Guy Verhofstadt kent zijn klassiekers niet

Het was een speech die heel Europa doorgalmde. Een zichtbaar opgewonden Guy Verhofstadt, de leider van de liberale fractie in het Europees Parlement, sprak de Griekse premier Alexis Tsípras verwijtend toe. Een daverend applaus was zijn deel. Zijn tirade werd zo goed ontvangen dat ze zelfs integraal in nrc.next werd afgedrukt.

Verhofstadt besloot zijn speech met een historische verwijzing. Tsípras zou een ‘revolutionaire hervormer’ kunnen worden door in de voetsporen van Charilaos Trikoupis en Eleftherios Venizelos te treden.

Wie?

Lichtend voorbeeld 1: Charilaos Trikoupis

Laat ik met het beroemdste citaat van de eerste beginnen. ‘Helaas heren,’ zei Trikoupis bij de opening van het Griekse parlement in 1893. ‘We zijn failliet.’ Trikoupis staakte alle betalingen aan de buitenlandse schuldeisers. Vier jaar nadat Griekenland ten onder was gegaan in een oorlog met het Ottomaanse Rijk, zag de Griekse staat zich genoodzaakt hulp te vragen aan zijn crediteuren.

Een lichtend voorbeeld dus, die Charilaos Trikoupis

Trikoupis had weliswaar de Griekse infrastructuur gemoderniseerd, hij had dat gedaan door - in de woorden van twee Griekse historici - ‘maximaal te lenen in eigen land en het buitenland.’ Dat deed hij ‘zonder de structuur van het belastingsysteem te veranderen.’

Uiteindelijk kwam Griekenland in ‘serieuze financiële moeilijkheden’. Het gevolg: een internationale financiële commissie - een soort trojka avant la lettre - nam een groot deel van de staatsfuncties over. Deze commissie bleef zitten tot Duitse tanks in 1941 het land binnenwalsten.

Een lichtend voorbeeld dus, die Charilaos Trikoupis.

Lichtend voorbeeld 2: Eleftherios Venizelos

Dan het tweede voorbeeld van Verhofstadt: premier Eleftherios Venizelos. Deze staatsman voerde inderdaad een reeks nuttige hervormingen door zoals het invoeren van de leerplicht. Maar dat was niet het enige wat hij deed. Griekenland verkeerde tijdens de Grote Depressie van de jaren dertig namelijk weer eens in acute schuldproblemen. De export was in elkaar gedonderd en de Griekse schuldenlast was onbetaalbaar geworden. Om het tij te keren wendde Venizelos zich tot Europa. ‘Als kleine landen niet worden geholpen,’ zo meende hij , ‘dan gaat Europa een zwarte toekomst tegemoet.’

De hulp bleef uit. De Franse afgezant in de internationale financiële commissie (die van de vorige crisis) vroeg zich af of Griekenland niet gewoon de scholen kon sluiten. Twee weken later verliet Venizelos de goudstandaard - de euro van die tijd - en staakte hij alle betalingen aan de Europese schuldeisers. Venizelos’ partij ging bij de daaropvolgende verkiezingen diep door het stof.

Maar Griekenland was nog niet van deze ‘revolutionaire hervormer’ af. In 1935 deed Venizelos nog een gewelddadige poging om weer aan de macht te komen. Die coup mislukte, betekende het einde voor de Venizelistische partij en plaveide de weg naar dictatuur. Venizelos vluchtte naar Frankrijk, om daar een jaar later te sterven.

En het geld dat de Europese schuldeisers aan Griekenland hadden geleend? Daar kwam bijna niets van terug.

Youtube plaatst cookies bij het bekijken van deze video Bekijk video op Youtube