Hoe Amerikanen eerst hoopvol, toen cynisch en uiteindelijk gewoon weer hoopvol werden

Washington is Hollywood voor lelijke mensen, zo wil het cliché over de hoofdstad van de Verenigde Staten. Een cliché dat, zoals wel vaker geldt voor clichés, niet heel ver naast de waarheid zit.

De gangen van Het Witte Huis en Het Capitool lopen, net als de filmstudio’s en hotellobby’s van Beverly Hills, vol met behoeftige mensen die veel overhebben voor een doorbraak. Voor macht en invloed en, als het even kan, wereldfaam. Net Hollywood dus.

Al is Washington tegenwoordig een stuk minder ‘lelijk’ geworden.

Toen Barack Obama en zijn gevolg in 2008 het Witte Huis betrokken, raakten de Amerikaanse media niet uitgesproken over de nieuwe gezichten van 1600 Pennsylvania Avenue. Vlak voor de beëdiging van de president bracht tabloid The Daily News een overzicht van de ‘hotties van het Obama-kabinet’ en websites als The Huffington Post en Gawker verkozen de ‘lekkerste’ medewerker van Obama’s Witte Huis.

2008 - 2011. Hollywood ontdekt Washington

Niet verrassend dat het echte Hollywood toen interesse kreeg in Washington. ‘Ik denk dat het de hoop en de opwinding van die tijd was,’ zegt actrice Anna Chlumsky die campagneleider Amy speelt in de HBO-comedy Veep, over een vicepresident (Julia Louis-Dreyfus) en haar medewerkers. De comedyserie over de stuntelende vicepresident en haar vaak incompetente staf wordt gezien als een van de meest waarheidsgetrouwe series over de Amerikaanse politiek.

Chlumsky: ‘Zoveel mensen waren gaan stemmen; het waren verkiezingen met een hoog popgehalte. Vandaar dat opeens iedereen een pilot opnam die zich afspeelde in Washington.’

Ondanks de hype, werd geen van die eerste pilots opgepikt door een televisiestation. Hollywood was te vroeg (met uitzondering van Aaron Sorkins’ The West Wing).

Pas eind 2011, toen de euforie van Obama’s overwinning al behoorlijk was getemperd, begon Homeland, over C.I.A.-agente Carrie Mathison. Het was de eerste in een ondertussen aanzienlijke lijst tv-shows die zich in de hoofdstad afspelen.

Een overzicht:

• In 2012 startten dramaseries Veep, Scandal, Political Animals (geannuleerd) en comedyserie 1600 Penn (geannuleerd). HBO maakte de film Game Change over de opkomst van Sarah Palin.
• In 2013 kwam Netflix met House of Cards, Amazon met Alpha House en kabelzenders met The Americans, The Blacklist en Hostages.
• Het huidige tv-seizoen (2014-2015) bracht Madam Secretary en het ondertussen alweer stopgezette Allegiance en State of Affairs.

Vooral uit die laatste twee lauw ontvangen en slecht bekeken shows mogen we opmaken dat Washington definitief is ingeburgerd in tv-land. ‘Washingtonshows lijken aan hun onvermijdelijke neerwaartse spiraal van imitaties van imitaties te zijn begonnen, net zoals NBC’s Friends, de sitcom over een groep vrienden van twintig, meerdere sitcoms over een groep vrienden van twintig opleverde,’ stelde The New Republic al in november 2013 in het artikel ‘America’s Least-Favorite City Has Become Television’s Favorite Subject.’

De kijker blijft kijken

Maar de opkomst van slappe Homeland- en Scandal-spin-offs betekent allerminst dat de Amerikaan op Washington is uitgekeken. Het vierde seizoen van Scandal, het Witte Huisdrama van Grey’s Anatomy -maker Shonda Rhimes, trok het afgelopen jaar gemiddeld 12,65 miljoen kijkers per week en The Blacklist 13,76 miljoen. Nieuwkomer Madam Secretary deed het nog beter (14,32 miljoen) en was na de wekelijkse NFL-samenvattingen, het al jaren immens populaire The Big Bang Theory en CSI en de grootste verrassing van het tv-seizoen Empire, het meest bekeken programma in 2014 en 2015 van de Amerikaanse netwerken. Op de betaalzenders werden in maart alle drie de seizoenen van House of Cards veelvuldig gebingewatcht en een kleine 1 miljoen mensen keek in april naar de terugkeer van Veep - aanzienlijk meer kijkers dan de eerste aflevering van het zo gehypete Girls in januari op HBO trok.

Kun je je voorstellen dat Clinton president was geweest in het Twittertijdperk?

Louis-Dreyfus, vice-president Salina Meyer in Veep, wijdt de huidige overvloed aan Washington op de Amerikaanse tv aan het nieuws, dat 24 uur doorgaat: ‘Wellicht zijn mensen zich hierdoor meer bewust van politiek geworden en dus meer geïnteresseerd,’ zegt de comédienne tijdens een interview in New York.

