President Obama en kleine kinderen. Het lijkt de perfecte combinatie. Hij knuffelt ze. Ze knuffelen hem nog liever. Hij laat ze lachen. Nooit zijn ze bang voor hem, heel soms verlegen. Kinderen kunnen de machtigste man ter wereld ontwapenen. Net als iedereen eromheen. Ze kijken vertederd toe. Zowel de mensen op de foto zelf, als de mensen die naar de foto’s kijken. Tenminste, daar zijn deze foto’s voor bedoeld.

Harde cijfers heb ik niet, maar spittend door het archief lijkt het thema kinderen vooral in zijn tweede ambtstermijn steeds vaker voor te komen. Het kan toeval zijn, of campagnestrategie, of Obama is moe geworden van grote mensen. 

Vergelijking met de Paus is snel gemaakt. Zeker als Obama kinderen zijn hand boven het hoofd houdt. Maar hij zegent niet, hij voelt aan de statische haren. (Al zal een vergelijking met de Paus hem niet slecht uitkomen). Foto’s: Pete Souza/the White House

Maar de fotograaf Pete Souza weet ook: kinderen zijn kijkcijferkanonnen. Ze zorgen voor een extra ingang in het beeld, omdat het kijken naar kinderen extra emoties oproept. Kinderen associëren we met onschuld, oprechtheid, vertedering. Kinderen zijn onbevangen en moeten extra beschermd worden. Dus een foto van maakt de afgebeelde ramp nog erger. En een foto van een blij kind maakt alles wat is afgebeeld positiever.

Een foto van een kind in nood maakt de afgebeelde ramp nog erger

Wanneer Obama met kinderen in beeld wordt gebracht, straalt die onschuld en vertedering op hem af. Het wordt bij zijn imago opgeteld. Kinderen zijn een zeer goed gereedschap voor beeldvorming. 

Kinderen kunnen de redding zijn in een wat ongemakkelijke situatie. Vaak is het contact dat Obama heeft met kinderen het enige dat wordt gedeeld van dit soort ontmoetingen in the Oval Office. Foto’s: Pete Souza/the White House

Kinderen vertederen

Wekelijks staat Obama voor menigtes joelende mensen. Overal waar hij komt, staan mensen te kijken. Zijn bezoeken worden altijd grondig voorbereid. Er worden dranghekken opgesteld, of een linten gespannen, of plantenbakken die een buffer vormen tussen Obama en het publiek. Wat opvalt: kinderen staan altijd vooraan. Ze worden naar voren geschoven, of omhoog gehouden door hun ouders. 

Het decor is dat van een pop- of filmster. Een spel tussen fan en ster, die elkaar nodig hebben. De ster kan zich vrijelijk bewegen, hij kan kiezen op wie hij toe wil stappen, welke handen hij wil schudden en wanneer hij door wil lopen. Hoe meer mensen er schreeuwen en hem aan willen raken, hoe beter dat op de ster afstraalt. Als een graadmeter voor hoe goed en geliefd hij is. 

Maar het decor is ook handig voor het beeld, want wachtend achter hekken zijn alle blikken dezelfde kant op gericht. Over de schouders van de president kan Souza al die gezichten fotograferen die uitbundig en gelukkig kijken. Of proberen de president te fotograferen. 

Foto’s: Pete Souza/the White House

Wat deze verzameling foto’s interessant maakt, is niet zozeer hoe Obama met kinderen omgaat (want het kan geen verrassing zijn dat in het Witte Huis-fotoarchief alleen maar positieve foto’s te vinden zijn), maar hoe de mensen die eromheen staan reageren. Gelukkige gezichten die nog gelukkiger kijken als vlak voor hun neus Obama heel vertederend een kind aait of knuffelt. Of zelfs kust. Het zichtbare succes dat Obama daar op locatie met zijn acties oogst, is precies wat Souza met zijn foto’s bij de kijkers van deze foto’s wil bereiken. Hiermee scoort Obama punten. 

Zijn glimlach is vaak enorm en het lukt Obama goed om ook bij kinderen een grote glimlach tevoorschijn te toveren in dat korte moment dat hij contact met ze maakt. Alle emoties zien er echt uit en het valt moeilijk te betwijfelen dat het oprecht is wat hier gebeurt.

De vraag is: wat zie je niet? Van alle mensen die hij de hand zal schudden in zo’n menigte, is die waar Obama het kind op de arm neemt vaak het enige wat als visueel bewijs overblijft van zijn bezoek. Beeldvorming gaat over wat je niet ziet, minstens net zoveel als over wat je wel ziet. Deze vrouwelijke, liefdevolle, zachte kant van Obama doet de vrouwenharten (een belangrijk deel van zijn kiezers) smelten. 

In de schoolbanken

Soms bezoekt Obama een school. Dan zijn de ouders er niet bij en kan Obama zich vrijer bewegen. Zijn rol is anders, net als die van de kinderen. Die zijn voorbereid op zijn bezoek en weten hoe ze zich moeten gedragen. Ze staan niet te schreeuwen (want hun ouders staan niet naar hen te schreeuwen) en zitten voorbeeldig te werken. Obama doet mee en Hij voelt zich op z’n gemak en durft zich (een beetje) te laten gaan. Hij is daar bij de kinderen op bezoek, maar het publiek (van de foto’s) zijn de ouders. Belangrijker voor de beeldvorming dan wat hij hier doet, is dát hij dit doet. 

