Het hoogtepunt van de storm met arrestaties, onthullingen en ontwikkelingen rondom de FIFA is even gaan liggen, nadat voorzitter Sepp Blatter zijn vertrek vorige week dinsdag aankondigde.

Maar er gaat meer komen. Dat lijkt zeker nu uit het dossier van de Amerikaanse justitie blijkt dat leden van het bestuur van de FIFA zich al sinds 1992 lieten omkopen. De voormalige Amerikaanse voetbalbestuurder Chuck Blazer bekende dat hij en anderen zich voor het WK 2010 hebben laten omkopen, en dat hij ook hielp bij omkoping rond het WK 1998. Dit wijst op een jarenlange cultuur van steekpenningen, die de vraag doet rijzen wat er bij de toewijzing van de tussenliggende WK’s is gebeurd.

Zouden die netjes zijn verlopen? Waarschijnlijk niet, want corruptie is . Speel je niet vals, dan komt dat WK dus niet naar je toe – hoe hard je je best ook Zelfs het onkreukbare Duitsland vraagt zich inmiddels af: is het prachtige WK van 2006, het zogenoemde zomersprookje, het resultaat van ?

De afgelopen tijd is er veel goeds geschreven over de malversaties – te veel om allemaal te lezen. Hierbij een volstrekt onvolledige lijst artikelen en documenten – met name Amerikaanse, Britse, en – die ik de komende tijd blijf aanvullen. Ongetwijfeld mis ik nu ook al veel. Moet er iets bij? Laat het me weten.

De kern van de zaak

Centraal in het Amerikaanse onderzoek staan de verklaringen van Charles ‘Chuck’ Blazer aan de Amerikaanse rechter. Hij deed zijn schuldbekentenis eind november 2013. Zijn hele verklaring is online te lezen.

Chuck Blazer indictment Blazer was de baas van de Amerikaanse voetbalbond en van de CONCACAF, de vereniging van Noord-Amerikaanse voetbalbonden, tegenhanger van de Europese UEFA. De FBI kwam belastingontduiking van Blazer op het spoor en stelde hem in 2013 strafvermindering voor in ruil voor bekentenissen, medewerking aan onderzoek, en medewerking aan opsporing. Daar ging hij in mee.
 Lees hier de integrale verklaring van Chuck Blazer.

De bekentenis is smullen, maar misschien wat lang. De van Bloomberg bevat alle ‘hoogtepunten’ uit het document.

Overigens had de New York Daily News eind vorig jaar een smeuïge primeur over Blazers gedrag, bekentenis en medewerking aan opsporing, die nog steeds de moeite meer dan waard is.

Soccer Rat! The inside story of how Chuck Blazer, ex-U.S. soccer executive and FIFA bigwig, became a confidential informant for the FBI Blazer zou onder meer een duur appartement in Manhattan hebben aangehouden, op kosten van de CONCACAF, voor zijn – echt waar – katten. Na zijn aanhouding werkte Blazer mee met justitie. Hij zou met verborgen microfoons opnames hebben gemaakt van gesprekken met andere, mogelijk eveneens corrupte bestuurders. Het is een film, maar dan in het echt. Lees hier het artikel van New York Daily News.

Naast de Amerikanen doet ook de Zwitserse justitie onderzoek. Daarover zijn veel minder details bekend, maar het onderzoek richt zich op fraude en omkoping rond de toewijzing van de WK’s 2018 (Rusland) en 2022 (Qatar).

De onthullingen tot nu toe

Uit Blazers verklaringen en onderzoek van de FBI blijkt dat Marokko en Zuid-Afrika FIFA-bestuursleden hebben omgekocht, met als doel het WK van 1998 en 2010 te mogen organiseren. De verklaringen van Blazer waren de basis voor de , twee weken geleden, van enkele FIFA-bestuurders in Zürich.

Een van de omgekochte bestuurders – en tevens de opvallendste – zou Jack Warner zijn.

United States against Charles Blazer Blazer stond niet alleen, vertelde hij de rechter. Hij noemde een medeplichtige die in de aanklacht ‘co-conspirator #1’ heet – en in alles lijkt deze persoon erg op Jack Warner, politicus en voetbalbestuurder uit Trinidad en Tobago. Lees hier de aanklacht tegen Blazer.

Warner was belangrijk bij de FIFA, als vicepresident, en als lid van het Executive Committee, het uitvoerend bestuursorgaan. Die laatste functie heeft hij al sinds 1983. Als ExCo-lid was hij een van de 24 stemgerechtigden over de toewijzing van WK-toernooien.

Sinds 2011, toen hij van corruptie werd verdacht, is hij FIFA-bestuurder Hij zou onder meer hebben geholpen bij het omkopen van andere FIFA-bestuurders om bij de FIFA-presidentsverkiezingen van 2011 op de Qatarese kandidaat Mohammed Bin Hammam te stemmen. Voor die en andere corruptie lijkt hij nu dus berecht te worden. De Amerikaanse justitie zoekt hem.