Collega Matt Walsh, die in Veep Witte Huis-woordvoerder Mike speelt, meent dat sociale media de interesse van de Amerikaan in het persoonlijke leven van de machthebbers in Washington hebben geïntensiveerd. ‘Er komt een moment waarop er te veel shows over Washington zijn, maar op dit moment is de Amerikaanse kijker geobsedeerd door D.C.,’ zegt hij. ‘Ten tijde van Kennedy was er een ongeschreven regel dat de media niet over de affaires van de president schreven. Nu hebben we dankzij sociale media een uitgebreide inkijk in het persoonlijke leven van politici. Kun je je voorstellen dat Clinton president was geweest in het Twittertijdperk? Alle quotes die er dán naar buiten waren gekomen? Ik denk dat mensen de roddel van D.C. een stuk interessanter vinden nu het via sociale media tot ze komt.’

Daarbij is niet alleen de president tegenwoordig onderwerp van roddel en achterklap (al is Obama’s persoonlijke leven weinig spannend in vergelijking met een aantal van zijn voorgangers), ook Obama’s staffers, de medewerkers op de Hill en de lobyisten van K Street komen veelvuldig aan bod op sociale media, websites als Politico en The Huffington Post en in boeken als de New York Times’-bestseller This Town. De wandelgangen en achterkamertjes van D.C. zijn hierdoor een onuitputtelijke inspiratiebron geworden. En de kijker lepelt het allemaal op.

2012 - 2015. Series als spiegel van ons cynisme en onze frustratie

De media zien de ongekende populariteit van de politieke shows als een teken dat de Amerikaan genoeg heeft van de ‘ hogwash ’ van hun leiders en ‘uitleg wil’ over het ‘vreselijke’ karakter van Washington. Journalist Hunter Schwarz, die voor The Washington Post de overeenkomsten tussen popcultuur en politiek beschrijft, zoekt de verklaring in het historisch lage vertrouwen dat de Amerikaan op dit moment in de overheid heeft. Schwarz: ‘Series als House of Cards, Scandal en Veep haken in op onze frustratie over hoe Washington werkt (of niet werkt) en bieden een soort gedramatiseerde verklaring voor waarom wij vinden dat de overheid zo corrupt en ineffectief is.’

Dit laatste zou kunnen verklaren waarom juist Scandal de populairste is van alle Washingtonshows. In de serie over een Hollywood-‘fixer’ en haar affaire met de Amerikaanse president komt iedere aflevering wel iemand bloedig aan zijn einde, heeft een spionnenagentschap meer macht dan de president en worden wetten alleen getekend na flink wat bedrog en vernuftige spelletjes.

In Washington zelf is Veep overigens het meest geliefd (én gehaat). ‘Veep,’ schrijft Washington-‘insider’ David Rothkopf, ‘loopt over van de strijd, willekeur, chaos, obsceniteit, wanhoop en hilariteit die het dagelijkse leven kenmerken van de overwerkte, onderbetaalde, vreselijk ambitieuze werknemers die je in het Witte Huis tegenkomt. Is het mogelijk dat de vicepresident van de Verenigde Staten zo goofy is als Selina Meyer? Als je dat moet vragen, heb je niet goed opgelet.’

De vrouwen aan de macht

Dat Veep’s Selina Meyer onlangs van vicepresident president is geworden, is tekenend voor de laatste trend die zich in het Washington van Hollywood voltrekt – een die zomaar een goede indicator kan zijn voor de uitkomst van de presidentsverkiezingen in 2016 in het echte Washington: sinds dit seizoen zijn de vrouwen aan de macht.

Zou het kunnen dat tv-series de politieke werkelijkheid in Washington intussen niet alleen meer weerspiegelen en bekritiseren, maar ook voorspellen of wellicht zelfs een duwtje in de juiste richting geven?

Naast Meyers beëdiging, heeft de vrouwelijke hoofdpersoon van The Good Wife onlangs meegedaan aan de verkiezingen voor State’s Attorney van Illinois. In Madam Secretary is Téa Leoni de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken. State of Affairs, met Katherine Heighl, heeft een zwarte, vrouwelijke president. In Scandal doet de First Lady een gooi naar het Witte Huis. En in het laatste seizoen van House of Cards zijn Frank en Claire Underwood meer dan ooit een persiflage op Bill en Hillary Clinton.

En dat zijn alleen nog maar de politiek geladen tv-series. Sterke vrouwen zijn momenteel all over de Amerikaanse televisie. In 2008, toen Clinton haar eerste gooi naar het presidentschap deed, was dat wel anders, schrijft The Los Angeles Times. ‘Als [Hillary] Clinton deze verkiezingen verliest, is het niet de schuld van de tv,’ aldus de krant.

Mocht Clinton straks als eerste vrouw het Oval Office halen, dan is de Amerikaanse tv-seriekijker in ieder geval niet meer verrast. En als er een supergeheim, oppermachtig spionnenagentschap in Washington actief blijkt, evenmin.