Op de Nationale Stralingsdagen: ‘Achter het systeemplafond zit ook van alles verstopt’

Het zal toeval zijn, maar in de enige ruimte met een systeemplafond in de De Gruyterfabriek in Den Bosch ging het over gezondheidsklachten door elektromagnetische straling. De Nationale Stralingsdagen - een initiatief van Raymond Lescrauwaet, die zichzelf als ‘werk- en woonbioloog’ verhuurde voor ‘betaalbare binnenmilieumetingen’ - hadden onderdak gevonden bij de permanente tentoonstelling VIBA-Expo over gezonder wonen, bouwen en werken.

Er waren dertig belangstellenden, een aanzienlijk deel van hen had klachten waarvan ze zelf zeker wisten dat die door specifieke elektrische apparatuur, hoogspanningsmasten, huistelefoons, mobiele telefoons, een elektrisch bed, een waterbed, gsm- en UMTS-masten, magnetrons of smartphones werden veroorzaakt.

De eerste spreker was Leendert Vriens, een natuurkundige uit Knegsel die al jaren strijdt tegen UMTS-masten. Hij was moeilijk te verstaan omdat er door de organisatie voor was gekozen om geen gebruik te maken van een microfoon, een geste die door de aanwezigen zeer werd gewaardeerd.

Zelf had hij pas na vijf jaar ‘kwakkelen’ ontdekt dat hij stralingsgevoelig was. ‘Er zijn er meer zoals ik, dat weet ik zeker. Er zitten nog heel veel mensen in de pijplijn die klachten hebben waarvan ze nog niet hebben ontdekt dat die door straling worden veroorzaakt.’

Hij somde alle klachten op die door straling kunnen ontstaan en putte uit gegevens van ‘meer dan dertig jaar wetenschappelijk onderzoek’ naar straling. Het gevolg was een eindeloos lijkende rij sheets met parallel stijgende curves van straling en ziekteverschijnselen.

Af en toe gaf hij een schrijnend voorbeeld. Zo kende hij een gezin dat, op de vlucht voor straling, met een camper door verlaten gebieden in Frankrijk trok en werd achtervolgd door leerplichtambtenaren. Want op veel begrip van de overheid hoefden stralingsslachtoffers niet te rekenen.

Overal gevaren, zelfs in het systeemplafond

Achter me werd diep gezucht. Een mevrouw had last van mijn laptop. Ze had al gevoeld dat de wifi aan stond. ‘Uw computer zuigt al mijn energie weg, wilt u in godsnaam ergens anders gaan zitten?’

Nadat ik zeven rijen achter haar was gaan zitten: ‘Nee, nog verder. Weg! Weg!’

Ondertussen overlaadde Vriens zijn publiek verder met ‘wetenschappelijke bewijs.’ ‘Een onderzoek met twee bakken met zwangere muizen. In de ene bak een mobiele telefoon die aanstaat, in de andere een uitgeschakelde mobiele telefoon. De muizen bij de werkende mobiele telefoon kregen kinderen met adhd. Bij het opensnijden zag men een verschil in de frontale hersenen.’

‘Mensen die extreem gevoelig zijn voor elektromagnetische velden zijn net zo kwetsbaar als haaien, roggen, bijen, trekvogels en bacteriën’

Rondom de Duitse stad Naila kregen de inwoners vanwege een stralingszone acht jaar eerder dan gemiddeld en veel vaker dan gemiddeld kanker. ‘En sinds de opkomst van internet en mobiele telefonie ‘knalt’ het aantal gevallen van schildklierkanker in de VS omhoog,’ beweerde Vriens.

Een man met een alpinopet die vier rijen voor me zat, ging nu ook verzitten. Even later ontdekte iemand dat het wifi-signaal in het lokaal ‘lekte.’ De beheerder die ook de koffie verzorgde, zette zonder protest het modem uit.

Vriens ging door met praten. ‘Wij mensen zijn in feite elektrische apparaten, die gedeprogrammeerd kunnen worden door andere elektrische apparaten. Mensen die extreem gevoelig zijn voor elektromagnetische velden zijn net zo kwetsbaar als haaien, roggen, bijen, trekvogels en bacteriën.’

‘Amen!,’ zei de vrouw die eerder last had van mijn computer.

In de korte pauze die volgde spraken de bezoekers met elkaar over hun klachten. Ze voelden zich nergens meer veilig. ‘Hoeveel ellende ik niet heb gehad met de telefoon van de buren,’ zei een man. ‘Ik had overal kramp, maar ze wilden hun mobiel niet wegdoen. Nu woon ik in Drenthe.’

Iemand wees naar het systeemplafond. ‘Daar zit ook van alles achter verstopt, dat voel ik.’

In Noord-Korea hebben ze het wel begrepen

Dertig meter verderop, tegenover een vinding die donkere ruimtes van daglicht kan voorzien, zat directeur Adriaan van Mierlo van VIBA-Expo ‘nee-schuddend’ op een stoel. Omdat Raymond Lescrauwaet jarenlang op VIBA-Expo had geëxposeerd, mocht hij er lezingen organiseren, maar Van Mierlo vond dat er door de sprekers regelmatig grenzen werden overschreden. ‘Er wordt zonder wetenschappelijk bewijs van alles geponeerd wat die mensen bevestigt in hun ellende.’

Maar het gesprek werd onderbroken door de heer Jan Janszen, een stralingsslachtoffer. Om de ernst van zijn situatie aan te tonen, had hij een brief uit 2011 van professor dokter Bob Smalhout bij zich, gericht aan zijn vrouw (mevrouw J.J. Janszen), die een verhuizing naar een stralingsvrij gebied adviseerde.

