Luisteren: Wat Tofik Dibi ons eigenlijk wilde vertellen met zijn boek
Tofik Dibi verscheen de afgelopen maanden in alle media om over zijn boek Djinn te praten. Daarbij ging het vooral over de coming-out van zijn seksuele geaardheid. Wat onderbelicht bleef: dat was niet het enige geheim waarmee hij leefde. Het boek is bovendien geweldig goed geschreven. Dibi komt op adem na de mediastorm en leest drie fragmenten voor.
Er zijn minstens vijf redenen om te luisteren naar dit gesprek met Tofik Dibi:
- Zijn boek begint met een gewelddadige scène: hij wordt verkracht in een duistere omgeving in New York na een afspraak via een chatroom. Dibi vertelt dat het schrijven van deze en andere passages een hel was, maar noodzakelijk om te kunnen laten zien wat de gevaren zijn van te moeten leven met een geheim (zijn seksuele geaardheid).
- Djinn is veel meer dan een coming-outverhaal (waar het in de publiciteit vrijwel uitsluitend om draait). Het gaat vooral over het hebben van een meerstemmige identiteit. Dat deelt Dibi met veel mensen van zijn generatie die ook een dubbele culturele achtergrond hebben. Het is alsof je je telkens moet reduceren tot één kant van jezelf, alleen maar om het anderen naar de zin te maken.
- Dibi blikt ook terug op zijn politieke carrière, die eindigde met een soort georkestreerde val. Zijn gooi naar het partijleiderschap van GroenLinks (hij was toen 32, en zat zes jaar in de Kamer) was politieke zelfmoord. Hij wist het, en hij deed het toch. Een eerste stap op weg naar de vrijheid. Hij spreekt met respect over de Tweede Kamer: een parallelle werkelijkheid, waar het institutionele racisme zeer nadrukkelijk aanwezig is.
- Door de aanslagen op de Twin Towers in New York werd Dibi geboren als politicus en als moslim. Hij probeert uit te leggen wat het geloof voor hem betekent, maar dat is onbegonnen werk: het laat zich niet in woorden vangen. Maar duidelijk is wel dat het hem drijft om te streven naar een mooiere wereld die goed is voor iedereen.
- Hij leest een drietal fragmenten, die laten horen dat Djinn geweldig goed geschreven is. Citaat: ‘Ieder mens heeft drie levens: een publiek leven, een persoonlijk leven en een geheim leven. Ben ik pas echt vrij als ik mijn geheime leven openbaar maak? Of is het juist een teken van vrijheid als ik de keuze heb om dat niet te doen?’