Foto’s: Pete Souza/the White House

Boks

Dagelijks en Pete Souza is er altijd bij om dat allemaal vast te leggen. Maar die foto’s zijn maar weinig terug te vinden in het fotoarchief. Behalve als het om bekende personen gaat, als er iets moois, grappigs of bijzonders gebeurt, of als de context waarin Obama deze mensen ontmoet zichtbaar is. Zoals militairen in Afghanistan of tijdens een kerstviering of vlak na een ramp. Een begroeting is geen reden om een foto te selecteren.

Behalve als het om kinderen gaat. Ook al zijn ze voor het grote publiek net zo onbekend als hun ouders, hun vastgelegde begroeting heeft een andere waarde. Want het gaat niet om wie het kind is, maar om hoe de president tussen al die mensen door zijn knieën gaat en een kind om een high five vraagt. De kinderen zullen er vaak niet op zijn voorbereid, en toch weet Obama een reactie te ontlokken. Maar het kan toch niet dat er nooit een kind is gaan huilen, zich heeft verstopt achter zijn ouders, of de boks van Obama niet heeft beantwoord? 

Foto’s: Pete Souza/the White House

Vliegende baby’s

De vreemdste categorie in deze verzameling zijn de foto’s waarop te zien is hoe Obama een kind uit de handen van de ouder pakt om het boven zijn hoofd te laten vliegen. Ouders bieden hun kind echt aan. Het is de president van de Verenigde Staten. Maar toch. Het is misschien wel het meest waardevolle dat je uit handen kan geven. Aan een vreemden zouden we dat nooit doen. Zo straalt Obama vertrouwen uit, ideaal voor de foto. 

Ik heb gezocht naar andere grote leiders (Rutte, Balkenende, Merkel en Poetin) maar niemand lijkt dit te doen zoals dat doen. Obama, Joe Biden, George W. Bush, Mitt Romney, ze doen het allemaal. Zelfs Hillary Clinton neemt kinderen uit het publiek in haar armen. Dit is echt een cultuurverschil met hoe wij tegen de rol van onze leiders aankijken en wat Amerikanen van hun leiders verwachten. Een president heeft een sterrenstatus, en gedraagt zich daarnaar. Maar het zijn geweldige foto’s om naar te kijken. Hoe Obama doet, hoe de baby’s kijken, hoe de mensen glimlachen en het tafereel massaal fotograferen. En dan te beseffen dat ook deze beelden onderdeel uitmaken van bewust ingestoken beeldvorming.

Foto’s: Pete Souza/the White House
Verzameling 10: Obama en de grote uitzondering In mijn tiende en laatste verzameling foto’s van Witte Huis-fotograaf Pete Souza aandacht voor die ene foto die afwijkt van alle andere foto’s van de Amerikaanse president Barack Obama. Een uitzondering, die juist laat zien hoe sterk de beeldvorming rondom zijn persoon is. Lees hier het stuk Verzameling 9: Obama en de lachwekkende lach Glimlachen moet hij de hele dag. Lachen, en mensen laten lachen, doet hij ook vaak. Maar heeft de Amerikaanse president Barack Obama ook echt humor? Tijdens mijn één na laatste speurtocht door het enorme fotoarchief van huisfotograaf Pete Souza vond ik het bewijs. Lees hier het stuk Verzameling 8: Obama en de selfish selfies Wat doe je als president Barack Obama langsloopt? Een foto maken natuurlijk, het liefst met jezelf erop. En de president weet alles van selfies. Lees hier het stuk Verzameling 7: Als de president van huis is, danst de First Lady Vaker dan haar man staat Michelle Obama raar op de foto. Hoewel dat spontaan lijkt, is het dat juist niet. Want ook de First Lady heeft een agenda, en ook zij gebruikt beeldvorming om dat te verkopen. Lees hier verzameling 7 Verzameling 6: Obama, zijn uitzicht en het verlangen Waaraan zou Obama denken als hij door het raam naar buiten kijkt? Deze poëtische foto’s van Witte Huis-fotograaf Pete Souza verklappen dat niet, maar verbeelden wel wat anders. Lees hier het stuk Verzameling 5: Obama en zijn geheim in de liefde In deze vijfde verzameling foto’s van Witte Huis-fotograaf Pete Souza aandacht voor foto’s van Obama met zijn vrouw, Michelle. Terwijl de hele wereld meekijkt omhelst hij haar. En het werkt. Lees hier het stuk Verzameling 3: Obama voert graag het hoogste woord In het Witte Huis-fotoarchief van Pete Souza is Obama tijdens vergaderingen meestal degene die spreekt. Door foto’s van verschillende soorten vergaderingen met elkaar te vergelijken, wordt zichtbaar dat de setting steeds informeler wordt naarmate de concentratie van macht toeneemt. Lees hier het stuk Verzameling 2: Obama eet een hamburger Hoe president Obama in beeld komt, wordt altijd zorgvuldig geregisseerd. Zelfs als hij spontaan een hamburger gaat eten. De fotograaf probeert de uitstraling van macht zo klein mogelijk te maken. Lees hier het stuk Verzameling 1: Obama aan het werk De meeste foto’s die de fotograaf van het Witte Huis Pete Souza van Barack Obama maakt, spelen zich af in The Oval Office. Het blijkt het ideale decor voor de macht van de president. Lees hier het stuk Intro: De Witte Huis-fotograaf Barack Obama kennen we door de foto’s die van hem zijn gemaakt. Pete Souza is Witte Huisfotograaf en legt alle gangen van de president vast. Dat blijkt een machtig middel in de beeldvorming. Lees hier het introducerende verhaal