Maar Warner liet het er niet bij zitten, en besloot vorige week in de tegenaanval te gaan. Ten eerste tegen binnenlandse politieke tegenstanders, ten tweede tegen Sepp Blatter. Warner kondigt in een videoboodschap een ‘lawine’ aan onthullingen . Het is allemaal nogal onnavolgbaar, wat Warner uitkraamt, en niet op een goede manier.

YouTube
Jack Warner in de tegenaanval.

De jongste onthulling over Warner: hij zou geld hebben achterover dat bedoeld was voor de slachtoffers van de aardbeving in Haïti.

Een andere onthulling betreft de rol van de FIFA zelf, bij de omkoping door Zuid-Afrika. Zuid-Afrika had de cash niet, zo luidt de theorie van de Amerikaanse justitie, voor de omkoping van (vermoedelijk) Warner. En dus liet Zuid-Afrika de FIFA de 10 miljoen aan een rekening die Warner beheerde. (De FIFA zou later, om de rekening te vereffenen, Zuid-Afrika 10 miljoen minder uitkeren voor de organisatie van het WK.)

Bribery Inquiry Drawing Closer to FIFA’s President, Sepp Blatter De betaling zou zijn goedgekeurd door de secretaris-generaal van de FIFA, en Blatters rechterhand, Jérôme Valcke. Diens betrokkenheid leidde vermoedelijk tot het vertrek van Blatter, want het lijkt waarschijnlijk dat Blatter er dan ook vanaf wist.
 Lees hier het stuk uit de New York Times.

Hoe anders is te verklaren dat Blatter binnen vier dagen na zijn herverkiezing opstapte?

Afgelopen zondag dook hierover nieuwe informatie op. Volgens de Zuid-Afrikaanse Sunday Times uit e-mails dat Blatter inderdaad afwist van de betalingen. En trouwens ook de Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki.

Sinds dinsdag is er ook een Nederlandse link. De Amerikaanse aanklacht maakt gewag van een ‘major U.S. sportswear company’ die in Brazilië betrokken zou zijn bij omkoping. Dat lijkt om Nike te gaan. Nike zou bij het afsluiten van een contract met de Braziliaanse voetbalbond smeergeld hebben betaald. Een van de Nike-ondertekenaars van dat contract is een Nederlander, zo het Financieele Dagblad.

Hoe zat het met andere WK’s?

De verklaringen van Blazer wijzen op een cultuur van corruptie. Kan een land het WK eigenlijk wel organiseren zonder om te kopen? De interessantste casus is misschien wel Duitsland, dat het WK van 2006 organiseerde.

Tot nu toe zijn er geen nieuwe aanwijzingen dat ook de Duitsers zich schuldig hebben gemaakt aan omkoping. Maar er zijn wel een aantal raadselachtige omstandigheden rondom de toewijzing in 2000, zo schreef Die Zeit vorige week. Politiek en bedrijfsleven deden in de maanden voor de verkiezing een aantal zetten die – achteraf gezien – het Duitse WK-bid goed uitkwamen.

Die verkauften WM-Turniere Een aantal toevalligheden: autofabrikant Daimler investeerde in het Zuid-Koreaanse Hyundai, en de Zuid-Koreaanse bond stemde voor Duitsland - de zoon van de Hyundai-oprichter van een van de 24 stemgerechtigden toen. Een week voor de stemming leverde de Duitse regering plots wapens aan Saoedi-Arabië, terwijl er een embargo was. Lees hier het artikel in Die Zeit.

De stemming verliep ook curieus: Duitsland versloeg Zuid-Afrika met 12 stemmen tegen 11. Eén man onthield zich van stemmen, de Nieuw-Zeelander Charles Dempsey – die zou op Zuid-Afrika stemmen, zoals zijn bond hem had opgedragen, maar stemde niet. Cruciaal, want bij een gelijke stand zou het WK waarschijnlijk naar Zuid-Afrika zijn gegaan, omdat dit de wens van Blatter was. Dempsey overleed in 2008 en neemt de redenen achter zijn beslissing mee in zijn graf. Wel Dempsey destijds dat hij was bedreigd, vlak voor de stemming, door ‘invloedrijke Europeanen’.

Over de latere WK’s is de twijfel al uitgebreid beschreven. Rusland en Qatar werden in 2010 aangewezen als organisatoren voor 2018 en 2022. Het is nu de vraag of deze landen ‘hun’ WK’s mogen houden. Heidi Blake van BuzzFeed ziet het in ieder geval voor Qatar somber in.

Blatter’s Resignation Threatens Qatar’s 2022 World Cup Heidi Blake van BuzzFeed - die eerder voor de Sunday Times diverse onthullingen deed over de FIFA - heeft met name voor Qatar haar twijfels. Zij schreef deze week dat Qatarese voetbalofficials niet meer naar de VS reizen, omdat ze daar waarschijnlijk aangehouden zullen worden. Een aanwijzing voor verdenkingen.

 Blake over het WK in Qatar

Blake is een van de journalisten die nu resultaat zien van jarenlang onderzoek naar FIFA-malversaties. In juni 2014 schreef zij met collega Jonathan Calvert een onthullend verhaal over Qatars omkoopstrategie om het WK 2022 binnen te . Maar prominentste luis-in-de-FIFA-pels is zonder twijfel Andrew Jennings, een Schotse onderzoeksjournalist, en auteur van het boek .

