Vier redenen waarom Amerikanen nog geen gepersonaliseerde wapens kunnen kopen (zoals Barack Obama wil)

We ontgrendelen een iPhone met een pincode. Waarom hebben vuurwapens dan geen slot dat voorkomt dat ze per ongeluk afgaan?

In zijn plannen om het Amerikaanse wapenbeleid te hervormen, pleitte president Barack Obama begin deze maand voor onderzoek naar gepersonaliseerde wapens, ofwel smart guns.

Want die werken alleen als de eigenaar ze door middel van een radiosignaal, pincode, vingerafdruk of een ander persoonlijk of biometrisch signaal activeert.

De voordelen? Allereerst zouden hiermee jaarlijks pakweg honderd kinderen gered kunnen worden die sterven doordat zij spelen met wapens die in en rond het huis te vinden zijn. Ten tweede zouden de gepersonaliseerde wapens zelfmoorden met andermans wapen kunnen voorkomen. Ten derde zou de wapendiefstal teruggedrongen kunnen worden: volgens de recentste cijfers werd van de 1,4 miljoen vuurwapens die in de periode 2005-2010 werden gestolen, het merendeel niet teruggevonden.

Een gepersonaliseerd wapen lost niet alle ruim dertigduizend vuurwapenmoorden per jaar op in de Verenigde Staten, maar kan veel leed voorkomen, is het idee. Waarom is het ding dan nog niet te koop?

Reden 1. Fabrikanten blijven weg

Donald Sebastian weigert enthousiast te worden van het onderzoeksvoorstel van Obama. ‘Ik ben niet cynisch,’ zegt de vicepresident Research & Development van het New Jersey Institute of Technology (NJIT). Hij leunt achterover in de donkergrijze fauteuil in zijn kantoor in Newark. ‘Ik werk alleen al te lang aan smart guns om te weten dat het een lange weg is om goede bedoelingen te vertalen naar daadwerkelijk actie.’

Ruim vijftien jaar geleden begon Sebastian aan de ontwikkeling van een gepersonaliseerd wapen, met zo’n vier miljoen dollar aan overheidssteun. Het resultaat was een vuurwapen met in de kolf 32 drukgevoelige sensoren die de handgreep van de eigenaar herkennen. Volgens de wetenschapper is de opeenvolging van druk op verschillende plekken in de hand een unieke variabele. Een getrainde reflex die even natuurlijk is als het zetten van een handtekening. ‘ Het gaat niet om hoe hard je de kolf vastpakt, maar hoe de kracht tussen de verschillende plekken van je hand verdeeld is.

Deze zogenoemde Dynamic Grip Recognition-technologie werd getest met beveiligers op de universiteitscampus, onder verschillende laboratoriumomstandigheden. Alleen als de proefpersonen te veel na gingen denken over hun grip en die daardoor niet meer reflexief was, kon het wapen blokkeren.

Hoe veelbelovend het gepersonaliseerde wapen ook was, in 2008 droogde de subsidie op en begin 2014 werd het project stilgelegd. Fabrikanten die het wapen tot een commercieel product konden ontwikkelen, bleven weg. En zo komen we bij de tweede reden: angst voor de wapenlobby.

Reden 2. Er wordt tegen gelobbyd

Dit laatste kenmerkt het gepersonaliseerde wapen in de Verenigde Staten en het stigma dat het met zich meedraagt. Toen wapenfabrikant Colt eind jaren negentig begon te werken aan de Z40, een wapen dat alleen afgevuurd kon worden als een polsband met een RFID-chip dicht bij de kolf kwam, nam de machtige National Rifle Association (NRA) de wapenfabrikant op de korrel. Colts baas trad af en de plannen voor het vuurwapen werden geschrapt. Smith & Wesson verging hetzelfde. Dat wapenbedrijf ging begin van de eeuw bijna ten onder als gevolg van een boycot van de NRA, gelijksoortige organisaties en duizenden wapenbezitters nadat het met de Amerikaanse overheid ging samenwerken om een gepersonaliseerd wapen te ontwikkelen.

Kost de tijd van het invoeren van een pincode op je wapen je leven als iemand je huis is binnen gedrongen?

Toch heeft de NRA officieel geen bezwaren tegen de ontwikkeling en verkoop van gepersonaliseerde wapens. De organisatie verzet zich wel tegen ‘elke wet die Amerikanen verbiedt wapens te kopen of bezitten die géén smart gun-technologie bevat.’ Dat zou namelijk een inperking zijn van het Tweede Amendement van de Amerikaanse grondwet, het recht op het bezitten van een wapen.

En de NRA stelt terecht belangrijke vragen bij de technologie: Is een batterij wel betrouwbaar? Herkent een vingerafdrukscanner een vinger bedekt met bloed? Kost de tijd van het invoeren van een pincode op je wapen je leven als iemand je huis is binnengedrongen? Bij het afvuren van een wapen komt er veel warmte en energie vrij, is de elektronica in een gepersonaliseerd vuurwapen hier wel echt tegen bestand? Het probleem is alleen dat de NRA de antwoorden op deze vragen niet wil horen.

Reden 3. De wetgeving komt er maar niet

De wetgeving maar aanpassen dan? Dat probeerden beleidsmakers in New Jersey. Daar werd in 2002 de Childproof Handgun Law aangenomen die stelde dat als er ergens in de VS gepersonaliseerde wapens verkrijgbaar waren, binnen drie jaar alle wapens die binnen de staatsgrenzen verkocht werden ook ‘smart’ moesten zijn.

