Het is een bont gezelschap dat op donderdag 2 en vrijdag 3 juni in Montreal bij elkaar komt. Geografen, politicologen, economen, medici en juristen. Maar ook zoölogen, biologen, specialisten in genderstudies en kunstenaars. Als wespen naar de stroop trekken ze naar de internationale conferentie over Grenzen, Muren en Geweld, georganiseerd door de Raoul Dandurand Chair van de Universiteit van Wat ze gemeen hebben, is dat ze zich bezighouden met grensbarrières. Ze zijn allemaal gefascineerd door de grensmuur. Net zoals ik.

Mijn fascinatie stamt uit de tijd van de Koude Oorlog. Ik had een netwerk van correspondentievriendinnen in Oost-Europa en voor hen trotseerde ik elk jaar het IJzeren Gordijn. Het passeren van de zwaarbewaakte grensovergangen was telkens opnieuw een tijdrovende en intimiderende ervaring. Wat me nog het meest intrigeerde, was dat mensen aan weerszijden - in Oost en in West - zo weinig van elkaar wisten en zulke schrikbeelden van elkaar hadden. Ik zag hoe een grensmuur volkeren als vanzelf in vrienden en vijanden scheidt.

De terugkeer van de Muur Nooit zijn er zoveel grensmuren gebouwd als in de afgelopen dertien jaar. Officieel vanwege terrorisme, in de praktijk om gelukzoekers buiten te sluiten. Ik ging op zoek naar de ratio achter dé trend van de eenentwintigste eeuw: grensmuren bouwen. Lees mijn verhaal hier terug


Een greep uit de vragen die tijdens de conferentie aan bod komen:

  • Wat kosten grensmuren, financieel en sociaal?
  • Welk effect hebben ze op de betrekkingen tussen de gemeenschappen aan weerszijden van de grens, economisch en maatschappelijk?
  • Hoe effectief zijn ze?
  • Welke gevolgen hebben ze voor landschap en dieren?

In mijn handbagage neem ik graag jullie vragen mee. Wat willen jullie over de grensmuur weten? Welke kwesties zien jullie graag belicht? Welke basale, praktische, creatieve, filosofische vragen roept de grensmuur bij jullie op?

In de sloppenwijk McGill, Montreal. Foto: Elisabeth Vallet

Ik breng in elk geval ook een bezoek aan ‘The Great Wall of Montreal’, die de Canadese schrijver Marcello Di Cintio beschrijft in zijn boek Walls: Travels Along the Barricades. Geen grensmuur in de strikte zin, want het is geen afscheiding tussen twee naties.

Het is wel een bijna twee kilometer lange barrière tussen een van de meest welvarende wijken van Montreal, Town of Mount Royal, en de op een na armste buurt van Canada, Parc-Extension. Welke vragen roept die barrière op?

Eerdere verhalen hierover:

Nooit eerder was zo’n groot deel van de wereld omheind door prikkeldraad Prikkeldraad laat al bijna anderhalve eeuw een spoor van bloed na. Sinds het werd uitgevonden, verdeelt het de mensheid - vooral in rijk en arm. Als Google Maps eerlijk was geweest, had het overal prikkeldraad getoond. Een beknopte historie van dit duivelse ijzerwaar. Lees het verhaal hier terug Heel Bangladesh leeft achter prikkeldraad en niemand die het ziet Een Indiase grenswacht schoot even geleden een 35-jarige veehandelaar dood op de grens met Bangladesh. Dat is geen uitzondering: het hekwerk is een van de bloedigste grenzen tussen twee landen ter wereld. En bijna niemand die er over bericht of er iets aan doet. Een reportage langs de grens. Lees het verhaal hier terug Waarom we alle grenzen moeten openzetten De wereld is plat, behalve voor mensen. Goederen, diensten en kapitaal vliegen de hele wereld over. Maar als je in een ander land wilt werken, blijken de grenzen vaak potdicht. En zo lopen we biljoenen mis. Lees het verhaal van Rutger Bregman hier terug