Verzameling 2: Obama eet een hamburger

Er moet gegeten worden. Elke dag weer, door iedereen. De Amerikaanse president Barack Obama zou op elk moment van de dag speciaal voor hem bereide diners kunnen eten, als hij dat zou willen. Bijvoorbeeld alleen biologisch. Of alleen het beste stukje vlees. Of alleen de groene M&M’s, omdat hij die het lekkerste vindt. 

Hij is immers de president.

Maar Obama houdt van fastfood. Dus zo nu en dan stopt hij zijn hele caravaan om bij een diningroom een hamburger met patat en milkshake te bestellen. Het schijnt dat hij dit soms totaal onverwacht doet, wat de nodige chaos voor zijn PR-team en bodyguards oplevert. Alles wat hij doet wordt weken, of zelfs maanden, vooruit gepland. Zo kan de locatie worden gescand, de werknemers worden gescreend en alleen blije klanten worden uitgenodigd, om er zeker van te zijn dat er geen onverwachte dingen gebeuren. 

Maar plannen wanneer je zin hebt in fastfood kan eigenlijk niet. Het is juist lekker omdat je ertoe wordt verleid, nog voor je wist dat je honger had. Dat geldt ook voor de president van de Verenigde Staten. En dat is ook de reden waarom de fotograaf van het Witte Huis Pete Souza altijd bij Obama in de buurt is. Om ook die onverwachte momenten vast te leggen. En hij moet rennen om er op tijd bij te zijn, want Obama hoeft nooit in de rij te staan voor hij kan bestellen. 

De losse beelden (zowel foto als film) tonen de feiten. Het is fascinerend om te zien hoe het bestellen van een hamburger in zichzelf al nieuws kan zijn. Hoe geboeid mensen observeren hoe Obama zijn keuze maakt. Feitelijk komen we niet veel meer te weten dan dat Obama van tomaten, sla en mosterd houdt op zijn hamburger, en niet van ketchup. (Vice-president Joe Biden houdt juist weer wel van ketchup op zijn hamburger.) 

Maar hiervoor zijn de beelden niet bedoeld. Waarom Obama ervoor kiest deze fastfoodrestaurants te bezoeken, wordt duidelijk door in het fotoarchief verschillende momenten te verzamelen. Dan worden patronen zichtbaar. Die patronen tonen zijn motieven voor deze bezoeken, en laten zien hoezeer deze situaties bewust door Obama worden opgezocht. Omdat het goed is voor zijn imago.

Obama schudt handen:

Obama inspecteert:

Obama luistert:

Obama doet alsof zijn aanwezigheid de normaalste zaak van de wereld is:

Wat we niet zien

In de foto’s van Souza is nooit de chaos te zien die Obama wel degelijk veroorzaakt. Zeker als zijn bezoek onaangekondigd is, trekt hij zwermen mensen en pers aan. In sommige beelden is het echt opvallend hoe rustig iedereen om Obama heen zit te eten, alsof de andere gasten hem niet eens opmerken. Wat je niet ziet, is hoe bodyguards constant bezig zijn om camera’s op afstand te houden. Want die kunnen wel inzoomen. Het is onbeleefd om bovenop zijn lip te zitten, terwijl de president net als alle andere gasten van een hamburger komt genieten. 

De pogingen van Souza om de foto’s een ontspannen uitstraling te geven, zal een bewust gekozen benadering van hem zijn.  Het moet er zo alledaags mogelijk uitzien. 

Als Obama zo gek is op hamburgers, zou hij zijn koks zoveel hamburgers kunnen laten maken als hij zou willen. Een president kan alles eten wat hij wil, waar hij wil, hoeveel hij wil. Maar daar gaat het hier niet om. Obama zoekt deze situaties op omdat hij zo zich aan zijn kiezers kan spiegelen. En belangrijker, zijn kiezers zich ook aan hem. Obama is erbij gebaat om enerzijds als machtigste man van de wereld te worden gezien, en anderzijds - tegelijk - heel alledaags, sociaal, vriendelijk en benaderbaar over te komen. Want gelijken vertrouwen wij de macht wel toe. 

En wát er gegeten wordt is ook niet toevallig. De hamburger is typisch Amerikaans. Het is dat wat alle Amerikanen bindt. Sterker nog, de hamburger die door (toen nog de Russische president) Medvedev wordt gegeten is een metafoor voor politieke toenadering tussen Rusland en de Verenigde Staten. 

We weten dat Obama een van de meest belangrijke mannen ter wereld is, maar in deze foto’s zien we dat niet. Deze foto’s zijn het contrast van macht, wat het beeld van macht juist versterkt. Zo kan de kijker zich met de president identificeren, maar blijft hij toch op gepaste afstand.