De Washington Post schreef dit mooie profiel over Jennings De Washington Post schreef een profiel van Jennings, waarin Jennings vertelt over zijn werkwijze. De grote doorbraak in zijn werk over de FIFA kwam tijdens een persconferentie van Blatter in 2002. Jennings stelde Blatter aan het eind een lompe vraag: ‘Meneer Blatter, hebt u ooit smeergeld aangenomen?’ Not done, op zo’n chique gelegenheid, maar Jennings had een onderliggend motief. Hij wilde dat hij zou opvallen bij keurige FIFA-medewerkers, die het gedrag aan de top ook afkeurden. In corrupte organisatie werken namelijk veel niet-corrupte mensen. Die mensen zouden uiteindelijk met informatie naar hem stappen, verwachtte Jennings. De Washington Post schreef dit mooie profiel over Jennings

Na Blatter

Blatter is weg. Althans – hij is helemaal niet weg, hij heeft aangekondigd dat hij weggaat. In de tussentijd Blatter op Twitter doodleuk dat hij keihard aan het hervormen is. (Echt.)

Maar wie moet hem opvolgen? in december wordt dat bepaald, de BBC vandaag. De BBC heeft ook een handige lijst kanshebbers met daarop onder meer KNVB-baas Michael van Praag.

Diverse media portretteren Michel Platini, oud-topvoetballer en de voorzitter van de Europese voetbalbond UEFA, als grote kanshebber. Maar ook Platini lijkt niet onkreukbaar.

Qatar hero? Why Michel Platini might not be the man to save FIFA Hij stemde immers in 2010 voor Qatar als WK-organisator. France Football schreef in januari 2013 over ‘Le Qatargate’, en linkte de stem van Frankrijk voor Qatar aan politieke en economische motieven. Van toenmalig president Sarkozy als van diens oude vriend Platini. Platini’s zoon Laurent kreeg een baan in Qatar, een Qatarees consortium kocht de Parijse voetbalclub PSG. ‘Ik wist dat Sarkozy wilde dat de Qatarezen PSG zouden kopen’, zei hij tegen de Guardian. De Franse journaliste Philippe Auclair schreef in 2012 al een vernietigend stuk over Platini in het literaire voetbaltijdschrift The Blizzard. Lees hier Auclairs stuk, recent opnieuw gepubliceerd door The Mirror

Een andere – veel minder bekende – kanshebber werd vorige week in The Guardian: de Koeweitse sjeik Ahmad al-Fahad al-Sahab. Die man is behalve IOC-bestuurder ook FIFA-bestuurder, en heeft zitting in een indrukwekkend aantal commissies. Alles wijst erop dat hijzelf interesse heeft in de functie. Al-Sahab heeft daarbij een groot voordeel: zijn nationaliteit.

Hoe de Kaaimaneilanden een voetbalpolitieke wereldmacht werden Dat zit zo. Europeanen maken als FIFA-president nauwelijks kans. Dat komt omdat de vele kleine Afrikaanse en Aziatische voetbalbonden door Blatter jaarlijks grote geldbedragen overgemaakt krijgen, hoe klein die landen ook zijn. Al die landen hebben eveneens stemrecht bij de verkiezing van de FIFA-president - elk land, hoe groot of klein ook, heeft 1 stem. En die kleine landen zijn als de dood dat hen dat geld wordt afgenomen door een Europese kandidaat, die - misschien niet onterecht - denkt dat grote geldbedragen in kleine gemeenschappen corrumperend werken. Goed voorbeeld: de Kaaimaneilanden, waar de afgelopen jaren tonnen aan FIFA-geld heenstroomde. Hoe de Kaaimaneilanden een voetbalpolitieke wereldmacht werden

Over de band tussen Blatter en Afrikaanse landen is het van Peter Alegi in de Zuid-Afrikaanse Mail and Guardian verhelderend. (Zie rechts voor de link.)

En, interessant: laat de Frankfurter Allgemeine nu net Platini en Al-Sahab samen op een grasveldje in Lausanne hebben , deze week. Blatter is dan zo’n beetje weg, het gekonkel nog niet.

Wil je op de hoogte blijven van mijn verhalen? Sport is een hypercompetitieve wereld die bol staat van innovatieve en archaïsche ideeën. Je kunt vechten of vluchten voor competitie. In mijn nieuwsbrief houd ik je op de hoogte van de artikelen die ik publiceer voor De Correspondent, deel ik de mooiste sportverhalen uit andere media en geef ik nutteloze feitjes die je kunt doorvertellen in de sportkantine of de kroeg.
Schrijf je hier in voor mijn nieuwsbrief Hoe de FIFA resistent werd voor argumenten (en nieuwe voorzitters) Sepp Blatter of geen Sepp Blatter: dat is de vraag die de voetbalwereld bezighoudt nu er een nieuwe voorzitter van de FIFA moet worden gekozen. Maar veel belangrijker nog is de vraag: hoe maak je een organisatie waar corruptie zo endemisch is ooit nog gezond?
 Lees hier het verhaal terug