Is YouTube de televisie van de toekomst? Niet bij de jongens van Joardy Film
Het is geestig, flauw en absurd: de komische filmpjes van Joardy Film, die al honderdduizenden keren bekeken zijn. Reclamejongens willen ze inlijven, tv-zenders eveneens. Geen betere kandidaten om over de toekomst van televisie te praten. En waarom ze al hun filmpjes bij de FEBO willen opnemen.
Een bakstenen muur met een ruit in het midden: uit meer bestaat het decor niet. Een paar seconden gebeurt er niets, dan komt er een man met een fiets langsgelopen. Felblauw trainingspak, ouderwetse bril met zeshoekige glazen. De man kijkt verward om zich heen, krijgt dan van een onzichtbare cameraman de vraag: ‘Sorry, meneer, vrouwen. Wat is nu uw ideale vrouw?’
De man met bril denkt even na, en zegt dan: ‘Die eet heel gezond.’ Een nieuwe stilte. ‘Granola, açai, goji-bonen, groentechippies, sapkuren.’ Hoe langer de man praat, hoe meer hij op stoom komt. ‘Leest niet, is niet sportief, houdt niet van films, houdt niet van stand-up, heeft weinig vriendinnen, gaat wel veel uit, laat thuis. Ze moet werkloos zijn, hele rijke ouders, geen broers of zusjes, altijd vakantie in eigen land, korte cv, geen carrièreplanning.’
Deze opsomming gaat twee minuten door en is inmiddels ruim tweehonderdvijftigduizend keer bekeken. Een andere sketch met dezelfde hoofdrolspeler, Huilon, werd door Arjen Lubach aangeprezen tijdens Zomergasten en in de Volkskrant verscheen een lofzang op hetzelfde filmpje, met onder meer de (positief bedoelde) zin: ‘Op de foto ogen ze redelijk normaal, maar dat moet schijn zijn.’
Die ‘ze’ slaat op regisseur en theatermaker Jan Hulst (1987, Amsterdam) en acteur Jim Deddes (1986, Amsterdam; degene die in het boven omschreven filmpje de hoofdrol speelt). Samen vormen ze Joardy Film, een online kanaal met tientallen komische sketches, onbegrijpelijke probeersels en absurdistische flauwigheden die weleens doen denken aan Rembo & Rembo of Jiskefet, maar toch ook weer geheel eigen zijn.
‘We hadden helemaal niet verwacht dat dit Huilon-typetje zo zou aanslaan,’ zegt Deddes. ‘We vinden hem zelf ook niet per se onze leukste creatie, en het was ook niet de bedoeling dat hij zou terugkeren. Maar toen we het eerste filmpje met dit typetje maakten, Kickon, - ‘Hallo meneer, wat vindt u echt kicken? Barbecueën, meekijken met mensen die aan het barbecueën zijn, eigenlijk alles van John de Mol’ - merkten we dat daar heel goed op gereageerd werd.’
Hulst: ‘En dan kan het hard gaan. Het laatste jaar zijn we ineens benaderd door allerlei reclamebureaus. En we hebben net een televisiepilot gemaakt.’
Wat maakt iets grappig? Het is een van de eenvoudigste vragen om te stellen en een van de moeilijkste om te beantwoorden. Vrouwon is komisch vanwege wat er gezegd wordt (‘Ze is langer dan ik, groot voorhoofd, leuke rode wangetjes, kinderlijf, lage stem’), vanwege het troosteloze decor, vanwege de vlugge, steeds net verspringende montage, vanwege de gortdroge toon waarop Deddes zijn typetje speelt, zonder ook maar even te lachen - al die elementen maken het filmpje sterk.
Tegelijkertijd is de kracht van het filmpje allerminst tot die kenmerken te reduceren. Maak nog tien sketches volgens bovenstaande criteria, en geen daarvan zal zo geslaagd zijn als Vrouwon. Weinig is nu eenmaal zo moeilijk te verklaren als humor.
Hoe YouTube en televisie zich tot elkaar verhouden
Dat is ook de reden dat Hulst en Deddes huiverig zijn om zich te laten interviewen. Ze moeten telefonisch overtuigd worden voor ze akkoord gaan en terwijl ik ze spreek, vragen ze zich meerdere malen hardop af ze wel interessant genoeg zijn.
‘Weinig zo erg als iemand die zijn eigen grap moet navertellen of uitleggen,’ zegt Hulst. ‘En het wordt al zo snel zo ijdel. Wij maken filmpjes, ja, en die zijn vermoedelijk interessanter dan wat we erover te zeggen hebben.’
Weinig zo erg als iemand die zijn eigen grap moet navertellen of uitleggen
Deddes: ‘We hebben vier filmpjes die wel aardig bekeken zijn, ik weet niet of daar veel aan toe te voegen valt. Zo geweldig zijn we ook weer niet - nog niet in elk geval.’
