RB Leipzig - voetbalwonder, voetbalmonster, en vanavond koploper in de Bundesliga?

De nieuwe koploper in de Bundesliga na dit weekend? Dat kan zomaar RB Leipzig zijn. Vrijdagavond won Leipzig spectaculair met 2-3 bij Bayer Leverkusen, vanavond speelt concurrent Bayern München tegen het sterke Borussia Dortmund. Als Bayern niet wint, staat Leipzig bovenaan.

Dat zou een klein wonder zijn. RB (‘Rasenballsport’/‘grasbalsport’) Leipzig speelde in 2012/2013 nog in de Regionalliga, het vierde niveau in Duitsland. Vorig jaar promoveerde het naar de Bundesliga, het hoogste niveau. Dit jaar gaat de ploeg gewoon door waar het mee bezig was: wedstrijden winnen, met een ademloos type voetbal. Tegen betere tegenstanders én - opmerkelijk genoeg - zonder echt grote aankopen te hebben gedaan. (Al hebben ze zeker geld uitgegeven, de afgelopen seizoenen.)

En toch is het lastig om te spreken van een sprookje, althans voor vele Duitse voetballiefhebbers. Leipzig is de minste geliefde club van het land, bleek eens uit onderzoek van de universiteit Braunschweig. De reden? Veel voetbalfans zien RB Leipzig niet als een club, maar als een marketinginstrument voor een bedrijf: Red Bull, van het energiedrankje. Red Bull-baas Dietrich Mateschitz is de grote geldschieter achter de club.

Beide verhalen - het wonder en het marketinginstrument - zijn waar.

Neem de naam: RB Leipzig heet alleen zo omdat clubs in Duitsland niet vernoemd mogen worden naar merken. Mateschitz had maar wat graag zijn club Red Bulls Leipzig genoemd, toen hij in 2009 met de club begon. Andere teams had hij ook gekocht en omgedoopt: Austria Salzburg werd Red Bulls Salzburg, New York MetroStars werd New York Red Bulls. En dus werd het RasenBallsport, zodat hij de initialen van het bedrijf er toch in had. Een smokkelnaam, zoals de Duitse journalist Christoph Biermann het omschreef. (Want ja: GrasBalsport?)

De club is een ‘valse vriend’, vindt Biermann: dé reden dat er in Leipzig wordt gevoetbald, is om een product te verkopen.

Daarnaast – los daarvan – is RB Leipzig óók een voetbalsprookje. Anders dan je misschien zou verwachten, gedraagt RB Leipzig zich namelijk niet als protserige voetbal-nouveau-riche. Het koopt geen kant-en-klare sterspelers, of voormalige sterspelers, zoals veel Engelse clubs deden toen ze in de jaren negentig opeens rijk werden door lucratieve tv-deals. Leipzig speelt en wint met relatief jonge, onervaren, en onbekende spelers; darlings van de voetbalhipsters, zoals Naby Keïta. En die jonge, coachbare spelers kunnen samen een agressief speltype spelen, waar veel ploegen geen antwoord op hebben.

De architect van het succes is technisch directeur Ralf Rangnick. Speelwijze, spelersbeleid, trainingsmethoden, het komt allemaal van hem. Hij maakte iets soortgelijks al eens eerder mee, bij Hoffenheim. Die club kent eveneens een rijke eigenaar, die de club ondersteunt zonder sterspelers te kopen. Net als bij Leipzig was er geen sterke traditie bij de club; niemand die zei: ‘zo gaat dat nu eenmaal hier’. Rangnick kon de club zodoende inrichten naar eigen inzichten.

Met succes: in 2008 – het seizoen nadat het naar de Bundesliga was gepromoveerd stond Hoffenheim halverwege de competitie zelfs bovenaan. Net als RB Leipzig nu. Bij Hoffenheim vertrok Rangnick uiteindelijk met ruzie, wegens onenigheid met de eigenaar over de aan- en verkoop van spelers. In Leipzig lijkt het wat rustiger. Vanmiddag kan de ploeg alleen bovenaan de Bundesliga komen te staan. Nu is het seizoen natuurlijk nog jong. En de kans dat Leipzig aan het einde van het seizoen nog steeds bovenaan staat, acht ik niet hoog. Maar doet er wat mij betreft niet eens toe.

Of je RB Leipzig ziet als vernieuwende club of als perfide marketinginstrument, de club wekt nu al hoop: dat succes in het voetbal nog steeds maakbaar is. Dat je niet alleen kunt winnen als je veel geld hebt, maar dat je ook kunt winnen als je slimmer bent dan de anderen. En dat zet aan het denken.

Als RB Leipzig de Bundesliga kan aanvoeren, waarom zouden Nederlandse clubs dan niet goed kunnen presteren in Europa?