ‘verbeteren’ van gezonde mensen die slimmer, aardiger of handiger willen worden. Deze proeven vinden niet alleen plaats in Silicon Valley. De Amerikaanse luchtmacht bijvoorbeeld of militairen met behulp van elektrische breinstimulatie beter worden in het het herkennen van objecten in radarbeelden (het antwoord volgens de onderzoekers: ja).

Experimenten richten zich ook op gezonde mensen die elektriciteit willen gebruiken om slimmer, aardiger of handiger te worden

Doe-het-zelvers die geen geduld of geld hebben om de resultaten van wetenschap en bedrijfsleven af te wachten, slaan intussen alle ‘doe-dit-niet-thuis’-waarschuwingen in de wind en met 9-voltsbatterijen en schuursponsjes.

Wat ik te weten wil komen

Zoals collega Nina Polak doet naar de toekomst van Virtual Reality, wil ik komende tijd gaan kijken wat de mogelijkheden zijn van beïnvloeding van hersenactiviteit met behulp van zwakstroom.

Wat ik te weten wil komen: staat de Thync symbool voor een tijdperk waarin we het brein succesvol stimuleren met zwakstroom? Of is deze gadget eerder de belichaming van onze eeuwenoude (wan)hoop om slimmer te worden zonder er zelf iets voor te hoeven doen?

De achterliggende vraag die ik hierbij heb: hoe doe je wetenschappelijk (of commercieel) onderzoek naar het brein, op de grens van wetenschap en sciencefiction? Ik begin met uitzoeken wat er op dit onderzoeksterrein eigenlijk gebeurt. Ethische vragen wil ik in een later stadium graag behandelen.

Al jullie ideeën, kennis, vragen en waarschuwingen die ik mee kan nemen bij het betreden van deze wereld, door een Australische hersenwetenschapper een paar jaar geleden als ‘nogal een mijnenveld’, zijn zeer welkom.

Dit is wat er dagelijks misgaat in je hoofd Dankzij onze capaciteit om te grijpen en taal te begrijpen ? zaken waarin onze linkerhersenhelft uitblinkt ? zijn mensen de baas op aarde. Maar waarom zijn we er zo belabberd in? Over wat er misgaat in de hersenpan van de westerse mens en wat daaraan te doen. Lees het stuk hier terug