‘We dachten dat de technologie binnen handbereik was,’ vertelt staatssenator Loretta Weinberg in haar ruime kantoor in Teaneck. Zij was een van de architecten van de Childproof Handgun Law. In haar groene mantelpak, witte overhemd met de boorden over een colbert en bijpassende sjaal ziet de zeventigjarige Democratische meerderheidsleider van de senaat eruit als een lieve oma. En niet als iemand die Amerikanen hun grondrechten (op wapenbezit) wil afpakken. ‘De wet was juist bedoeld om de ontwikkeling van gepersonaliseerdewapentechnologie verder aan te jagen,’ zegt ze er zelf over.

Maar de weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens. Weinbergs mandaat om gepersonaliseerde wapens te verplichten in winkels, zorgde voor fel nationaal verzet van de NRA en diens aanhangers tegen de technologie.

‘Wapenbezitters denken dat de Childproof Handgun Law verplicht tot het bezitten van een gepersonaliseerd wapen en geen ander soort wapen.’ Weinberg trekt een licht spottende grimas. ‘Alsof de wereld dan ten onder zou gaan.’ Het enige wat zij en haar collega’s wilden doen, was het voorkomen van ongelukken waarbij kinderen gewond raakten of gedood werden.

Weinberg denkt regelmatig aan de moordpartij in Newtown, zo’n honderd kilometer verderop van haar kantoor. Daar schoot Adam Lanza eind 2012 twintig kinderen en zes volwassenen dood in een basisschool. Hij gebruikte de legaal aangeschafte vuurwapens van zijn moeder. Gepersonaliseerde wapens hadden dit drama misschien kunnen voorkomen. Dat eenzelfde drama haar kleinkinderen kan overkomen, houdt Weinberg elke dag bezig.

Om de patstelling tussen voor- en tegenstanders van smart guns te doorbreken introduceerde Weinberg afgelopen jaar een aanpassing van de Childproof Handgun Law, genaamd S3249. Die verplicht wapenverkopers om minstens één gepersonaliseerd wapen in het assortiment te hebben zodra er ergens in het land één verkocht wordt. Een compromis dat de angel uit de oorspronkelijke wet haalt.

Op 11 januari werd S3249 aangenomen door de New Jersey Assembly. De wet ligt nog steeds op het bureau van gouverneur Chris Christie, laat zijn woordvoerder telefonisch weten. Of de Republikeinse presidentskandidaat zijn handtekening onder het document zet? Nee, verwacht een zuchtende Weinberg. Ze kan best gelijk hebben, Christie is te druk met het paaien van conservatieve kiezers in Iowa en New Hampshire om een wet die riekt naar regulering van wapens te ondertekenen. Weinberg oogt vermoeid. ‘Maar wat je ook doet, de wapenlobby heeft er problemen mee.’

Reden 4. Je wordt als restrictief weggezet

Dat weet Jonathan Mossberg maar al te goed. Hij is een trotse verdediger van het Tweede Amendement, zo benadrukt hij aan de telefoon vanuit Florida. Zijn familie maakt al vijftig jaar jachtgeweren, die volgens vakblad Guns and Ammo tot de beste behoren op de Amerikaanse markt. Mossberg is ook tegen elk mandaat dat wapenbezitters zou verplichten tot de aanschaf van een gepersonaliseerd vuurwapen.

Terwijl hij er zelf een ontwierp: de iGun . Hij raakte het apparaat aan de straatstenen niet kwijt. De iGun is een jachtgeweer met een RFID-chip in de kolf die alleen werkt als een ring aan een vinger op 2 centimeter afstand daarvan wordt geplaatst. Hij leurt er al sinds 2000 mee.

In 1996 las Mossberg een overheidsrapport waarin stond dat 16 procent van de politieagenten die omkomen tijdens hun werk doodgeschoten worden met hun eigen wapen. ‘Er is een markt voor gepersonaliseerde wapens, dacht ik meteen. Dus wij maakten het geweer en lieten het aan politieagenten zien. Die wilden er niks mee te maken hebben. Het trainen van hun mensen zou te veel tijd en geld kosten. Onbegrijpelijk, vindt Mossberg.

Mossberg pompte naar eigen zeggen zo’n drie miljoen dollar in zijn iGun. Hij hoopt dat Obama’s wapenplannen hem een overheidsklus opleveren, zoals het bewapenen van de federale grenspolitie. Maar net als Sebastian van het NJIT is hij zich bewust van de Catch-22 van die situatie. Wie overheidssteun accepteert bij de ontwikkeling van een gepersonaliseerd wapen, wordt meteen gezien als verlengstuk van restrictief wapenbeleid.

Dus?

Toch zien Sebastian, Mossberg en Weinberg een sprankje hoop voor het gepersonaliseerde wapen. Een voorzichtige kanteling van het debat richting veiligere vuurwapens namelijk. ‘De voorlaatste generatie Amerikanen verafschuwt het idee van elektronica in wapens,’ zegt Mossberg. Wat als je vingerafdruk niet herkend wordt, terwijl je een indringer in huis hebt? ‘Millenials voelen zich echter wel comfortabel met technologie in alle aspecten van hun leven,’ ziet Mossberg. Het gemak waarmee zij taxi’s bestellen op hun telefoon of bankzaken regelen in een app, zou dus ook kunnen afstralen op de acceptatie van smart guns.

Doorbreekt deze jonge generatie Amerikaanse wapenbezitters na tientallen jaren met hulp van Obama dan eindelijk het taboe van het gepersonaliseerde wapen? In de agenda van Sebastian staan in ieder geval weer verkennende gesprekken over zijn technologie.

Meer over wapens en Amerika: