Spring naar inhoud

BBC-satire van een halve eeuw oud, door de BBC aangezien voor echt?

Alles is mogelijk. Dat vergeet ik soms, maar nu weet ik het weer. Dankzij Correspondentlid Jan Derk Stegeman, die me al zo vaak hielp, en nu achter iets kwam dat eruitziet als een compleet onvoorstelbare vergissing van de BBC. Een vergissing die ik aanvankelijk overnam, in mijn verhaal over hoe het Belgische mijnbouwbedrijf Union Minière veranderde in recycler en specialist in schone technologie Umicore.

In dit stuk had ik een fragment uit een recente driedelige BBC-documentaire over de schaduwzijden van technologie opgenomen. In dat fragment, uit de jaren zestig, legt een vertegenwoordiger van het bedrijf uit hoe het zich geen bal aantrekt van allerlei gruwelijke gebeurtenissen verderop in Congo (waar grondstoffen voor die technologische hoogstandjes werden en worden gedolven).

Ik zei er bij: ‘Je gelooft haast niet hoe een vertegenwoordiger van Union Minière in de jaren zestig zijn aandeelhouders te woord stond.’ De vertegenwoordiger zei namelijk iets ontzettend onmenselijks (je vindt het fragment hieronder).

Maar je moest het ook niet geloven. De befaamde tv-maker Adam Curtis had het fragment gehaald uit een ander BBC-programma, Not So Much a Programme, More a Way of Life (1964-1965). En dat programma was een satirisch programma van David Frost.

Jan Derk Stegeman beschrijft in een uitgebreid commentaar hoe hij net als ik haast niet kon geloven dat dit echt was, en vervolgens verder keek en erachter kwam hoe het zat. Jan Derk, je scherpte is (opnieuw) goud waard.

Ik kon bij de BBC niets vinden over de kwestie, dus ik heb ze nu gemaild via de klachtenprocedure. Ik ben heel benieuwd naar de reactie.

Wat ik ook dacht: David Frost zal destijds niet voor niets deze satire over Union Minière hebben gemaakt. Het nieuws uit die jaren: bij de VN-operatie Grandslam (1962-1963) waren de belangen van Union Miniere in het geding. Tegelijkertijd zou het bedrijf voor afzijdigheid hebben gepleit toen er geweld tegen burgers plaatsvond, in Elisabethville. Het satirische fragment, van iets later, gaat over een andere stad, Stanleyville, die in handen van rebellen viel in 1964.

Tot slot is de vergissing, ervanuitgaande dat dat het is, natuurlijk ook een bevestiging van de kwaliteit van de oude satire van de BBC. Hieronder toegevoegd daarom ook nog de aller-allerbeste 1-aprilgrap die ik ken, van het BBC-programma Panorama eind jaren vijftig, over de spaghetti-oogst in een klein dorp in Italië. Het schijnt dat de redactie daarna platgebeld is door kijkers die zo graag ergens een zaadje of lootje van de spaghettiboom zouden kopen.

YouTube
Het satitrische fragment in kwestie
Mijn artikel over Union Minière
YouTube
De spaghetti-oogst in Ticino (BBC Panorama, 1957)
De bijdrage van Jan Derk Stegeman Wikipedia over Operatie Grandslam in Congo
YouTube
Deel 3van All Watched over by Machines of Loving Grace, van Adam Curtis, waarin het satirische fragment wordt aangehaald (deel 1 en 2 zijn ook op YouTube te vinden)
Wil je mijn verhalen volgen in je mail?
Journalist, gespecialiseerd in mobiliteit en duurzaamheid