Marktwerking bij zorgverzekeraars moest de zorg goedkoper en beter maken. Probleem: die markt blijkt zo beweeglijk als beton

Het was één van de invloedrijkste publicaties van het CPB: ‘Zorg voor concurrentie’ (pun intended - vermoedelijk). In 2003 pleitten de onderzoekers van het planbureau voor marktwerking in de zorg. Dat moest de zorg goedkoper en beter maken.

Daar waren alleen wel een paar dingen voor nodig. ‘Kritische, mobiele verzekerden zijn essentieel,’ aldus het CPB. Verzekerden moesten vaker gaan overstappen van verzekeraar, want zonder die overstappers hadden zorgverzekeraars geen prikkel om kortingen te bedingen bij ziekenhuizen, specialisten en andere zorgaanbieders en die kortingen door te berekenen aan verzekerden in een lagere zorgpremie.

Veertien jaar later is de vraag: zijn die mobiele verzekerden er ook? Het CPB zette de cijfers op een rij in een nieuw onderzoek. De resultaten zijn niet heel bemoedigend. De markt voor zorgverzekeraars blijkt nog steeds enorm star. Zo’n 69 procent van de Nederlandse bevolking is zelfs nog nooit van verzekeraar overgestapt.

Alleen in 2006 - bij de invoering van het nieuwe zorgstelsel - was er een piek in het aantal overstappers. Daarna bleef het percentage overstappers laag.

En dat is niet omdat het niet loont over te stappen. Het CPB berekende ook wat het op zou leveren als iedereen overstapt naar de goedkoopste zorgverzekeraar. Dat was een veelvoud van de daadwerkelijke besparingen.

Voor de goede orde: je wíl ook geen extreem prijsgevoelige consumenten op de verzekeringsmarkt. Als iedereen zou overstappen naar de goedkoopste aanbieder zouden er elk jaar zorgverzekeraars omvallen.

Toch: op dit moment zijn de meeste verzekerden ongevoelig voor prijsverschillen. Dat was nooit de bedoeling toen dit stelsel bedacht werd.

Het CPB-onderzoek ‘Overstapgedrag en prijsconcurrentie bij zorgverzekeringen: een overzicht van de afgelopen twintig jaar’ Het CPB-onderzoek ‘Zorg voor concurrentie: een analyse van het nieuwe zorgstelsel’ uit 2003