Onder het systeemplafond in Emmen: ‘Bij de koffie is koek. Toch kom je nooit op bezoek’

De ‘r’ zat nog in de maand toen fotograaf Jan Dirk van der Burg en ik woonzorg-wijkcentrum Holdert in Emmen bezochten. ‘Holdert’ is dialect voor ‘het werk is gedaan.’ Dat zeiden mensen in Drenthe vroeger tegen elkaar als ze aan het eind van weer een werkdag naar huis gingen. Op de website van Holdert stond dat ze het zelf een treffende naam vonden. Het werkzame leven zat erop: tijd om te genieten.

‘Hier kunt u heerlijk genieten van alle dieren in onze achtertuin’

‘Het is hier net een resort,’ stond er ook. ‘Het pand heeft allure en je wordt gastvrij ontvangen.’

In Holdert zijn 78 zorgappartementen, 42 verpleegkamers en 119 aanleunwoningen met een systeemplafond. Ook is er een dakterras met uitzicht op de plaatselijke dierentuin die tegenwoordig ‘Wildlife Adventure Zoo Emmen’ wordt genoemd.

‘Hier kunt u heerlijk genieten van alle dieren in onze achtertuin.’ Toch was zelfs met een verrekijker vanaf die plek geen olifant te zien.

Maar daar ging het die dag niet om. Het complex, dat in 2014 de Gastvrijheidszorgaward in de categorie verpleging & verzorging won, opende de deuren vanwege ‘Gekleurd grijs in actie,’ een door de provincie Drenthe gesubsidieerd initiatief om ouderen en cultuur met elkaar in aanraking te brengen.

Er waren momenten dat ik mijn moeder ook best weg wilde brengen, maar dan toch niet naar Drenthe, besloot ik al snel na binnenkomst. Een medewerkster kwam het concept van Holdert uitleggen. ‘De medewerkers is niets te veel. We stimuleren ook dat bewoners elkaar helpen. ‘Noaberschap’ noemen we dat.’

De culturele workshops waren overal. Op zoek naar de workshop ‘herinneringsdoosje maken’ kwam ik uit op de zevende verdieping. Er stond daar een asbak, waar beveiligers, een deel van de directie en de journalist van dienst zwijgend de ene na de andere sigaret opstaken.

Een bewoner werd, toen ze met looprek en een pakje Stuyvesant aan kwam zetten, door een van de bewakers weggestuurd. ‘Alle stoelen zijn bezet, dan kan het niet, hè? Brandgevaar. Ga maar naar beneden, daar is van alles te doen.’

Dat klopte dan weer wel, in de hal knetterde het van de activiteiten. Er was een verhalentafel, waaraan zes bewoners boos zaten te zwijgen. Er waren bewoners die een gedicht voordroegen, waarvan het gedicht ‘Onvermogen’ van een weinig vrolijk kijkende vrouw bleef hangen.

Je komt nooit op bezoek.Bij de koffie is koek.Toch kom je nooit op bezoek.

‘Kort, mooi, maar ook een beetje somber,’ zei een vrijwilligster die vanwege de feestelijkheden een rode strik in het haar droeg tegen de dichteres. ‘Het is toch fijn dat je nu in de Holdert zit?’

‘Nou, ik was liever thuisgebleven,’ zei de vrouw, die eraan toevoegde dat het voelde alsof ze was weggedaan door haar kinderen.

‘Maar nu heb je een leuke middag.’

Bij de herinneringsjukebox waarin opgenomen verhalen van bewoners zaten, was het dringen geblazen. ‘Ik wil gewoon mijn eigen stem weer eens horen,’ zei een man die van zichzelf zei dat hij veel aanspraak van vrouwen had. ‘Ik lust er nog steeds pap van, echt waar. Soms maak ik een rondje door het pand, voor je het weet zit je weer ergens kusjes te geven.’

Toen het groot meezingkoor begon met een medley van Nederlandse klassiekers werd ieder gesprek onmogelijk. De onvermijdelijke accordeon en wat vrijwilligers begeleidden het oubollige repertoire.

‘Heeft u de handen al warmgeklapt?’ hoorde ik iemand aan een oude vrouw vragen. De vrouw schudde het hoofd, waarna de vrijwilligster zei: ‘Geef ze dan maar eens hier, dan wrijf ik ze warm!’

Tijdens een keihard gezongen ‘Daar bij die molen’ werd gevraagd om ‘handjes,’ daarna om applaus voor Holdert en anders om ‘een applausje voor jezelf.’

De presentator: ‘Dat kan harder! Houden jullie nu van cultuur, of niet?’

De veelbetekenende stilte die daarna viel, had verder geen invloed op het programma. De cultuur ging door. Gelukkig hoefden de meeste bewoners de middag niet te onthouden, je kon de ervaringen ook in een herinneringsdoosje stoppen.

We staken de hand op en gingen: ‘Holdert!’

Eerder onder het systeemplafond:

De Lidl-manager had een hekel aan internet, zei ‘ie Het systeemplafond is Nederland in een notendop: saai, efficiënt en gemakkelijk om dingen in te verbergen. Samen brengen we het Nederland eronder in beeld. Vandaag: de feestelijke heropening van het Tilburgse winkelcentrum Heyhoef. Lees de reportage hier terug Als de dijken worden verhoogd en mensen geen uitzicht meer hebben, mogen deze mannen het uitleggen Het systeemplafond is Nederland in een notendop: saai, efficiënt en gemakkelijk om dingen in te verbergen. Samen brengen we het Nederland eronder in beeld. Vandaag: een gemakkelijke avond over dijken. Lees de reportage hier terug ‘Alle criminelen, alle jongens die worden neergeschoten, hebben mijn meubeltjes’ Het systeemplafond is Nederland in een notendop: saai, efficiënt en gemakkelijk om dingen in te verbergen. Samen brengen we het Nederland eronder in beeld. Vandaag: bij de meubelspeciaalzaak voor de ‘duurdere klant.’ Lees de reportage hier terug