Welkom in Nederland onder het systeemplafond

Een systeemplafond is een plafond waarbij door middel van plafondplaten, plafondprofielen en een ophangsysteem een plafond onder een al bestaand plafond wordt gehangen. De ruimte tussen het oorspronkelijke plafond en het systeemplafond is ideaal voor het verbergen van systeemleidingen zoals elektriciteit, verwarming, ventilatie, riolering, maar ook voor op de werkvloer minder gewenste zaken als sigaretten of (soft)drugs.

Een systeemplafond is ook een plafond waar iedereen onder zit, maar niemand onder wil zitten. Het is Nederland in een notendop: saai, efficiënt en gemakkelijk om dingen in te verbergen. Om dat land in beeld te brengen, begin ik met fotograaf Jan Dirk van der Burg een reportageserie: Nederland vanonder het systeemplafond. Op zoek naar het land dat overal is, maar zelden in beeld komt.

Een kleine geschiedenis van het systeemplafond

Wie het systeemplafond uitvond is onbekend, zelfs over waar het vandaan komt verschillen de meningen. Tijdens een kleine rondvraag onder de grootste leveranciers zei de een dat het in de jaren zeventig ‘zomaar’ kwam overwaaien uit Zweden, anderen hadden het over Duitsland (Oost en West) en de Verenigde Staten.

Tegenwoordig, en daar is wel iedereen het over eens, komen de plafondplaten vooral uit China. Importeurs en leveranciers houden angstvallig geheim waar precies uit China, iedereen heeft zijn eigen ‘adresjes.’

Voordelen van een systeemplafond zijn, behalve het makkelijke onderhoud – je vervangt af en toe een tegel, je kunt je bedrading kwijt – en verbetering van de akoestiek, vooral de kosten: nog geen vier euro per vierkante meter. Bij marktleider Marvo Systeemplafonds uit Hoogeveen zelfs 3,19 euro per vierkante meter.

Naar Marvo Systeemplafonds in Hoogeveen

In het bedrijfspand van Marvo Systeemplafonds op een industrieterrein in Hoogeveen hing natuurlijk in iedere ruimte een systeemplafond.

‘Iedereen zit eronder, niemand vindt het leuk,’ zei directeur en naamgever van het bedrijf Martin Voorwald. Voor in de kantine had hij bewust gekozen voor crèmekleurige plafondtegels.

Rookaanslag zie je niet op crème. En als je het wel ziet, verwissel je gewoon een plaat. Dat is een van de voordelen van een systeemplafond

‘Iedereen rookt hier,’ zei Voorwald. ‘Rookaanslag zie je niet op crème. En als je het wel ziet, verwissel je gewoon een plaat. Dat is een van de voordelen van een systeemplafond.’

Bedrijfsleider Bert de Lange draaide grinnikend een shagje, en daarna nog vier.

Voorwald ging op de houten tafel staan en tikte met zijn linkerhand een van de platen los, er dwarrelde stof in de koffie.

De Lange: ‘Nieuwe koffie, jongens?’

Hoe Voorwald in de systeemplafonds terechtkwam

Toen Voorwald weer zat, vertelde hij hoe hij onder, of beter in de systeemplafonds was gerold.

‘Ik zat in de karton, simpel werk. Ik verdiende 1.800 in de maand. Op een dag verkocht ik mijn stacaravan op Marktplaats.nl aan een man uit Wanneperveen. Hij betaalde niet, nou dat moet je bij mij niet flikken. Ik ernaartoe. Hij bleek al in mijn stacaravan te wonen. Hij zei: ‘Martin, ik ben uit huis gezet. Ik kan je niet betalen.’ Een waardeloze streek natuurlijk. Even later kwam een van zijn onderaannemers op bezoek. ‘Kun jij me niet helpen?’ vroeg hij aan mij. ‘Hij is dan wel failliet, maar ik heb al zijn werk overgenomen. Ik kan wel direct betalen.’ Kort erop stond ik op de vrije zaterdag ergens voor zes euro per uur een systeemplafond erin te rammen.’

Achteraf bezien was hij blij dat hij zijn stacaravan voor niets had verkocht: ‘Op 9 oktober 2000 ben ik naar de Kamer van Koophandel gereden, op die dag ben ik in de systeemplafondboot gestapt.’

De Lange: ‘Kort daarna ben ik ook ingestapt.’

Voorwald: ‘Toen zonk-ie bijna.’

De Lange: ‘Ik ben altijd slager geweest, maar ik kreeg slagerseczeem. Wat moest ik? Ik kwam in de vuilniszakken terecht, vijf ploegendiensten. Vuilniszakken maken, kutwerk.’

