Waarom president Donald Trump zijn muur nooit mee gaat maken

Stel je voor: ik breng een medicijn tegen kanker op de markt. Niet zo’n flutpil die de opmars van de ziekte alleen maar vertraagt. Niet zo’n injectie die uitsluitend werkt tegen die ene exotische soort kanker. Nee, een wondermiddel dat alle vormen van kanker in één klap verjaagt

En stel je voor dat al heel snel blijkt dat het medicijn niet werkt. Sterker: dat het de meest verschrikkelijke bijwerkingen heeft. Daarover kan geen twijfel bestaan, de bewijzen hopen zich op.

Dan nóg stagneert de verkoop geen moment. Iedereen met kanker blijft het medicijn slikken. Als iedereen dat doet, moet het wel effectief zijn. Zo makkelijk laten zieke mensen zich de hoop niet ontnemen. Want ze willen dat het wondermiddel werkt.

Dit is het kunstje dat de Amerikaanse president Donald Trump gisteren flikte. Per decreet kondigde hij de bouw van een muur aan langs de grens met Mexico. Om precies te zijn: het afbouwen van die muur.

George W. Bush liet in 2006 al 1.125 kilometer aan hekken en andere afscheidingen neerzetten langs de 3.100 kilometer lange grens. Trump wil deze klus afmaken door nog eens 1.600 kilometer aan barrières toe te voegen. 

Met de aankondiging van de bouw lost Trump zijn spraakmakendste verkiezingsbelofte in. Een muur die de Verenigde Staten tegen ‘misdadigers’ en ‘verkrachters’ moet beschermen, verklaarde hij al in 2015. Een muur die het land ‘zo ontzettend dringend nodig heeft,’ onderstreepte hij gisteren. Een muur ook ‘die duizenden levens, miljoenen banen en miljarden dollars zal sparen.’

Duizenden levens en miljoenen banen redden, wie wil dat niet? Maar zo werken grensmuren niet

Duizenden levens en miljoenen banen redden, wie wil dat nou niet? Maar zo werken grensmuren niet. Zoals ook het wondermiddel tegen kanker niet bestaat. Het bouwen van grensmuren is sinds begin deze eeuw weliswaar ongekend populair. Tachtig procent is de afgelopen zestien jaar verrezen. Alleen al in 2015 kwamen er zestien bij. Leg ze achter elkaar en ze omspannen de aarde: 40.000 kilometer lang.

Alles waar volkeren tegenwoordig bang voor zijn, moeten die muren weren: terrorisme, migratie en misdaad. Maar als wondermedicijn zijn ze volstrekt ineffectief. Ze houden vluchtelingen en gelukzoekers niet tegen. Ze maken het migranten wel steeds moeilijker, duurder en riskanter om hun doel te bereiken. Een recordaantal van 4.500 migranten verdronk afgelopen jaar op weg naar Europa in de Middellandse Zee.

Het bouwen van een grensmuur is niet meer dan ‘public relations-actie’ van een regering die de bevolking een schijn van daadkracht wil geven, zegt de Canadese hoogleraar Elisabeth Vallet. Een deel van de bevolking voelt zich onveilig door ongelijkheid, globalisering, sociale problemen en culturele conflicten. De muur moet hun een gevoel van veiligheid geven. Maar die muur neemt de reële dreigingen niet weg.

Dat de pr-actie van Trump louter een vertoon van spierballen is en niet bedoeld om een reële dreiging weg te nemen, blijkt zonneklaar uit de timing. Het aantal Mexicaanse migranten in de VS is tussen 1970 en 2000 bijna vertienvoudigd en bereikte een piek in 2007 met 12,8 miljoen.

Maar sinds de Grote Recessie van 2007 loopt hun aantal juist terug. In de periode 2009 tot 2014 keerden ruim een miljoen Mexicanen terug naar hun moederland. Daartegenover stonden naar schatting 870.000 Mexicanen die hun geluk beproefden in de VS.

Maar cijfers en feiten zijn futiel voor Donald Trump. Eerder zei hij dat de uitbreiding van de grensmuur tussen Mexico en Amerika 8 tot 12 miljard dollar zou kosten. Amerikaanse bouwdeskundigen schatten de werkelijke kosten gisteren op meer dan 30 miljard dollar. Onderhoudskosten nog buiten beschouwing gelaten. Dit wordt het lastigste en duurste bouwproject in de geschiedenis van de VS.

De president wekte gisteren de indruk dat die verlengde grensmuur er binnen de kortste keren zou staan. Hij zei dat de bouw binnen enkele maanden kan beginnen en dat de voorbereidingen al volop bezig zijn.

Maar het is zeer de vraag of het Amerikaanse Congres de nodige middelen ter beschikking stelt. Als het dat doet, vergt het nog zeker vijf jaar om die verlengde muur te bouwen. Daar zijn vijf jaar lang circa 40.000 bouwvakkers voor nodig. Om de kosten te beperken, zouden dat overwegend Mexicanen moeten zijn. Maar dat staat haaks op Trumps credo: America First.

Ik waag me daarom graag aan een voorspelling: Trump maakt de voltooiing van die verlengde muur als president niet meer mee. Als het ooit zover al komt. Eens komt Amerika tot de ontdekking dat die bewierookte wonderdokter een ordinaire kwakzalver is.

Meer hierover: