YouTube is te groot geworden. Help mee de pareltjes te vinden

YouTube is te groot geworden om makkelijk interessante en verrassende videokanalen te vinden. Daarom bevelen ik en collega’s deze week onze favoriete kanalen aan. En horen we heel graag wie jullie YouTubehelden zijn.
De YouTube Rewind is weer uit: het jaaroverzicht van populairste YouTubevideo’s per land (en wereldwijd).
Een tophit in Nederland dit jaar was de video hieronder. De Unboxingtrend waarbij mensen voor de camera nieuwe spulletjes uitpakken, is overgeslagen naar kleuters, die op YouTube niets liever doen dan kijken hoe deze mevrouw met groen-zwart gestipte nagellak een kindersurprise uitpakt.
Een internationaal succes was de Amerikaanse YouTuber Roman Atwood, die zijn huiskamer veranderde in een ballenbad.
Als je een inhaalslag jeugdcultuur wilt maken, klik dan een uurtje door de video’s van YouTube Rewind en je bent bij. Ik had alleen graag ook een ander jaaroverzicht gehad. Van kanalen die me daadwerkelijk interesseren. Niet alleen op het niveau van ‘nu weet ik weer waar de rest van de wereld naar kijkt.’ Maar het nu bijna tienjarige YouTube heeft een probleem: het is onnavigeerbaar geworden.
YouTube is te groot geworden...
De expansie van YouTube heeft bizarre vormen aangenomen. Er komt inmiddels vierhonderd uur aan materiaal per minuut bij. In 2012 was dat nog 72 uur per minuut en in 2007 nog 15 uur. Dit is door geen mens meer bij te houden.
In dit uitdijende videoheelal schept YouTube orde met de methode waarmee eigenaar Google groot is geworden: sorteren naar populariteit. Hoe vaak een video of een kanaal bekeken is, is een belangrijke factor in het bepalen hoe hoog deze in een overzicht verschijnt. En daar is YouTube Rewind dan weer het summum van.
De belangrijkste ordening van YouTube-materiaal vindt voor de meeste mensen buiten de videowebsite plaats
Verder is er een sorterend algoritme dat voor de aanbevolen video’s in de zijbalk zorgt. YouTube wil niet vertellen hoe het precies werkt, maar vermoedelijk functioneert het grotendeels volgens het principe van ‘anderen die deze video bekeken, bekeken ook…’.
Maar de belangrijkste ordening van YouTubemateriaal vindt voor de meeste mensen buiten de videowebsite plaats. Kijk maar eens terug in je kijkgeschiedenis. De kans is groot dat je de meeste video’s hebt bekeken terwijl ze ingebed waren in andere websites, of na het googelen naar een onderwerp, waarbij je misschien niet eens per se naar beeldmateriaal op zoek was.
Wat YouTube in elk geval niet doet, is je door het materiaal gidsen zoals een tv-gids of museumcurator dat doet. Er is geen overzicht van mensen die weer het overzicht over een bepaald thema hebben en die je wijzen op goede video’s, al is daar wel mee geëxperimenteerd. Dus kun je op YouTube wel vinden wat je zoekt, maar niet ontdekken wat je niet wist dat je wilde weten.
...en verzuilt
En dat is jammer. Onlangs googelde ik, witte Hollander met een gebrek aan vrienden met Marokkaanse achtergrond, naar hoe Marokkaanse Nederlanders Sinterklaas vieren. Het antwoord vond ik op een YouTubekanaal van Salaheddine Benchikhi. Zijn kanaal vind ik een aanwinst, juist vanwege mijn ‘witte vlek.’ Ik had hem graag aangeraden gekregen door YouTube.
Voor Salaheddine zou dat trouwens ook fijn zijn. In de Volkskrant vertelde hij onlangs aan Robert Vuijsje hoe hij in Hilversum heeft geprobeerd tv-programma’s te maken, en waarom hij naar YouTube overstapte:
‘Als ik een idee heb, zeggen ze [de regisseurs in Hilversum, TV] eerst: leuk, dat gaan we doen. Daarna ga je overleggen. De regisseur is een blanke man van dik in de vijftig. Ik leg hem uit wat ik wil doen en hij begrijpt niet waarover ik het heb. Hij leeft in een andere wereld. Dan loopt het project vast, het bloedt dood en het programma komt er niet. [...] Ik kom in Hilversum en zie daar niemand die eruitziet zoals ik.’
Dus nu zit Salaheddine op YouTube, waar witte mannen van in de vijftig geen probleem vormen en waar zijn achterban hem kan zien, maar waar witte Nederlanders zonder verbinding met die achterban weer nooit van hem zullen horen, behalve door toeval.
Nooit gehoord van PewDiePie of HolaSoyGerman?
Zelfs de twee allerpopulairste YouTubers ter wereld, PewDiePie (de nummer één) en HolaSoyGerman (de nummer twee) kunnen gemakkelijk aan je aandacht ontsnappen. Als je niet al in hun wereld zit, te weten die van games (PewDiePie is de YouTubenaam van de Zweedse gamer Felix Kjellberg) of die van Spaanstalige humor (HolaSoyGerman is de Chileense komiek German Garmendia), duiken ze niet op in je resultaten, ook al is er voor veel video’s van HolaSoyGerman ondertiteling beschikbaar.
De conclusie is te maf voor woorden: het wereldwijde videoplatform met meer dan een miljard leden, waarop je werkelijk alles over elke (sub)cultuur ter wereld te weten kunt komen, heeft last van verzuiling. Je vindt er alleen maar meer van wat je al kent.
Een poging tot een gids
Wat hieraan te doen? Op de redactie van De Correspondent hebben we afgelopen week geïnventariseerd wie welke YouTube-kanalen volgt. En ook al overlappen de interesses en zien correspondenten via Facebook vaak dezelfde video’s: velen bleken een of meerdere kanalen te volgen van wie de rest nog nooit had gehoord.
In een poging de verkokering van YouTubekijkgedrag tegen te gaan, volgt er komende week op De Correspondent elke dag een aanbeveling van een kanaal (of meer), door degene die dat kanaal volgt.
Hopelijk dragen jullie in de comments jullie favoriete kanalen bij. Dan ontstaat hier wellicht een mooi overzicht van mensen met videoverhalen die buiten je eigen wereld liggen.