Vandaag op De Correspondent: hoe een Zweeds dorpje Somalische vluchtelingen op de schaats zette
Wat zou je kunnen doen met drieduizend Somalische vluchtelingen die met zijn allen in een klein stadje geplaatst worden? De Zweedse documentaire Nice People brengt je op goede ideeën. De ingrediënten: een enthousiaste teammanager, elf sportievelingen en een oude balsport op het ijs. In samenwerking met Movies that Matter vertonen we de ijzingwekkende en hartverwarmende film het hele weekend.
Stel je voor: drieduizend Somalische vluchtelingen zijn in Papendrecht gevestigd. Een deel van de plaatselijke bevolking is daar niet zo blij mee. Hoe zou je oude en nieuwe bewoners dichter bij elkaarbrengen? Idee: je verbroedert ze met de sport die het populairst is in de ‘korfbalstad van Europa’. Je begint een Somalische korfbalploeg. Die noem je ‘het nationaal team van Somalië’. Met dat team neem je deel aan het wereldkampioenschap korfbal.
Het klinkt absurd, maar de Zweedse werkelijkheid is nog veel absurder, zoals de feelgooddocumentaire Nice People bewijst. Nice People oogstte in maart veel gelach en applaus bij Movies that Matter, het filmfestival van Amnesty International. De documentaire is tot en met zondag op De Correspondent te zien.
Zweden toont dat het kan - maar dan met bandy
Het Zweedse Papendrecht heet Börlange en het ligt zo’n 200 kilometer ten noorden van Stockholm. Er wonen 40.000 mensen, van wie 3.000 afkomstig uit Somalië. De meest geliefde plaatselijk sport is bandy, een oude balsport op ijs, de voorloper van ijshockey en veldhockey, vooral in Rusland en Scandinavië populair.
Een paar maatschappelijk betrokken burgers bedenken in 2013 wat een stunt het zou zijn als een Somalisch bandyteam meedoet aan het WK voor B-teams in Siberië. Bevordert dat de acceptatie van Somalische vluchtelingen door de plaatselijke gemeenschap? Het is in elk geval beter dan dat ze de hele dag rondhangen en fietsen stelen, luidt de sceptische reactie.
Tussen droom en daad staan praktische bezwaren. Sportieve Somalische jongemannen vinden is het probleem niet, maar ze hebben geen van allen ooit geschaatst. Het enige ijs dat ze kennen is van de blokjes in hun glas met cola. Op YouTube zien ze voor het eerst hoe bandy wordt gespeeld.
Ze oefenen in de zomer op rolschaatsen. Veel later dan het plan was, staan ze voor de eerste keer op ijs. Sommige spelers hebben niet eens passende schaatsen. Maar ze volbrengen wat geen buitenstaander voor mogelijk had gehouden: ze doen mee aan het WK. Ze scoren zelfs hun eerste goal.
Het moeilijkst lijkt voor de spelers nog om telefonisch duidelijk te maken aan hun familie in Somalië waar ze in hemelsnaam mee bezig zijn. Ze doen dit voor Somalië, voor de landgenoten die ondanks jarenlange burgeroorlog zijn gebleven. Voor de landgenoten die door droogte, honger en geweld zijn verdreven. Zodat dit trotse volk weer even reden heeft om trots te zijn, ook al is Somalië een mislukte staat, al sinds 1991 zonder centraal gezag.
Ze doen dit ook voor de brave burgers van Börlange, voor de koele Zweden met hun warm kloppend hart. Om te laten zien dat ze wel degelijk wat in hun mars hebben. Somalia Bandy, zo heet hun team, is meer dan een uit de hand gelopen grap.
De kleurrijke hoofdpersonen van deze feelgooddocu
Twee kleurrijke hoofdfiguren in de documentaire zijn teammanager Patrik Andersson en de plaatselijke pub-eigenaar en sponsor Billy Tang. Billy Tang is zelf een ‘arme migrant’ uit Hongkong. Waarom steunt hij een moslimteam, terwijl hij het juist van de drankverkoop moet hebben? Om de Zweden een poepje te laten ruiken. ‘Om te illustreren dat migranten geen vuilnis zijn.’
Sommige spelers van het team zijn tot plaatselijke beroemdheden uitgegroeid.
Zakenman Andersson heeft een vriendin uit Sri Lanka en hij wordt er ziek van als haar kinderen worden gepest omdat ze anders zijn. Maar veel meer nog dan door compassie wordt hij bij zijn missie gedreven door ondernemerszin en schaamteloze ijdelheid. Met zijn geblondeerde haar en zijn grote zonnebril doet hij denken aan een verkoper van tweedehandsauto. Met zijn vlotte babbel en zijn brede glimlach pakt hij media en sponsors in.
Die taak valt hem zichtbaar zwaar. In de documentaire zien we hem voortdurend ontspanning zoeken, soms in bad, de andere keer in het zwembad of bij de kapper. Hij gaat zelfs naar de autowasstraat om te relaxen na een slechte dag. Dan krijgt hij toch het gevoel dat hij iets tot stand heeft gebracht.
Hoe het verderging
De film is boeiend en vermakelijk. Een loodzwaar thema wordt luchtig belicht. Maar heeft de bandysport Zweden en Somaliërs in Börlange werkelijk dichter bij elkaar gebracht? Die vraag beantwoordt de documentaire niet. Sommige spelers van het team zijn tot plaatselijke beroemdheden uitgegroeid.
Maar worden ook anonieme Somaliërs tegenwoordig als volwaardige stadsgenoten aanvaard? Bij de laatste parlementsverkiezingen in 2014 haalde anti-migratiepartij Zweden Democraten in Börlange 17 procent van de stemmen, meer dan het landelijk gemiddelde van 13 procent.
Het sprookje van het Somalisch team dat in 2014 aan het WK bandy deelnam, ging niet als een nachtkaars uit. De ploeg deed ook mee aan de wereldkampioenschappen in 2015 en 2016. Bij het WK in 2015 verloor Somalië met 0-18 van Nederland. Ook Somalische meisjes spelen tegenwoordig bandy in Börlange. Als dat niet op zijn minst hoopgevend is.
Update: de film is nu niet meer te bekijken. Het laatste weekend van de maand komt een nieuwe film online. Hier vind je nu de trailer van Nice People, die we in juli keken.
Meer lezen?
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
