Luister naar deze historicus voor een afgewogen stem op 6 april
Marc Jansen (1946) is als waarnemer namens de Europese Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking (OVSE) vaak in Oekraïne en Rusland geweest. Hij begon al in 2011, nog voordat de revolutie uitbrak, aan een grondige studie die nu verhelderend licht werpt op het ontstaan van de huidige perikelen.
Er zijn vijf redenen om te luisteren naar het gesprek met Marc Jansen.
1. In Nederland gaat het bij het referendum van 6 april allang niet meer om Oekraïne. Het gaat om de toekomst van Europa. En om Vladimir Poetin en zijn strategische manoeuvres. Maar Oekraïne zelf dan? Marc Jansen is als geen ander in staat om het verhaal van de geschiedenis van het geplaagde land te vertellen.
Alle hoop is nu gevestigd op de jongste generaties die geloven in een nieuwe toekomst
2. Oekraïne is een land met een erfenis. Eeuwenlang heeft het gefungeerd als grensland. Ingeklemd tussen de grootmachten van het Poolse rijk in het westen, het Moskovische rijk in het oosten en de Krim-Tataren in het zuiden, heeft het tot 1991 nooit een eigen staat gehad. Wel was het altijd het toneel van een heftige machtsstrijd die door anderen werd uitgevochten. Alle hoop is nu gevestigd op de jongste generaties die geloven in een nieuwe toekomst.
3. Hoe breek je de macht van het handjevol oligarchen die Oekraïne na de ineenstorting van het Sovjetcommunisme en de onafhankelijkheid in 1991 in bezit hebben genomen? Marc Jansen ziet twee tegenkrachten: de sterke burgersamenleving die Oekraïners zelf aan het opbouwen zijn en het associatieverdrag met de EU, dat een middel is om hervormingen af te dwingen en de voortdurende corruptie tegen te gaan.
4. In Oekraïne staan twee mentaliteiten tegenover elkaar. De Russen met hun hang naar collectivisme en een sterke leider. En de Oekraïners die als individualistische boeren neigen naar anarchie. Ik citeer de Russisch-Oekraïense schrijver Andrey Kurkov: ‘Mensen die in hun genen de herinnering meedragen aan lijfeigenschap, dromen ervan om slaven te bezitten. Zij die de herinnering bewaren aan vrije mensen, dromen van vrijheid voor iedereen.’
5. En ja, Marc Jansen is een verklaard voorstander van het associatieverdrag. En heeft er zijn argumenten voor.