Voorwald: ‘Als zzp’er: zelfstandige zonder poen.’

De Lange: ‘Toen kwam ik Martin weer tegen. In de horeca.’

Voorwald: ‘In café The Big Bull in Hoogeveen, ik zei: ‘Joh, ga een keer mee een plafonnetje erin rammen’.’

De Lange: ‘Ik ben nooit meer bij Martin weggegaan.’

Voorwald: ‘Ik plaatste een advertentie in De Telegraaf: ‘Systeemplafond? 0528-277490.’ Ik zal het nooit vergeten, Bert en ik zaten nog niet achter een potje bier in The Big Bull of het begon te lopen. Meneer Nijkamp uit Zwolle wilde een systeemplafond. Ik heb het er zelf nog ingegooid.’

Zo gaan de zaken nu

Inmiddels had De Lange een eigen directiekamer, naast zijn bureau hing een landkaart van Nederland: een rode stip op alle plaatsen waar een systeemplafond was geplaatst, een groene waar ze bezig waren. Nederland was niet meer te zien.

Voorwald vertelde dat ze dit jaar qua omzet de vijf miljoen euro hoopten ‘aan te tikken’ en dat ze bij Marvo Systeemplafonds inmiddels werkten met achttien man in loondienst en 25 zelfstandigen zonder poen.

Op de vraag hoe het was om marktleider te zijn, zei Voorwald: ‘Wij zijn een grote jongen, maar wie zegt dat wij marktleider zijn?’

De Lange: ‘Moest ik op de website zetten, toch?’

De Lange had thuis een systeemplafond. ‘Op de wc, hou je toch binding met het werk’

De draadloze telefoon die op het keukenblok naast het koffiezetapparaat lag ging over.

Voorwald nam op: ‘Marvo systeemplafonds… Hoeveel meter...? Natuurlijk kan dat… Ik kom heel snel met een cijferverhaaltje bij je terug.’

‘Zo gaat dat,’ fluisterde De Lange, ‘doorsneeverhaal dit. Bij Marvo Systeemplafonds zijn we altijd paraat. Als er vandaag in Hoogeveen een school afbrandt, gooien wij er morgen een systeemplafonnetje in en dan kunnen ze overmorgen weer naar school.’

Voorwald: ‘Weet je wat ook zo mooi is? Door de crisis stonden veel kantoorgebouwen een tijdje leeg. Die komen nu weer in gebruik. Daar moet een nieuw plafonnetje en hier en daar een flexwandje in, want een systeemplafond vergt dan wel geen onderhoud, maar verwaarlozing is een ander verhaal. Als je d’r niets aan doet gaan ze vanzelf doorzakken. Regen is voor ons een zegen.’

De Lange: ‘Dat rijmt.’

Voorwald: ‘Ik ben creatief met taal.’

De Lange: ‘Afgelopen Sinterklaas, bij de familie, heb ik de kracht van de pen mogen ervaren. Ze zaten allemaal te janken. Ze zeiden: ‘Bert, wil je dit nooit meer doen.’’

Martin Voorwald: ‘Taal, dat is zeggen wat je bedoelt en dan het liefst zo kort mogelijk. Gewoon: ‘Systeemplafond, 3,19 euro de meter’.’

De Lange had thuis een systeemplafond.

‘Op de wc, hou je toch binding met het werk.’

Voorwald: ‘Goed zo!’

De Lange: ‘Als ik daar dan zit kijk ik weleens naar boven. Dan denk ik: ‘mooi spul.’ Het heeft niets gekost.’

Nooit naar China

Na een korte rondleiding door het bedrijf – we ontmoetten twee calculators, zagen de nieuwste plafonds uit China en keken naar een dartwedstrijd tussen twee personeelsleden onder het systeemplafond in de kantine – bracht Martin Voorwald ons naar het heilige der heiligen: de loods.

Voorwald had een nieuwe Mercedes, die kon 180 kilometer per uur. We waren er in twee minuten.

‘Zo,’ zei Voorwald terwijl hij een rolluik omhoogtrok, ‘hier ligt voor ontiegelijk veel geld aan plafondplaten.’

Ze kwamen van een geheime locatie in China, een land dat hij desondanks ‘geen paradijs voor de zakenman’ noemde.

‘Het eten is er kut en blijf van die vrouwen af! Ze scheren zich niet!’

Toen we alle plafondplaten gezien hadden, namen we afscheid. Voorwald had een belangrijk overleg in Arnhem. ‘Met een organisatie die overal systeemplafonds wil. Ik hou van mijn werk.’

Lees ook: