Spring naar inhoud

Nederland, waterland. Ken je nog een ode aan het water? A la Marsman, Brel of Dorrestijn?


Denkend aan Holland

zie ik breede rivieren

traag door oneindig

laagland gaan,

rijen ondenkbaar

ijle populieren

als hooge pluimen

aan den einder staan;

en in de geweldige

ruimte verzonken

de boerderijen

verspreid door het land,

boomgroepen, dorpen,

geknotte torens,

kerken en olmen

in een grootsch verband.

de lucht hangt er laag

en de zon wordt er langzaam

in grijze veelkleurige

dampen gesmoord,

en in alle gewesten

wordt de stem van het water

met zijn eeuwige rampen

gevreesd en gehoord.

Dit is één van mijn favoriete waterverzen, getiteld ‘Herinnering aan Holland’ door dichter Hendrik Marsman uit 1936. En niet alleen de mijne, in 2000 werd het verkozen tot ‘gedicht van de eeuw’.

Marsman schijnt het geschreven te hebben aan de Middellandse Zee. Eerder had me dat verbaasd. Maar laatst sprak ik animator Michael Dudok de Wit over zijn bijzonder Hollands ogende animatie Father and Daughter – waarin een dochter een leven lang wacht aan de waterkant op de reünie met haar eens roeiend vertrokken vader. Dudok de Wit tekende het toen hij allang in Londen woonde en zei er het volgende over:

‘De animatie is geboren uit nostalgie. De nostalie van die grote open luchten, van het fietsen langs het kanaal, van de leegte van de polders, van de nabijheid van al dat water. Natuurlijk is daar een sloot en natuurlijk is daar een rivier. Water valt pas op wanneer je niet meer in Nederland woont.’

‘Toevallig las ik een paar dagen geleden over één van de bekendste Nederlandse kinderboeken – het is al vrij oud: De koe die in het water viel. Heel fijn boek uit de jaren vijftig, geïllustreerd door Peter Spier. Het is erg Nederlands want het gaat over Nederlandse landschappen en over een stad met een kaasmarkt. Nou. Tekenaar Spier bleek toen hij het tekende, al lang naar Amerika te zijn geëmigreerd.’

‘Ik dacht: hij kon zo’n typisch Nederlands boek maken omdat hij afstand had tot Nederland. Met Father and Daughter maakte ik een film die heel Nederlands is in bepaalde zin, omdat ik van een afstand het geheel duidelijker zag. Ik denk dat het helpt als je niet ter plaatse bent.’

En zo is het misschien aan dijkenbouwers om de waterwereld te bezingen. Zoals in het lyrische ‘Mijn vlakke land’ van Jacques Brel of het cynische ‘Polder van Eemnes’ van Hans Dorrestijn. Wat is jouw favoriete watertekst?

Lees hier het interview met Michael Dudok de Wit terug Bekijk hier Father and Daughter Zie de Andere Tijden Special: ‘Ode aan de Rivier’.
YouTube
Jacques Brel - Mijn vlakke land
YouTube
Hans Dorrestijn – Polder van Eemnes
Correspondent Niet-menselijk leven