Enige bescheidenheid is prettig, maar in de paar uur die ik met ze doorbreng, blijken de twee toch meer dan ingetogen talenten uit de filmwereld. Ze maken online furore, maar hebben ook steeds meer te maken met de televisiewereld. Hoe verhouden die twee zich tot elkaar? Is YouTube de toekomst van de televisie?
Verder worden Hulst en Deddes naar eigen zeggen belaagd door bedrijven die hun typetjes voor advertenties willen gebruiken, ze zijn bezig met een televisiepilot en maken intussen ook toneel - en, belangrijker voor nu, ze hebben over vrijwel alles iets te zeggen.
We treffen elkaar op een Amsterdams terras. Het is drie uur ’s middags, Deddes en Hulst drinken in hoog tempo bier, dragen slippers en trainingsbroek terwijl ze straks naar een zakelijke bespreking gaan.
Hoe het allemaal begon
Even terug naar het begin. Deddes en Hulst ontmoeten elkaar in 2012 op de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Hulst vraagt Deddes voor een rol in zijn eindexamenvoorstelling (‘Ik hoorde dat hij grappig was en toen zijn we bier gaan drinken, toen maakten we een debiel, klein Grieks tragedietje, dat was heel slecht maar wel leuk’) en daarna speelt Deddes in al Hulsts producties. Joardy Film bestond toen al, het stond vol uitprobeersels van Deddes (‘Gewoon, rare shit, ik had net een camera gekregen voor mijn verjaardag’), maar groeide toen Hulst erbij kwam.
‘De filmpjes waren aan het begin vooral ideeën die we niet durfden uit te voeren op de toneelschool,’ zegt Hulst. ‘Ik was toen erg bezig met maken van wat ik dacht dat goed was. Op Joardy Film maakten en maken we gewoon waar we op dat moment zin in hebben. Van tevoren schrijven we niets uit. Alle tekst is geïmproviseerd. We hebben meestal alleen een idee voor een typetje, we fietsen naar een geschikte locatie, na een kwartier komt Jim op stoom en binnen een uur zijn we klaar. Vervolgens gaan we monteren.’
Deddes: ‘Wat goed werkt, is dat we heel eerlijk tegenover elkaar kunnen zijn. Veel mensen in de filmwereld spelen regisseurtje. Die doen alsof ze het allemaal weten, ook wanneer ze geen idee hebben.’
Hulst: ‘Ik kan ons succes - voor zover dat er is - niet verklaren. Maar ik zie wel dat het goed werkt, wij tweeën samen, en dat komt doordat we soms tegen de ander durven te zeggen: ik weet het niet, ik zit even vast. En we blijven dingen proberen. Ons YouTube-kanaal is nu ook echt een soort speeltuin, alle mislukte sketches staan daar ook nog op. Maar het zijn in elk geval nooit slome, plichtmatige concepten; het zijn juist uitprobeersels, grapjes die we zelf echt waarderen. Het vreemde nu is natuurlijk dat die grapjes meer aandacht krijgen dan ons meer serieuze werk.’
Met het succes kwamen de reclamejongens
Een reeks vlogs van de gefrustreerde, tuttige Marit die haar beklag doet over werkelijk alles om haar heen. Een filmpje waarin een vrouw van middelbare leeftijd in de keuken staat en haar liefde verklaart aan het gerecht ‘de rustenburger.’ Interviews van Brian Rompoe, een voetballer die een spoor van vernieling achterlaat en daar even ernstig als komisch verslag van doet.
Het is een kleine greep uit de absurde verzameling sketches die onder de vlag van Joardy Film verschenen. Deddes: ‘Aan het begin zeiden we weleens, gewoon voor de grap: als we van dit soort filmpjes onze job kunnen maken, is dat de grootste lifehack denkbaar. Maar dat was absoluut niet in Frage tot die eerste Brian Rompoe een beetje lekker bekeken werd. Daarvoor werden de filmpjes alleen door vrienden en kennissen bekeken, en zelfs die dachten: leuk, maar ik begrijp er echt geen reet van - precies zoals we wilden trouwens.’
We hebben een open sollicitatie naar de FEBO gestuurd: dat het Huilon-typetje in een FEBO-filiaal zijn sketches zal opnemen. We hopen op een lifetime gratis consumpties daar
Maar toen kwam er meer publiek. De filmpjes werden steeds vaker gedeeld, ook via grote kanalen als GeenStijl. Hulst: ‘Een verachtelijk medium, ik weet niet eens of ik daar op wil staan. Het is een soort virus van deze samenleving.’ Deddes: ‘Jeetje, wat hard. Ik vind Dumpert wel geinig, eigenlijk. Live and let live, weet je.’
