De PVV is economisch helemaal niet links. Integendeel

Het is een populair verhaal: de Partij voor de Vrijheid is rechts én links. Als het over immigratie en de islam gaat, dan is de partij natuurlijk knetterrechts. Maar als het over de economie gaat, dan is de partij - in de woorden van premier Mark Rutte, ‘nog linkser dan Emile Roemer van de SP, en dan moet je echt je best doen.’

Niet zo gek dus, dat de PVV hoog in de peilingen staat. Een groot aantal Nederlanders is immers cultureel conservatief, maar economisch links. Politicologen wijzen er al jaren op dat hier het grote electorale gat zit - en de PVV lijkt daar handig gebruik van te maken.

Het enige probleem met deze analyse: de PVV is helemaal niet links.

Qua retoriek misschien wel, maar als je naar het gedrag van de partij in de Tweede Kamer kijkt, dan blijkt iets heel anders. Op basis van het stemgedrag worden de SP en de PVV door politicologen het verst uiteen geplaatst van alle partijen: de SP als meest linkse partij en de PVV als meest rechtse.

Dus bij dezen: zes dossiers waaruit overduidelijk blijkt dat de PVV nog rechtser is dan de VVD (en dan moet je echt je best doen).

1. Hypotheekrenteaftrek? Gaan we regelen

Om te beginnen de klassieke lieveling van rechts, de hypotheekrenteaftrek. Hoewel er op het één A4’tje tellende verkiezingsprogramma van de PVV niets over terug te vinden is, hebben Geert Wilders en zijn partijgenoten zich altijd sterk gemaakt voor deze aftrekpost.

Hoewel er op het A4’tje van de PVV niets over terug te vinden is, hebben Geert Wilders en zijn partijgenoten zich altijd sterk gemaakt voor deze aftrekpost

Een paar jaar geleden diende de PVV nog een motie in voor het terugbrengen van de volledige hypotheekrenteaftrek. En de partij stemt steevast tegen moties die alleen hypotheken tot een half miljoen onder de hypotheekaftrek zouden laten vallen.

Het Centraal Bureau voor de Statistiek berekende eerder dat ongeveer de helft van het belastingvoordeel van de hypotheekrenteaftrek naar de 20 procent Nederlanders met het hoogste inkomen gaat.

2. Werknemers beschermen? Kunnen ze zelf

Van de PVV wordt vaak gezegd dat ze zich tegen de flexibilisering van de arbeidsmarkt keert. En inderdaad: de partij stemt geregeld tegen voorstellen om bijvoorbeeld de wettelijke ontslagbescherming af te kalven.

Maar werknemers worden niet alleen door de wet beschermd. Bijna 72 procent van alle werkende Nederlanders valt onder een collectieve arbeidsovereenkomst (cao). In die cao’s zijn allerlei afspraken gemaakt die de werknemer bescherming bieden.

Iedereen in de bedrijfstak moet zich aan de gemaakte afspraken houden, zodat niemand oneerlijk kan concurreren door slechtere voorwaarden te bieden. De cao’s bieden dan ook een gigantische zekerheid aan miljoenen Nederlanders.

De PVV wil daar een einde aan maken. Vorig jaar diende PVV-Kamerlid Machiel de Graaf een motie in om cao’s niet langer verbindend te verklaren. ‘Geef de werkgevers en de werknemers de vrijheid om zelf te onderhandelen,’ aldus De Graaf.

3. Bijstand weg, want: redenen

De bijstand is in Nederland het laatste redmiddel. Als je geen recht hebt op AOW, WW of een andere uitkering, dan is er altijd nog dit (minimale) vangnet.

De PVV wil ook hier ingrijpen. Tal van groepen zouden geen bijstand meer mogen ontvangen:

• Jongeren die geen minimale vorm van onderwijs (Dat is een diploma mbo-2, havo of vwo) hebben genoten,
• Nederlanders die medewerkers van de sociale dienst uitschelden of aanvallen,
• Nederlanders die de Nederlandse taal onvoldoende beheersen,
• vrouwen die hun boerka niet af willen doen en
• mensen die nog geen tien jaar in Nederland wonen.

4. Schuldproblemen? Jammer dan

Nieuwsuur portretteerde onlangs het gezin van Arie en Harma Kempinga. De Groningers zitten al tien jaar in de schulden. ‘Als je schulden hebt, blijf je erin zitten,’ aldus Arie. ‘Je werkt keihard en doet van alles om eruit te komen, maar dat lukt niet.’

De twee waren ‘helemaal ziek van de politiek’ en overwogen op de PVV te stemmen. ‘Wilders wil meer doen voor mensen zoals wij,’ verklaarde Harma haar potentiële stem.

De werkelijkheid is anders. De PVV is van alle partijen het minst coulant voor mensen met schulden. ‘Wij willen de schuldhulpverlening beperken tot één streng en leerzaam traject,’ verklaarde PVV-Kamerlid Leon de Jong tijdens een debat in 2011. ‘Er mag maximaal één keer gebruik worden gemaakt van schuldhulpsanering. Dat is het.’ De Jong diende daarvoor een amendement in.

De PVV vond daarnaast dat ‘er een verplichte budgetcursus moet komen voor personen in de schuldhulpsanering, uiteraard op eigen kosten.’ Hoe mensen die geen geld hebben het geld moeten opbrengen voor een verplichte budgetcursus, dat kon het PVV-Kamerlid niet uitleggen.

De partij stemde zelfs tegen een motie om iets te doen aan het illegale incassobeleid van de overheid. Dat zit zo: zelfs als je tot je nek in de schulden zit heb je - in theorie - recht op een minimuminkomen dat niet in beslag genomen mag worden. Maar in de praktijk blijkt dat met name de overheid zich niet aan de wet houdt en mensen tot onder het bestaansminimum laat komen. De PVV wil hier niets aan doen.

