Het voetbal verandert, en nee, dat vindt Rafael van der Vaart niet leuk

Ja, Rafael van der Vaart (33) denkt dat hij nog voor het Nederlands elftal kan spelen.

Hij is een dagje ouder, dat weet hij. En hij herstelt wat minder snel van inspanning, zeker. Maar de creativiteit, inzicht en techniek waar hij om bekendstaat, is hij niet verloren, zegt hij.

En zou hij dus ook weer voor het Nederlands elftal kunnen spelen?

‘Ja. Als ik hier [bij het Deense FC Midtjylland, MdH] veel speel, fit word, dan kan ik zeker dat niveau halen.’

Een opmerkelijke transfer

Over Van der Vaarts club FC Midtjylland - en zusterclub Brentford FC - schreef ik eerder. De club wilde het voetbal compleet anders benaderen – met data-analyse, met wetenschap, en tegendraads denken, zo legde voorzitter Rasmus Ankersen me in maart 2015 uit.

Anderhalf jaar, een landstitel, een winst tegen Manchester United, en heel wat personele wisselingen en strubbelingen later kocht de club Rafael van der Vaart. Een oudere speler, ogenschijnlijk over zijn top, die niet meer met winst door te verkopen zou zijn. Echt een typische ‘we doen alles anders dan de anderen’-aankoop? Nou nee. Was Midtjylland nog wel zo vernieuwend bezig?

Techniek, spelinzicht, creativiteit – eigenschappen die Van der Vaart altijd had gehad - dat verleer je niet

Ja, verzekerde Ankersen me vorige maand. Hij framede de aankoop als een slimme zet. Van der Vaart was een inspiratie voor jonge spelers in de selectie; hij was een ster met commerciële waarde voor de club; en Van der Vaart was nog veel beter dan men dacht.

Nee, Van der Vaart was misschien niet helemaal fit. Maar techniek, spelinzicht, creativiteit – eigenschappen die Van der Vaart altijd had gehad - dat verleer je niet, aldus Ankersen. Mits fit, zou Van der Vaart van grote waarde kunnen zijn in de relatief zwakke Deense competitie.

Interessant genoeg. Maar zoals een lezer opmerkte: waarom was Van der Vaart zelf niets gevraagd? Een terechte opmerking. Dus ik stuurde een mail naar Denemarken, en drie weken later was daar het bericht, dat ik kon bellen met Van der Vaart.

Ik wilde weten: hoe ziet hij zijn niveau ten opzichte van zijn succesjaren, rond 2010? En klopt het wat Ankersen zegt - heeft hij nog steeds de techniek en het inzicht van toen?

Je moet ook wat geluk hebben

‘Ja, dat klopt wel,’ zei Van der Vaart. ‘Zulke dingen verleer je niet. Ik kan nu ook heel gemakkelijk mee. Natuurlijk ben ik en dagje ouder geworden, en herstel ik wat minder snel [van inspanningen], maar als voetballer ben ik nog steeds dezelfde.’

En waarom hij naar Midtjylland ging?

‘Bij Betis [Sevilla, zijn vorige club, MdH] werd het niet wat ik hoopte, dus dan zoek je wat anders. Dan is de keuze: ga je heel ver weg voor veel geld, of doe je iets anders? Ja, ik had naar China gekund. Maar dat wilde ik niet. Midtjylland had een goed verhaal. Ze hadden een jonge groep spelers en zochten iemand met veel ervaring. En het paste bij mijn privésituatie.’

Maar als hij nog steeds de voetballer is die hij was, waarom lijkt de voetbalwereld dat dan niet meer zo te zien?

‘Je moet ook een beetje geluk hebben met je clubs. Bij Tottenham [waar hij tussen 2010 en 2012 speelde, MdH] ging dat prima. Maar met HSV [2012 tot 2015, MdH] speelde ik degradatievoetbal, dat is heel veel rennen en verdedigen, vechtvoetbal. En de trainer bij Betis wilde eigenlijk alleen lopers. Die wilde geen technische spelers zoals ik.’

Voetbal is een spel van lopers geworden

Die keuze maken trainers steeds vaker, tot ergernis van Van der Vaart. ‘Het voetbal van tegenwoordig, en dat is waar ik me aan stoor, is van lopers en uitvoerders. Je hoeft de bal niet meer naar de goede kleur te kunnen passen om 90 minuten vol te maken. Vroeger was het: na drie foute ballen word je gewisseld.’

Het voetbal van tegenwoordig, en dat is waar ik me aan stoor, is van lopers en uitvoerders

De nadruk ligt wat Van der Vaart betreft te veel op het fysieke, op discipline. ‘Compact staan, de nul houden, niks weggeven, op de counter spelen. Daar gaat het om. Maar is er nog ruimte voor nummer tiens [creatieve, aanvallende middenvelders, MdH]? Spelers die denken op het veld?’

Nauwelijks, volgens Van der Vaart. Leuk om naar te kijken vindt hij veel voetbalwedstrijden al een tijd niet meer.

‘Tachtig procent van de wedstrijden op tv zit ik met moeite uit. Bij het EK bijvoorbeeld. Je moet blij zijn dat Italië nog een mooie goal maakt, en dat [Dimitri] Payet [speler van Frankrijk, MdH] een paar prachtige dingen laat zien, maar dat is het dan. Dat gaat echt de verkeerde kant op. Het spel is er voor het publiek.’

‘Voetbal is plezier hebben en mensen vermaken. Dat het voetbal verandert, het zal. Maar ik vind het ook jammer. En ik vind niet dat je daarin mee hoeft te gaan.’

Fysiek of creatief – een valse tegenstelling?

Maar, vraag ik Van der Vaart, is dit een echte keuze voor trainers – dus, een keuze waar een alternatief voor bestaat? Of is het spel simpelweg anders geworden, fysieker? En is fitheid een voorwaarde om creatief te kunnen zijn? Kijk naar bijvoorbeeld Mesut Özil – creatief maar fysiek sterk?

‘Bij Tottenham kon het toch ook? Daar speelde ik samen met Luka Modrić en Aaron Lennon. Met zijn drieën opgeteld waren we misschien drie meter groot. Maar toch ging dat zeer aardig kan ik je vertellen.’

En nee, een loper is hij niet. Maar je moet ook niet denken dat hij niet fit is. De berichten over zijn mentaliteit, zijn dieet, hij heeft het idee dat mensen daar een compleet verkeerd beeld over hebben. ‘Ik train twee keer per dag hard. Ik leg soms ook 12 kilometer per wedstrijd af.’

‘Ik train, word fitter, speel meer wedstrijden, en word dan nog fitter. Dan kom ik in een ritme. En dan haal ik een aardig niveau. Want zoals gezegd, techniek, inzicht, dat verleer je niet.’

Dus zou hij ook weer in aanmerking kunnen komen voor het Nederlands elftal?

Wat Van der Vaart betreft wel. ‘Ja. Ik heb het laatste seizoen natuurlijk veel te weinig gespeeld. Dus dan kan dat niet. Dat snap ik ook wel. Maar als ik hier veel speel, dan kan ik zeker dat niveau halen.’

Zondag speelde Van der Vaart tegen Aalborg 53 minuten, een hele wedstrijd heeft hij tot nu toe nog niet gespeeld. Maandag zei Van der Vaart tegen FIFA.com dat hij altijd ‘ja’ zou zeggen, als de bondscoach hem zou oproepen.

Meer lezen?