‘De beste tip die ik ooit gehad heb,’ zei Jan Janszen, die inmiddels in een caravan in een weiland bij Nijkerkerveen woonde. Hij verbruikte er geen elektriciteit en zat er ‘heerlijk’ zonder stromend water. Maar: ‘Aan de ene kant schrikdraad, aan de andere kant de oprukkende stad en een mast in de verte. Ik heb momenteel veel last van neervallende straling.’

Vanwege de mobieltjes in het pand had hij alweer last van zijn knie gekregen. Hij was ook bang dat hij die avond nog ging vervellen, dat gebeurde vaker als hij ‘de wildernis,’ zo noemde hij de bewoonde wereld, betrad.

‘Waar ben je als mens nog veilig?,’ vroeg hij aan niemand in het bijzonder. ‘Alleen in Noord-Korea hebben ze geen internet, die jongens hebben het wel begrepen.’

‘Iedereen is maar wetenschapper’

Van Mierlo zei dat het in Noord-Korea ook geen pretje was en vertelde dat bij de eerste Nationale Stralingsdagen ook mensen met een integraalhelm op het hoofd op de bijeenkomst waren afgekomen. ‘Die zijn er nu weer, zonder helm.’

‘Dat je vellen er soms bijhangen…,’ riep Jan Janszen ondertussen, die zich bij de bijeenkomst gesteund voelde door ‘de wetenschappers.’

‘Ik hoop…. Ik hoop dat u mijn naam nooit vergeet, journalist!’

‘Ach, man,’ zei Van Mierlo geïrriteerd, ‘iedereen is maar wetenschapper. Ik heb hier ook hele gesprekken met mensen die denken dat uranium geen natuurlijk product is. Ik erger me eraan dat veel sprekers die Lescrauwaet uitnodigt selectief shoppen in de wetenschap, en dat ga ik hem weer zeggen ook.’

‘Ik hoop… Ik hoop dat u mijn naam nooit vergeet, journalist! U heeft gesproken met Jan Janszen, een man op de vlucht voor de oprukkende straling. Het is zoals met roken en asbest, zoals de heer Vriens zojuist zo gloedvol vertelde. In de jaren zeventig werden de klokkenluiders erom uitgelachen, nu is het gemeengoed! Publiceert u alstublieft de brief van professor dokter Bob Smalhout!!!’

Of dat ook ging gebeuren, kon hij helaas niet controleren. ‘Ik heb geen internet, ik ken niemand met internet en ik heb zoals u zult begrijpen ook geen telefoon. Ik lees en leef bij kaarslicht. Weet u trouwens waarom er in Nederland zo weinig gepensioneerde huisschilders zijn? Omdat ze het niet na kunnen vertellen! Die werden eerst ook uitgelachen toen ze zeiden dat ze last hadden van hun verf.’

Een causaal verband is moeilijk, maar Lescrauwaet meet alles graag door

Eenmaal terug in het zaaltje waar de aanwezigen werden voorgelicht hoe ze straling buitenshuis konden houden - ‘slaap ook onder een klamboe’ - riep hij: ‘Die journalist begrijpt er niets van!’

‘Wisten we al!,’ zei de man met de alpinopet.

Raymond Lescrauwaet, organisator van de dag en getrouwd met de Zakenvrouw van het Jaar 2012 - ‘ik heb de handjes vrij op financieel gebied’ - meldde zich om de scepsis weg te nemen.

‘Ik denk wel degelijk dat dit wetenschap is,’ zei hij. ‘De lezing van de heer Vriens liet een boeket uit het literatuuronderzoek zien van allerlei onderzoeken van de afgelopen tientallen jaren waarin biologische effecten naar voren komen in relatie tot elektromagnetische velden. Het is dus wel degelijk wetenschap. Ik snap uw scepsis goed, want er zijn ook onderzoeken die andere uitkomsten laten zien, maar daarvoor zijn we hier niet.’

Hij reisde terug naar 1970, een jaar waarin hij weleens met mij had willen praten over de schadelijke invloed van asbest en roken. ‘Dan had je mij ook uitgelachen.’

Zelf was hij na drie, waarvan één keiharde, waarschuwingen ‘wakker geworden.’ Hij kreeg, toen hij nog onder een hoogspanningsmast woonde, een op dat moment nog onbekende vorm van leukemie, waarvan hij inmiddels was genezen. Zijn vrouw kreeg na een verhuizing en de aanschaf van een waterbed last van uitputtingsverschijnselen en door overmatig bellen kreeg hij last van suizingen aan zijn ‘bel-oor.’

‘En nu u weer. Het is heel moeilijk om causaal verband aan te tonen, maar door te meten kan ik in ieder geval aantonen dat er enorme magnetische hoogspanningsvelden in het spel waren. Het waterbed waarop wij sliepen gaf enorme waardes af. Hogere waardes zelfs dan die ik onder de hoogspanningsmast heb gemeten.’

Naast de Nationale Stralingsdagen organiseerde Lescrauwaet ook de Nationale Kunstlichtdag, de Nationale Akoestiekdag en de Nationale Binnenmilieudag, want kunstlicht, geluid en lucht zorgden ook voor veel klachten bij mensen die daarvoor gevoelig waren.

Ellende die trouwens deels kon worden voorkomen als bedrijven en particulieren hun kantoren en huizen door hem zouden laten doormeten. ‘Zo duur is dat niet,’ zei hij, ‘je bent vaak al klaar voor een paar honderd euro.’

Hij straalde ervan.