Drie nee’s over Football Leaks

Er gelden denk ik drie nee’s als het gaat om Football Leaks, de 1,9 terabyte aan gelekte contracten tussen voetballers, voetbalclubs en voetbalmakelaars.

Is het verrassend dat voetballers veel geld verdienen? Nee.

Is het verrassend dat ze belasting ontwijken of ontduiken? Nee.

Is het daarom terecht er cynisch of bagatelliserend over te doen? Nee.

Voor wie het heeft gemist: vrijdagavond publiceerden diverse Europese media, onder leiding van het Duitse blad Der Spiegel, verhalen (zie links onderaan) over de financiële praktijken van diverse spelers, clubs en makelaars. Zij baseren zich op een groot lek aan contracten en e-mails van spelers, clubs, makelaars en juristen. Het grote verhaal: het dossier over Cristiano Ronaldo, die belasting heeft ontweken dan wel ontdoken (dat is nog niet helemaal duidelijk), met name door ingenieus gebruik van zijn portretrechten. Op zijn zachtst gezegd geen rolmodelgedrag.

Een flink deel van de reacties op de verhalen was niettemin cynisch. Alsof de journalisten met veel kabaal een wijd openstaande deur hadden ingetrapt. ‘Goh, voetbal draait om geld? You don’t say.’

Maar die houding zou snel kunnen veranderen. De Deense krant Politiken meldde zaterdagavond dat Michael Laudrup - voormalige Deens international, ex-Barcelonaspeler - zijn baan als trainer van Swansea City in de zomer van 2014 niet kwijtraakte omdat hij incompetent was, maar omdat de club hem ervan verdacht corrupt te zijn. Hij zou wel erg graag zaken hebben willen doen met een bepaalde, bevriende, spelersmakelaar.

Daarmee raakt Football Leaks direct aan zaken op het veld: lopen spelers daar rond omdat ze goed kunnen voetballen, of omdat ze iemands portemonnee vullen?

Theoretisch is die corruptie zeer denkbaar. Een trainer of technisch directeur heeft een positie om eigenhandig beslissingen te nemen over grote geldbedragen. Wie koop je, wie verkoop je, wie stel je op? Die beslissingen zijn veel geld waard. Bovendien zijn ze per definitie subjectief - een keuze voor een financieel aantrekkelijke speler kan makkelijk worden uitgelegd als een logische sportieve keuze.

Ook spelersmakelaars hebben in theorie veel invloed - wil je deze goede speler A, kan hij tegen clubs zeggen, dan moet je ook deze speler B nemen. En ook opstellen graag, anders ga ik naar een andere club met speler A. (Als spelers wedstrijden spelen, worden ze meer waard.)

Of denk aan de positie van een bondscoach: door een speler op te roepen kan hij in één klap veel waarde creeëren voor een speler of makelaar. Een of meer interlands op het cv van een speler - die dan plots international is - maken zo’n speler direct veel verkoopbaarder.

Zoveel goede mogelijkheden om corrupt te zijn, kortom, dat het haast wel moet gebeuren. En dus zou je denken dat er in die 1,9 terabyte aan contracten en e-mails wel iets van die aard tussen zit. Mijn Deens is niet heel goed, maar Swansea verdacht Michael Laudrup er dus van een sterke voorkeur te hebben voor spelers van een bevriende makelaar. En Laudrup ontkent dit overigens stellig. Een smoking gun is er (nog) niet.

De gelekte documenten - waar al deze en alle komende verhalen op gebaseerd zijn - komen van ene ‘John,’ een mysterieuze man die schuilgaat achter de website Football Leaks. Football Leaks lekte vorig jaar contracten van spelers, clubs en derde partijen zoals het investeringsfonds Doyen. Ook FC Twente had zaken met dat fonds gedaan, tegen de voetbalregels in. Football Leaks verdween niet lang daarna van de radar. Blijkbaar heeft Der Spiegel John niet lang daarna binnengehengeld voor samenwerking.

Behalve over Ronaldo’s al dan niet legale constructies - mijn collega Jesse Frederik vermoedt dat de Ronaldoroute zoals beschreven door Der Spiegel niet legaal is - zijn er ook details naar buiten gekomen over Nederlandse spelers. De prominentste daarvan: Robin van Persie, die nu bij het Turkse Fenerbahce speelt. Van zijn contract zijn diverse - alle? - details bekend. Daarover schrijft NRC Handelsblad, dat als Nederlands medium betrokken is bij de publicaties. (Zie onder.) Vooralsnog zit er niks illegaals tussen; wel zijn de details van de ‘Nederlandse’ contracten smeuïg.

De komende weken volgen meer verhalen en vermoedelijke schandalen. Een held van het schandaal is er ook al: de vader van het 17-jarige Noorse wonderkind Martin Ødegaard. Ødegaard speelt voor Real Madrid, sinds vorig jaar, en bij zijn overgang wilde een fiscalist iets kunstigs doen met de portretrechten van de speler zodat er zo weinig mogelijk belasting over betaald diende te worden.

Nee, zei vader Ødegaard. Mijn zoon zal nog genoeg geld gaan verdienen. ‘Het is,’ schreef Ødegaard senior, ‘ook een morele vraag, hoeveel moeite hij moet nemen, met de poging belastingafdracht te besparen, terwijl andere mensen moeite hebben hun rekeningen te betalen.’