Deze column gaat niet over de vrouw van Varoufakis

Terwijl de Grieken in een humanitaire crisis van historische proporties zijn beland, beleven anderen de mooiste weken van het jaar. Voor al die economen en andere experts met hun ‘parmantige voorspellingen, analyses en duidingen’ zijn het gouden tijden, aldus Volkskrant-columnist Sheila Sitalsing deze week.

Daar zit best wat in. Toch denk ik dat er één beroepsgroep is die zich nog meer in haar element voelt in deze donkere tijden. Ik heb het over het gilde van opiniemakers dat zich specialiseert in het beschrijven van de choreografie van de politiek. Dat wil zeggen: het spelletje, niet wat er op het spel staat.

Dan moet je denken aan stukjestikkers die liever over de betekenis hiervan schrijven:

Dan over dit:

Lees de onderhandelingen

Een voorbeeld in het genre - en wat mij betreft ook meteen een klassieker - is de column die Volkskrant-redacteur Kustaw Bessems voor BNR schreef, waarin hij zijn licht liet schijnen over de Griekse kwestie. Bessems had de dag ervoor een interview met de Griekse premier Alexis Tsípras bekeken. Daarin was hem iets opgevallen: Tsípras zat er ‘totaal ontspannen’ bij. Maar hoe kan dat toch als je er politiek zo beroerd voor staat? Er was maar één conclusie mogelijk: Tsípras wilde uit de euro!

Best een tegendraadse conclusie van Bessems, want Tsípras heeft zijn hele politieke carrière het tegenovergestelde beweerd. Maar goed, wat zijn zulke beloftes nog waard als een man er zo akelig ontspannen bij zit?

Enige probleem: de onderbouwing ontbrak volledig

Als Bessems, in plaats van te turven hoe vaak Tsípras aan zijn neus krabde, de onderhandelingsdocumenten had gelezen, had hij geweten dat de Griekse premier helemaal geen revolutionaire plannen had. Tsípras was, om maar in de euro te blijven, bereid te privatiseren, de btw op de eilanden te verhogen en nóg meer te bezuinigen - om zomaar wat gebroken verkiezingsbeloftes te noemen.

Natuurlijk, er valt best te discussiëren over de vraag wie nu schuldig was aan het klappen van de onderhandelingen, maar die discussie gaan we niet beslechten met de constatering dat Tsípras ‘te ontspannen’ was. Hoop ik.

Ken de feiten

Een ander voorbeeld. Jaap Jansen, ‘de invloedrijkste politieke twitteraar’ van Nederland, bleek vorige week ook niet zo down met Syriza. ‘In feite zijn ze incompetent,’ oordeelde hij. ‘Het zijn politici die werken op basis van de theorieboekjes van een marginale stroming op de economische universiteiten die er antikapitalistische visies op nahouden.’

Enige probleem: de onderbouwing ontbrak volledig. Waaruit blijkt dat Syriza incompetent is en hun visie marginaal blijft, werd niet duidelijk. Jansen verklaarde later op Twitter dat de partij wat hem betreft marginaal is, omdat ze politiek alleen staat in Europa. Maar wat zegt dat?

Wie het onderzoek dat hier wel degelijk over bestaat erop naslaat, leest: ‘Aan de basis van Tsípras’ economische platform staat schuldverlichting, een plan zo ondenkbaar dat bijna elke mainstream econoom er voorstander van is,’ schreef Peter Spiegel, journalist bij TheFinancial Times al in januari. In peilingen blijken economen het namelijk maar al te vaak eens te zijn met Syriza. Een meerderheid van de Britse economen zei bijvoorbeeld dat zonder heronderhandelingen over de Griekse bail-out er een groot risico is voor de gezondheid van de Europese economie. In een andere peiling gaf een overgrote meerderheid aan dat het huidige voorstel van de trojka een ‘niet te verwaarlozen negatief effect op de [Griekse] groei’ zal hebben.

Waarom al die anekdotes?

Nog een laatste voorbeeld dan. Marc Peeperkorn, Europacorrespondent voor de Volkskrant, beschreef afgelopen zaterdag in de Volkskrant zijn ervaring met zes jaar verslaggeving over Griekenland. Het stuk was een aaneenschakeling van grappige anekdotes en leuke weetjes.

Het stuk was een aaneenschakeling van grappige anekdotes en leuke weetjes.

‘Na 45 minuten non-stop ‘Varounomics’ begin je iets te begrijpen van de weerzin die hij bij zijn collega’s oproept,’ schreef Peeperkorn bijvoorbeeld. En ja, dat kan natuurlijk - dat Varoufakis onuitstaanbare onzin debiteert waar je als toehorend journalist helemaal loco van wordt. Alleen zou het dan wel helpen om te weten wat er precies zo weerzinwekkend is aan ‘Varounomics.’ Of wat ‘Varounomics’ uberhaupt is.

Maar helaas, daar vinden we niets over terug in het artikel.

Makkelijk te schrijven

Begrijp me niet verkeerd, er is zat kritiek mogelijk op de Griekse regering. Robin Fransman schreef bijvoorbeeld een paar maanden geleden een artikel voor De Groene Amsterdammer dat het lezen meer dan waard is. Er staan namelijk argumenten in waar je iets mee kunt - over de ongunstige demografie in het land bijvoorbeeld.

Maar in menig artikel over de politieke choreografie van de eurocrisis hoor je niets inhoudelijks. Je hoort niets over wat er echt op het spel staat. Wat heb je eraan te weten dat Kustaw Bessems vindt dat Tsípras te ontspannen is; dat Marc Peeperkorn Varoufakis irritant vindt en dat Jaap Jansen Syriza incompetent en marginaal acht?

Het zijn stukken die, bovenal, makkelijk te schrijven zijn. Om iemands lichaamstaal te analyseren hoef je niets te weten, maar om erachter te komen wat er echt op het spel staat zul je onderhandelingsdocumenten door moeten spitten. En om iemand die vijfenveertig minuten oreert over de mankementen van de eurozone irritant te vinden, hoef je ook niets te weten. Maar om te begrijpen wat er mis is met de architectuur van de eurozone, moet je cijfers kennen, onderzoeken lezen en rapporten doornemen.

Het zal ook wel iets met deadlinedruk te maken hebben: als je iedere week een paar stukjes moet afleveren, ontkom je er niet aan de nieuwsberichten van de dag ervoor van wat snedig commentaar te voorzien en een bovenmatige interesse voor houdingen, toontjes en andere oppervlakkige zaken te ontwikkelen.

Maar misschien nog wel het belangrijkste is dit: wie aan de oppervlakte blijft, hoeft zelf nergens voor te staan. Het is veel veiliger om je te ergeren aan de ‘parmantige voorspellingen, analyses en duidingen’ van anderen.

Lees ook: