De flatteuze kritiek op de ontslagen Louis van Gaal

Nu Louis van Gaal is ontslagen als trainer van Manchester United, kan de vuile was buiten worden gehangen.

Drie grote Engelse kranten - The Guardian, The Independent en The Sun - berichtten vandaag alvast over de irritatie die Van Gaal zou hebben gewekt bij zijn spelers. Van Gaal traint te veel, is te kritisch, controleert of spelers zijn e-mails lezen en wil niet dat spelers intuïtief voetballen, schrijven de drie kranten op basis van anonieme bronnen.

Er zitten interessante details in die stukken. Meest in het oog springend: Van Gaal zou ‘trackers’ hebben vastgemaakt aan mailtjes met video-analyses van spelers, zodat hij zag of spelers die mailtjes wel openden. Mailtjes die hij was gaan sturen omdat de spelers de collectieve nabespreking zat waren - de kritiek op hen zou in die sessies te schril zijn geweest.

Ook zou Van Gaal hebben geëist van zijn spelers dat ze voorzetten niet direct op doel schoten, maar dat ze de bal eerst moesten aannemen voordat ze schoten. Verwonderlijk micro-management, oordeelden de kranten. Een bron noemde Van Gaal ‘raar’, en de spelers waren dicht bij ‘muiterij’, schreef The Guardian.

Maar was het allemaal nu zo gek, wat Van Gaal volgens de anonieme bronnen vroeg van zijn spelers? Eigenlijk viel me niks raars op - behalve de onthulling dat rechtsback Matteo Darmian geen hard ei kan koken, iets waarvoor hij de hulp van de clubkok inschakelde. Maar verder? Mwah.

Dat Van Gaal niet zou willen dat spelers de bal na een voorzet direct op goal schieten, bijvoorbeeld. Nu weet ik niet of het in alle gevallen zin heeft de bal aan te nemen voordat je schiet, maar het klinkt niet direct als een slecht idee. (Ik zou er als verslaggever graag meer over willen weten.) Het verwijt van bemoeizucht of micromanagement is in elk geval vreemd. Als een coach zoiets niet kan aandragen, wat dan wel?

Dat Van Gaal de spelers te hard liet trainen in de voorbereiding? The Independent illustreert dit met het beschrijven van wat in feite een vrij normale werkdag is - ’s ochtends trainen, daarna rusten, ’s middags trainen, ’s avonds eten en slapen. Dit zou niettemin volgens de krant bewijzen dat de ploeg door het trainingskamp zou zijn ‘verwoest’.

Dat je als speler je eigen spel op video terugkijkt om te kijken wat er beter kan? Het lijkt me nogal logisch. En het lijkt me ook logisch dat de trainer wil stimuleren dat de spelers dit doen. Toegegeven: chic zijn zulke trackers op e-mails niet, maar ze zullen de spelers ook niet hebben geschaad.

Dat Van Gaal en videoanalist Max Reckers de spelers te scherpe kritiek gaven? Dat kan, maar Reckers legde me ooit nadrukkelijk uit dat Van Gaal de spelers vooral hun goede acties toonde en juist vooral prees. Dat zou effectiever zijn dan steeds hameren op wat er fout gaat.

En dat Van Gaal de spelers verbood intuïtief te spelen? ‘I do not want players to be intuitive’ had Van Gaal eens gezegd - waarop de verslaggevers, zoals The Guardian schrijft, in ongeloof hun opnameapparaten checkten: had hij dat echt gezegd? Dat had hij. Maar de vraag is of dat zo gek is. Een teamsport vereist nu eenmaal een zekere opgave van intuïtie. Als iedereen intuitief speelt, dan is de kans niet groot dat een ploeg meer wordt dan de som der delen - eerder minder.

Kortom: alle kritiek zou je ook als vermomd compliment kunnen zien.

Wat niet betekent dat Van Gaal het goed heeft gedaan. Het spel van ‘United’ was vaak niet om aan te zien. Al is dat ook niet zo heel interessant - iedereen kon dat zien. Interessanter is waarom Van Gaal zijn ploeg zo liet voetballen. Niet alleen maakte het hem niet populair, het ging ook in tegen wat hij eerder had gezegd - het balbezitvoetbal van Barcelona vond hij saai, zei hij in 2012 tegen De Voetbaltrainer.

Ik heb twee verzoeken ingediend bij Manchester United, maar veel één op één-interviews deed Van Gaal niet, liet perschef Karen Shotbolt al van tevoren weten. Hopelijk horen we er de komende tijd meer over. Over de speelwijze, over het beleid om spelers niet ineens op doel te laten schieten, en over het nut van lange videoanalyses. (En ik hou me aanbevolen voor andere zienswijzen.)

Want helaas blijft Van Gaal, een van Nederlands succesvolste en invloedrijkste trainers, door dit soort verslaggeving nog steeds een flat character, een karikatuur van een onbegrepen, bozige, schoolmeesterige trainer. Hij moet toch meer zijn dan dat.