De interesse van grote bedrijven nam alsmaar verder toe. ‘Daar hebben we niet principieel iets tegen,’ zegt Hulst. ‘Daarom gaan we er straks ook weer heen. Maar weet je wat het frustrerende is? Alles wat tof is en waar even een hype omheen hangt, wordt direct gekaapt door grote merken. Veel reclamejongens zijn ontzettend lui. Ze merken dat sommige filmpjes van ons werken op internet en vragen ons die grap te herhalen voor hun merk. Dat weigeren we. Het voelt voor ons raar om ineens drie Jordy-filmpjes te maken met een zorgverzekeraar als onderwerp, dat werkt niet.’
Deddes: ‘Zoals sommige rappers tegenwoordig doen. Ja, dat is mis, dat is helemaal mis.’
Hulst: ‘We zijn het afgelopen jaar ook door heel veel multimediachannels benaderd, een soort agentschappen voor YouTube-kanalen, en die zeggen dan: jullie moeten minstens een keer in de week iets uploaden. Wij zeggen dan: we denken niet dat we een keer in de week iets goeds kunnen maken. Maar de reactie is dan simpel: het maakt niet zo veel uit wat jullie erop zetten, zolang we maar een teken van leven geven. Zo werkt dat tegenwoordig. We zitten op een terras en doen een interview, zulke uploads krijg je dan. En als het even kan, willen ze dat we dat aan een merk koppelen.’
Deddes: ‘Andrélon bijvoorbeeld.’
Hulst: ‘En dat koppel je dan stiekem aan een sketch. Dan willen ze dus dat we een keer het woord Andrélon noemen bij de volgende Huilon, of een flesje omhooghouden.’
Deddes: ‘Dat gaan we dus niet doen. Behalve voor de FEBO. We hebben een open sollicitatie naar de FEBO gestuurd: dat het Huilon-typetje in een FEBO-filiaal zijn sketches zal opnemen. We hopen op een lifetime gratis consumpties daar.’
Hulst: ‘Platenlabel TopNotch was de enige die niet zulke dingen eiste, daarmee werken we nu dus samen. Er is geen geld mee gemoeid. Zij leveren ons hun bereik, wij geven hun de mogelijkheid online filmpjes te onderzoeken. YouTube is toch de nieuwe televisie.’
Neemt YouTube televisie over?
Die laatste uitspraak strookt met wat Arjen Lubach bij Zomergasten over Joardy Film zei: ‘De tijd is aan het veranderen. Step into the game, televisiemensen, want YouTube is tv kapot aan het maken en bij de televisie heeft niemand het door. Helemaal niemand.’
Des te opvallender dat televisiemaker Lubach zelf zo verknocht is aan televisie. En dat Joardy Film zelf eveneens in gesprek is met een televisiezender. Hulst begint er al vrij snel over, Deddes reageert aarzelend: ‘Het is nog allemaal niet rond, dus ik weet niet of het slim is daarover te praten.’
Hulst: ‘Jawel man, juist wel. Dan moeten ze wel met ons in zee gaan.’
Deddes: ‘We hebben een jaar lang gesprekken gehad of we iets konden schrijven voor tv. Maar ja, we zijn helemaal geen scenaristen. We zijn goed in korte stukjes - maar wat kan je daarmee voor een lange, terugkerende show? Dat was vrij lang zoeken.’
Gesteld dat YouTube televisie inderdaad overvleugelt, dan is de vraag natuurlijk waarom Deddes en Hulst zich dan nu zo bezighouden met een mogelijke televisieserie en er niet voor kiezen hun YouTube-kanaal verder uit te bouwen.
Hulst: ‘Als we een typetje gebruiken voor de televisie, kan dat niet op YouTube, want het is met publiek geld gemaakt. En het gaat niet goed met televisie, dat weet iedereen, ze kijken daar alleen maar naar YouTube, ze zijn totaal in paniek. Als je online een beetje succes hebt mag je zo iets op televisie doen. Al die vloggers worden presentatoren, Monica Geuze enzo, noem het maar op. De zenderbaas heeft ons ook benaderd vanwege Huilon, zonder die views en aandacht waren ze niet bij ons uitgekomen. Anderzijds moet je ook reëel zijn: wij gaan zonder al die reclamedingen nooit genoeg geld verdienen met YouTube. Ik geloof dat we nu in totaal daarmee zestig, zeventig euro hebben verdiend.’
Deddes: ‘Het zal daarmee ook niet veel meer worden. We gaan nooit miljoenen abonnees of views halen.’
