Acht lees- en kijktips voor wie meer wil na Wait But Why

Wie moet je lezen als je de website Wait But Why leuk vindt? Of, zoals enkele lezers opmerkten, wie kun je beter lezen?

De namen die onder mijn aanbeveling verschenen, hebben één gemene deler: net als de Amerikaanse Tim Urban van Wait But Why proberen ze de wereld op een geheel eigen manier te doorgronden en uit te leggen.

Hieronder jullie aanbevelingen, voorzien van een korte beschrijving, commentaar van het lid dat de tip gaf en links.

Vsauce

YouTubekanaal Vsauce heeft 9,5 miljoen abonnees en staat op plaats 396 in de lijst van best bekeken YouTubekanalen . Slogan: ‘Our World is Amazing.’ Op Vsauce zoekt Amerikaan Michael Stevens antwoorden op de basaalste vragen. Zoals: bestaat de werkelijkheid? Of: wat zou er gebeuren als iedereen tegelijkertijd zou gaan springen?

Aangedragen door Riffy Bol, die ook Kurzgesagt (zie tip hieronder) aanraadt en zegt: ‘Vsauce en Kurzgesagt behandelen regelmatig uiteenlopende en interessante vraagstukken. Met behulp van duidelijke animaties, volop anekdotes en als enthousiaste vertellers.’

Van Vsauce raadt het lid deze video’s aan:

• Berichten voor de toekomst.
• Hoeveel is de aarde waard?

Kurzgesagt

Kurzgesagt/In a Nutshell (1,4 miljoen abonnees) is een YouTubekanaal waar een Münchens collectief van tien ingewikkelde zaken heel duidelijk uitlegt met animaties. Onderwerpen? Hoe het ebolavirus een menselijk lichaam kapotmaakt of wat neutronensterren zijn.

Kurzgesagt werkte ook samen met Wait But Why om het fenomeen tijd uit te leggen. Ik schreef eerder een stukje over Carl Sagan die voor allebei een inspiratiebron is. Van Kurzgesagt raadt de aandrager deze twee video’s aan:

• Wat als er een zwart gat in je broekzak zit?
• Is oorlog verleden tijd?

You Are Not So Smart

You Are Not So Smart heeft als ondertitel: ‘A celebration of self delusion.’ De Amerikaan David McRaney legt het verder uit: ‘Zoals zoveel mensen had ik de gewoonte sensationele nieuwsverhalen door te sturen zonder enige scepsis, en te denken dat ik een slimmerik was omdat ik een beetje internetresearch deed. Ik wist niets over confirmation bias en zelfversterkende drogredenen, en toen ik daarover te weten kwam, voelde ik me heel, heel stom. Zo voel ik me nog steeds, maar nu kan ik ervoor zorgen dat jij dat ook voelt.’

Van You Are Not So Smart leerde ikzelf over de Extinction Burst: het moment dat je bijna van een verslaving af bent en dan nog één keer een onbedwingbare neiging hebt om erin te vervallen.

Piet Vroon

De werken van Piet Vroon. ‘Ander tijdperk, veel dezelfde wijsheden,’ zegt de aandrager over deze Nederlandse psycholoog (1939-1988), die ik alleen van naam kende maar graag zal lezen, aangezien hij het volgende heeft gezegd: ‘Ik vind dat een mens onder ogen moet zien, hoe oud hij ook is en hoeveel hij ook gestudeerd heeft, dat hij eigenlijk van de hele bliksemse bende niets begrijpt. Ik denk dat dit uiteindelijk een soort boodschap is die ik wil overbrengen.’

Zoals Tim Urban het zegt: ‘You don’t know shit. They don’t know shit.’

Brainpickings

Brainpickings, van de van oorsprong Bulgaarse Maria Popova uit New York. Aangedragen door een lid dat zegt: ‘Een heerlijke bron van inspiratie. Artikelen over het snijvlak van filosofie, literatuur, kunst en techniek door de eeuwen heen en met elkaar in verband gebracht.’

Popova zegt zelf over haar site: ‘Als iets me interesseert dat zowel tijdloos als actueel is, dan schrijf ik erover. [...] Het meeste materiaal vind ik offline. Ik neig meer en meer naar historische dingen die een beetje obscuur zijn en toch actueel in hun gevoeligheid en boodschap.’

Mag het ook wat minder ‘Amerikaans’?

Dan nog drie leestips van leden die kritiek hebben op Tim Urban van Wait But Why, met name op zijn ‘Amerikaanse’ neiging om Elon Musk de geschiedenis in te schrijven als ‘een van die zeldzame grootheden die de wereld veranderen’:

Mariana Mazzucato

Het boek The Entrepreneurial State van de Italiaans-Amerikaanse Mariana Mazzucato, verbonden aan de universiteit van Sussex.

Aangedragen door een lid dat kritisch is over Amerikaanse biografieën van ondernemers, ‘die een hobbelig levenspad plaveien tot een achtbaanssnelweg voorbij de horizon.’

Waar Wait But Why inzoomt op de persoon Elon Musk, kijkt Mariana Mazzucato naar het systeem waarbinnen hij kon doen wat hij doet. Commentaar van de aandrager: ‘Mariana Mazzucato laat zien dat er in feite sprake is van een ‘embedded’ subject dat behendig gebruikmaakt van beschikbare publieke wetenschappelijke kennis, aanwezige productievoorwaarden voortvloeiend uit voorafgaande grote staatsprojecten, in overmaat geproduceerde halffabrikaten en ‘zinloze’ spin-offs - en daar een ontwikkeld gevoel voor marktverhoudingen aan toevoegt.’

Collega Rutger Bregman schreef eerder over Mazzucato het verhaal Maak kennis met de grootste uitvinder aller tijden. Er is ook een TED-talk van Mazzucato.

Spinoza

De werken van Baruch Spinoza. Het lid dat Spinoza aandroeg heeft deze zeventiende-eeuwse filosoof duidelijk hoger zitten dan Elon Musk of Tim Urban. ‘Spinoza heeft eveneens vanaf ‘scratch’ de wereld en het denken op en over de wereld opnieuw uitgevonden. [...] Spinoza schoof de godsdienst en de heersende opvatting over de wereld en de Natuur geheel terzijde als zijnde Bijgeloof en plaatste daar de Ratio in haar ‘mathematische vertakkingen’ voor in de plaats [...]. In de aldaar geopende denktraditie kunnen veel subjecten na 1660 geplaatst worden, of zijn als zodanig erkend; in de regel nadat ze hun leven afgesloten hadden.’

Ikzelf las eerder het toegankelijke boekje En je zult spinazie eten van Jan Knol over Spinoza.

Adam Sandel

Het boek The Place of Prejudice van filosoof Adam Sandel. Aanbevolen door een lid dat zegt dat zijn interesse een beetje wegebt ‘als de basishouding het in het angelsaksische denken zeer overheersende ‘weg met conventional wisdom’ en ‘iedereen moet zichzelf opnieuw uitvinden’ is.’

Hij verwijst naar een artikel in Trouw over de (overigens eveneens Amerikaanse) filosoof Adam Sandel, die vindt dat we meer respect moeten hebben voor vooroordelen. (Tim Urban constateert juist dat je je bewust moet worden van vooronderstellingen, omdat die je mogelijkheden om vrij te denken inperken.)

Collega Vera Mulder, correspondent Vooroordelen, interviewde Adam Sandel onlangs over het voordeel van vooroordelen.