5. Willen we meer of minder werklozen pesten?

In oranje hesjes met het embleem ‘WerkLoont’ lopen werklozen met hun bezem en prikker door de Rotterdamse straten. ‘Ik moest prikken, maar dat wilde ik niet omdat mijn voormalige leerlingen mij zouden zien vegen,’ vertelde een werkloze leraar aan de Rotterdamse ombudsvrouw.

Zie hier: de Participatiewet in actie. Sinds 2015 moeten gemeenten hun werklozen dwingen een ‘tegenprestatie’ te leveren voor hun uitkering.

De PVV was altijd al voor werklozendwang, zelfs voordat het modieus werd. De oorsprong van de wet ligt dan ook in het kabinet Rutte-I, gedoogd door de partij van Geert Wilders. In het regeerakkoord van Rutte-I staat: ‘In de bijstand zal een wettelijke plicht tot tegenprestatie komen.’ Die wet kwam er uiteindelijk vier jaar later.

In de Participatiewet kun je maximaal drie maanden gekort worden op je bijstandsuitkering. De PVV vond dit eigenlijk nog veel te zachtaardig. De partij diende een motie in om mensen die ‘niet gemotiveerd zijn om te werken’ permanent een uitkering te ontzeggen. Bovendien stelde de PVV voor om gemeenten die mensen niet willen dwingen, te korten op hun budget.

In de gemeente Den Haag pleit de plaatselijke PVV er bijvoorbeeld voor om werklozen te dwingen in kassen te werken. Let wel: een eerder plan van de gemeente - ‘Westland heeft werk’ - liep uit op een faliekante mislukking. Meer dan zeshonderd Hagenezen werden naar het Westland gereden om kennis te maken met de tuinbouw. Van de mensen die weigerden mee te doen werd de uitkering een paar maanden stopgezet. Uiteindelijk gingen er 170 mensen in de kas aan de bak, maar slechts zeven Hagenezen kregen uiteindelijk een baan.

Overigens stemde de landelijke PVV tegen een voorstel om ook politici met een wachtgeldregeling een tegenprestatie te laten leveren.

6. Bewust of onbewust de fout in? Nooit meer een uitkering

Een vrouw die drie dagen te laat een wijziging doorgaf aan het UWV, kreeg plotseling een boete van 150 euro. Ze had het UWV nog gebeld om haar probleem (ze had geen DigiD-code) voor te leggen, maar het mocht niet baten.

Het was één van de vele perverse gevolgen van de Fraudewet, die een paar jaar geleden werd aangenomen. Mensen die - om wat voor reden dan ook - onjuiste informatie opgaven, kregen door die wet (van het gedoogkabinet Rutte-I) boetes.

Drie jaar later bleek hoe desastreus dat uitpakte. De Nationale Ombudsman publiceerde een vernietigend rapport waaruit bleek dat de ‘fraude’ meestal helemaal niet opzettelijk was. De Ombudsman constateerde in een steekproef van 176 ‘fraudegevallen’ dat in 57 gevallen (32 procent) sprake was van doelbewuste fraude. Bij maar liefst 68 procent was daarentegen sprake van andere motieven; het ging vooral om mensen die ‘fraudeerden’ uit onkunde of onwetendheid.

De PVV stemde als gedoogpartner voor de fraudewet. Maar de partij had ook kritiek. De wet zou namelijk niet ver genoeg gaan. ‘De PVV wil fraude keihard aanpakken ter bescherming van de sociale zekerheid voor hen die deze echt nodig hebben,’ aldus PVV-Kamerlid Leon de Jong. ‘Tegen iemand die een keer fraude heeft gepleegd, zeggen wij gewoon dat die nooit meer, van zijn hele leven lang niet, een uitkering krijgt.’ Hij zette zijn woorden kracht bij met een motie waar alleen de PVV voor stemde.

Toen de eerste signalen binnenkwamen dat de wet duizenden mensen bestrafte die niets te verwijten was, bleef de PVV volharden. De partij stemde tegen een motie die vroeg om uitwerking van het begrip ‘verwijtbaarheid.’ Zelfs toen de Ombudsman de wet had gekraakt vond de PVV dat ‘het kind niet met het badwater weggegooid diende te worden.’ Ze stemde tegen een motie om de wet aan te passen. Toen minister Lodewijk Asscher in januari 2016 eindelijk de fraudewet wijzigde - zodat mensen die niet verwijtbaar handelen ook geen boete krijgen - stemde de PVV nog steeds tegen.

Dus?

Natuurlijk, de PVV is niet op alle dossiers knetterrechts. Het begrotingstekort lijkt ze niet zoveel te interesseren, de AOW-leeftijd mag naar 65 en er zou meer geld naar de ouderenzorg moeten.

Maar een partij die cao’s wil afschaffen, de hypotheekrenteaftrek wil behouden, om het minste of geringste de bijstand wil afpakken, schuldenaren het leven onmogelijk maakt - zo’n partij kunnen we niet ‘links’ noemen.

De PVV heeft (net als de SP) relatief veel kiezers met een laag inkomen. Nu gaat politiek natuurlijk niet alleen over economie, maar mensen die voor de PVV kiezen omdat ze denken dat de partij voor hen zal opkomen, kunnen beter op een andere partij stemmen.

Voor dit verhaal is gebruikgemaakt van de zoekmachine Wat stemt het parlement.

Correctie 20-2-2017:In een eerdere versie stond dat het voordeel van de hypotheekrenteaftrek naar de rijkste tien procent ging. Dat klopte niet, het was de rijkste twintig procent. De tekst is hierop aangepast.

Lees ook: