‘Wij willen iets maken van dit prachtige land’

‘Wow. Wat veel,’ reageerde een lid van De Correspondent in reactie op de melding dat ruim driehonderd leden contact hadden gelegd met een vluchteling. Een ander lid leek ietwat teleurgesteld. Zij schreef: ‘Valt jullie dat mee of tegen? Nadat aanvankelijk meer dan 1.500 mensen lieten weten dat ze wilden meedoen?’

Het antwoord: het valt ons mee. Sterker nog, wij vinden dat veel. Zo’n 650 mensen die elkaar hebben gevonden en de komende maanden contact willen onderhouden. Samen vormen zij een indrukwekkende en rijke bron van informatie over hoe het nieuwkomers vergaat bij het opbouwen van een nieuw bestaan. Het initiatief Nieuw in Nederland maakt een vliegende start.

Wat weten we van de mensen die meedoen?

De aanmeldformulieren zijn intussen ingevuld. Wat vertellen die ons? Om te beginnen dat een aanzienlijk deel van de deelnemers in de grote steden woont, Amsterdam voorop. Verder zijn ze over het hele land verspreid. Van Harlingen tot Breda. Van Alkmaar tot Maastricht. Van Ferwert tot Strijen.

Het leeuwendeel van de leden die meedoen, is vrouw. Het oudste lid is 81, het jongste lid is 21. Bij de deelnemende nieuwkomers zijn mannen juist verreweg het sterkst vertegenwoordigd.

Hoe kwamen leden en nieuwkomers met elkaar in contact? In pakweg een derde van de gevallen via sociale media. Organisaties en lokale initiatieven speelden ook een belangrijke rol. Engels is de meest gebruikte voertaal, gevolgd door Nederlands.

Veel leden die meedoen, hadden al contact met vluchtelingen. Ze waren taalcoach, taalmaatje, begeleider of mentor. Anderen liepen al langer rond met het plan om contact met een vluchteling te zoeken. Iemand omschrijft het initiatief van De Correspondent als ‘een zetje in de rug.’

‘Nu kom ik in contact met buitenlandse mensen en ik ben vrij in hoever ik ga in mijn betrokkenheid,’ meldt een ander lid. ‘Het toeval wil dat ik kennis heb gemaakt met een heel aardige jonge meid en haar ouders. Mijn betrokkenheid groeit met de dag.’

Hele verhalen gaan er achter die korte zinnen schuil

‘Ik heb specifiek gezocht naar een moslima-nieuwkomer, omdat ik zelf een bekeerling ben,’ schrijft weer een ander lid. ‘Wij zijn nu dus een hoofddoek-duo.’ De eerste kennismaking noemt ze ‘ontroerend.’ Andere leden typeren het eerste contact als ‘verhelderend,’ ‘moeizaam’ of ‘overweldigend gastvrij.’

Veel vluchtelingen laten weten dat ze op gezinshereniging wachten. ‘Binnenkort komen mijn twee kinderen.’ ‘Mijn moeder is vooruitgereisd omdat mijn vader ziek was.’ ‘Ik wacht tot mijn vrouw en drie dochters mogen overkomen.’ Hele verhalen gaan er achter die korte zinnen schuil.

Meer nieuwkomers grijpen onze vragenlijst aan om een hartenkreet te slaken. ‘Wij (mijn vrouw en ik) willen niet alleen nemen van dit land dat ons onderdak en veiligheid biedt. We willen actieve burgers worden en iets maken van dit prachtige land.’

Een andere vluchteling: ‘De mensen hier tonen medeleven en respect. Maar ze voelen jouw pijn niet. Zij slapen, terwijl jij wakker ligt.’

En sommige nieuwkomers laten weten dat ze simpelweg blij zijn en het ‘heel leuk’ vinden om mee te doen. ‘We hebben er zin in.’

Vragen, vragen. Wat leveren de antwoorden op?

Alle deelnemers stuurden wij begin deze week een eerste serie vragen. Heeft de nieuwkomer in zijn of haar woonplaats contact met buren, met landgenoten, met anderen? En hoe bevalt dat? Bij wie kan hij of zij terecht voor hulp? En hoe goed of hoe slecht is de dienstverlening van de gemeente, van de woningcorporatie, van de plaatselijke hulporganisaties? Wat heeft hij of zij nodig om zich thuis te voelen in dit land?

Antwoorden op dit soort vragen zijn een graadmeter voor de mate waarin een vluchteling zijn draai vindt in Nederland. De vragen zijn eerst voorgelegd aan een groep (ervarings)deskundigen, onze meedenkers. Zes nieuwkomers hebben de serie vragen op begrijpelijkheid en eenduidigheid getest.

We maken ons geen illusies. Ons onderzoek is niet representatief. De nieuwkomers die meedoen aan Nieuw in Nederland, vormen geen getrouwe afspiegeling van de groep vluchtelingen die sinds vorig jaar oktober in Nederland een verblijfsvergunning kreeg. Correspondent Ontcijferen Sanne Blauw legt volgende maand uit hoe dat zit, als we de eerste resultaten van ons onderzoek publiceren.

Niet representatief dus. Wel van betekenis. Antwoorden op onze serie vragen fungeren als signalen, die we de komende maanden vertalen naar journalistieke verhalen.

Hoe nu verder?

De hele volgende week hebben duo’s nog de tijd om hun eerste langere vragenlijst in te vullen. Dinsdag komt De Correspondent alvast met een reportage uit Startblok, een verzameling containers in de drassige velden naast de A10 in Amsterdam Nieuw-West. 

Honderden leden van De Correspondent in contact brengen met honderden nieuwkomers is gelukt met hulp van deze mensen.

Deze update is onderdeel van het initiatief Nieuw in Nederland. Zonder financiële bijdrage van Stichting Dioraphte was dat niet mogelijk geweest.

Meer over Nieuw in Nederland?