Acht verhalen en twee mini-docu’s die het nieuws over Griekenland van context voorzien

Mijn dag begint al tijden met de waan. Ik open het liveblog van The Guardian en kijk of er nog iets gebeurd is in Griekenland.

Altijd een anticlimax. Griekenlandnieuws is nog eentoniger dan een schilderij van Barnett Newman. De Definitieve Deadline is nog niet overschreden. Griekenland staat alweer aan de Rand van de Afgrond. Op naar de volgende Dag des Oordeels.

Groundhog Day is er niets bij.

Tot gisteren natuurlijk. Toen Griekenland, zo wijzen de laatste exit polls uit, ‘nee’ heeft gestemd in het referendum over een nieuw steunpakket. Wat de exacte uitslag zal zijn, en welke effecten die zal hebben, is nog niet te zeggen. Maar als achtergrond bij dit waarschijnlijke ‘nee’, hieronder een selectie van stukken en mini-documentaires die het nieuws uit Griekenland in context plaatsen.

Allereerst: de feiten op een rij

Griekenland heeft te weinig gedaan om uit de crisis te komen. Deze regering is nog erger dan de vorige. En als het de bezuinigingen niet doorzet, komt het land er nooit bovenop. Er wordt veel beweerd over Griekenland dezer dagen. Maar wat zeggen de feiten? Ik zette eerder de vijf - in mijn ogen belangrijkste - feiten op een rij.

De historische context: het land ging al 5 keer (!) failliet

Griekenland ging eerder failliet: sinds 1826 zelfs al vijf keer, voor het laatst na de befaamde krentencrisis van 1893. De crediteuren waren het zat en installeerden een Internationale Financiële Commissie die wetten kon vetoën en belastingen kon heffen. Een trojka avant la lettre. Veertig jaar later waren de beste mensen nog niet weg.

Hoe anders was dat in het Duitsland van na de Tweede Wereldoorlog, toen crediteuren besloten de voormalig bezetter grotendeels van zijn schulden te verlossen. Jawel, het huidige incassobureau van Europa is de grootste begunstigde van schuldvergiffenis:

Inmiddels roept de Griekse regeringspartij Syriza op tot herstelbetalingen uit de Tweede Wereldoorlog. Duitsland heeft namelijk maar een schijntje terugbetaald.

De Grieken trekken hiermee precies de verkeerde les uit de geschiedenis, betoogde ik in dit artikel.

De politieke context: de opkomst van ‘radicaal-links’ en ‘extreem-rechts’

In Griekenland waren heuse nazi’s rond. Ze noemen zich de Gouden Dageraad. Afgelopen verkiezingen haalden ze bijna 10 procent van de stemmen. De Griekse journalist Konstantinos Georgousis maakte van binnenuit deze documentaire over de aanhangers en leiders van de beweging.

Stormachtig was ook de opkomst van het linkse, in veel media als ‘radicaal’ afgeschilderde Syriza - de huidige regeringspartij. Journalist Edward Geelhoed schetst vanuit Griekenland een onthutsend beeld van de ‘humanitaire crisis’ in het land en beschrijft hoe de partij hoopt die te bestrijden.

De economische context: Griekse mythes en Europese vooroordelen

We kennen de clichés allemaal. Grieken zijn lui, gaan vroeg met pensioen en zijn overwegend ambtenaar. Daar klopt alleen geen hout van.

Ander veelgehoord verhaal: we redden de Grieken met onze hulpgelden. Een halve waarheid. Inmiddels lenen we vooral aan de Grieken zodat de Grieken ons weer kunnen betalen.

In de media gaat het verder vaak over het politieke spelletje: wat voor vreemde diplomatieke manoeuvres maken die gekke Grieken nou weer? Wat doet Juncker? Wint Dijsselbloem?

De context verdwijnt helaas vaak naar de achtergrond: Griekenland is economisch ongekend diep door het stof gegaan.

De toekomst: Is er hoop voor Griekenland?

Gelukkig zijn er ook nog positieve verhalen te vertellen. Op het Griekse eiland Euboea heeft een groep bewoners zich georganiseerd in een zelfvoorzienende hippiecommune. Bekijk hier een documentaire over de eilandgemeenschap:

De mentaliteit zelf het heft in handen te nemen leeft bovendien steeds breder. De Grieken organiseren zich - zonder hulp van de overheid - om te voorzien in eigen voedsel, gezondheidszorg en afvalverwerking. Gastcorrespondenten Daan Marselis en Herbert Ploegman doen in deze reportage verslag van een aantal bijzonder intiatieven.