Wat jullie wilden weten over grensmuren

De grensmuur rukt op. Wat willen jullie daarover weten, vroeg ik eind vorige maand. Dat leverde een hele serie vragen op, soms heel praktisch, soms heel filosofisch van aard.

Ik nam ze mee naar Montreal, naar de conferentie over Borders, Walls and Violence die ik daar begin deze maand bezocht.

‘Zijn grenzen geen vorm van discriminatie?’ vroeg een van jullie zich af. Ik hoop dat ik die vraag in elk geval ten dele beantwoord in mijn artikel over grensmuren dat vandaag verscheen: in het verhaal over dieren die wel over de grens mogen en in het verhaal over de Amerikaanse gatenkaasgrens als verfijnd selectie-instrument.

‘Hoe vullen mensen van elke zijde van de muur de werkelijkheid aan de andere zijde in?’ wilde een ander weten. Een antwoord biedt het derde verhaal uit het artikel van vandaag: het verhaal van Uzu en Muzu.

Dan deze vraag: ‘Is er ook (direct of indirect) een lobby voor grensmuren?’ Ja, die is er. De bouw van grensmuren, met alles wat daaraan vastzit, is een mondiale groeimarkt. De beveiligingsindustrie is een van de snelst groeiende bedrijfstakken ter wereld. En veel bedrijven die vroeger werden gerekend tot het militair-industriële complex noemen zich nu ‘civil security enterprise.’

Deze bedrijven hebben allemaal nauwe banden met de plaatselijke en landelijke overheden. Ze opereren vaak internationaal. Bedrijven die aan de Amerikaanse grensmuur werkten, waren vaak ook actief in Israël, en andersom.

Tot slot de vraag: ‘Kennen we voorbeelden van het afbreken van muren en hoe komt dat?’

Als grensmuren eenmaal staan, gaan ze zelden tegen de grond. De grote uitzondering was de val van de Berlijnse Muur en in het verlengde daarvan het neerhalen van al die andere muren en hekken langs het IJzeren Gordijn.

Op het moment is er één grensmuur die binnen afzienbare tijd zou kunnen verdwijnen. Dat is die tussen Cyprus en Turks-Cyprus. Er bestaan plannen voor een hereniging. De politieke leiders van beide delen zijn vóór, net zoals de Europese Unie en Griekenland. Of het zover komt, hangt vooral af van Turkije.