Het heeft iets wrangs, dat je na succes op YouTube alsnog naar de ‘ouderwetse’ televisie moet om geld te kunnen besteden en verdienen. De vraag rijst of YouTube dan inderdaad wel de toekomst is. ‘Het grote voordeel van online is dat je gewoon kan proberen en doen wat je wilt,’ zegt Deddes. ‘Dat moeten wij ook blijven doen, anders waren we in eerste instantie niet opgevallen. En het is een natuurlijk een beetje ouderwets om heel erg te gaan zeiken op tv. Een oneerlijke vergelijking ook: een poes hoeft maar een wind te laten en het gaat viral op internet, en als televisie zoiets uitzendt, dan zeikt iedereen erop. Maar er zou wel echt een stuk meer verrassing op televisie mogen. Zo’n programma met Froukje de Both die de woonkamer in een woonboot van heel rijke mensen gaat vernieuwen omdat ze er geen ‘goed gevoel’ bij hebben. Dat is toch lachwekkend? Zulke typetjes inspireren me, veel Joardy-sketches komen voort uit ergernis over de belachelijke dingen die mensen zeggen.’
Hulst: ‘Het is voor ons gewoon nog steeds een kans om iets op televisie te kunnen doen. We hebben carte blanche gekregen om onze eigen twintig minuten te maken als pilot, dat is heel gaaf. Op grond daarvan wordt beoordeeld of ze een hele serie van ons willen. Het idee is: één rode draad per aflevering en daar dan allerlei losse, korte sketches omheen.’
Deddes: ‘We willen niet vastzitten aan één verhaal, willen elke aflevering opnieuw kunnen beginnen. Ons programma kan dus iedere week heel anders worden. De ene aflevering een Deense krimi, dan weer iets voor kinderen, dat lijkt me heel tof.’
Hulst: ‘Een soort Tik Tak voor volwassenen. Het was heel tof om die proefaflevering te maken. We hebben voor het eerst met een professionele crew gewerkt, eindelijk was er geld.’
Deddes: ‘Voor onze sketches hebben we geen budget, echt nul komma nul.’
Hulst: ‘Het kost ons alleen maar een beetje geld, bijvoorbeeld dat reclamebord uitprinten waarvoor Brian Rompoe staat tijdens de interviews. Dat is gewoon bij Jim thuis opgenomen, we hebben een paar kasten opzijgeschoven.’
Deddes: ‘Ja, voor dat bord krijg ik nog geld van je. Niet vergeten, hè.’
Gewoon heel blij
De pilotaflevering is inmiddels voltooid en ingestuurd. Het is nu aan de netmanager om op grond daarvan een oordeel te vellen: wel of geen serie op televisie. Intussen hebben Deddes en Hulst genoeg andere projecten omhanden; Deddes sluit zich in januari tijdelijk aan bij het Nationaal Toneel, Hulst is bezig met nieuwe toneelvoorstellingen.
‘Ik hoop altijd dat die filmpjes een beetje promotie zijn voor mijn toneelvoorstellingen,’ zegt Hulst. ‘Volgens mij zijn onze toneeldingen net zo lollig als onze filmpjes. Maar ja, daar is in Nederland gewoon geen groot publiek voor. Gesubsidieerd maakt per definitie verlies. Tenzij Huub Stapel meedoet.’
Gesubsidieerd maakt per definitie verlies. Tenzij Huub Stapel meedoet
Deddes: ‘Of André van Duijn.’ Er volgt een opvallend treffende imitatie. ‘We krijgen nu trouwens vaak de vraag: waar blijft de nieuwe, en dan bedoelen mensen natuurlijk: een nieuwe Huilon. Alsof we verder met Joardy niets gemaakt hebben. Ik denk dat het zo nog maanden kan duren voor we een nieuwe Brian Rompoe of Huilon maken. Dat is niet erg, we hebben verder genoeg te doen, we gaan gewoon onze eigen gang. De Amerikaanse Tim & Eric zijn daarin een voorbeeld, ken je die? Heel rare, grappige shit. Ze maken heel goeie weirde filmpjes, ze gaan niet in zee met grote merken en hebben wel alle vrijheid om te maken wat ze willen.’
Hulst: ‘Dat hebben wij ook tenzij we die serie mogen doen, dan moeten we verder alles afzeggen. Zo werkt die televisie ook: iedereen wil dingen maken, dus ze gaan ervan uit dat als ze je vragen je meteen je hele agenda verder leegmaakt en alle lopende ideeën aan de kant schuift. Is het nu trouwens duidelijk genoeg dat we wel echt blij zijn? We lijken zo kritisch. Maar we zijn vooral heel blij dat mensen onze dingen bekijken en tof vinden. Echt, heel blij.’
Deddes: ‘Eng blij.’
Lees ook:
De domheid regeert
Sander SchimmelpenninckIn deze nummer-1-bestseller ontmaskert Sander Schimmelpenninck gespeelde domheid als politieke strategie.
