‘Ik ben nog steeds goed gestemd. De zon schijnt en ik heb een hoop toffe dingen op de planning,’ schrijft Elten Kiene (32) de dag na de Tweede Kamerverkiezingen op Facebook. Met zijn stem droeg hij bij aan de overwinning van GroenLinks, maar toch proef ik wat chagrijn om de winst van rechts. ‘Ik ga verder,’ besluit hij zijn post. ‘If you focus on something, it will expand.’

Zo doet Kiene via dagelijks verslag van zijn bezigheden. Selfies met zijn leerlingen als hij een workshop heeft gegeven, actiefoto’s van zijn optredens als rapper in de formatie Maar ook post vol ‘lobi’ waarin hij het publiek bedankt als presentator van het reizende podium dat hij samen met Wesley Loos organiseert. Altijd met een aanstekelijk optimisme, waarmee hij voor veel jongeren als rolmodel fungeert.

Ik spreek hem - al fietsende - tijdens het hardlopen, een rondje Rotterdam van twaalf kilometer.

Kiene legt uit wat spoken word is

‘Ik geloof dat spoken word voor iedereen is. Poëzie is ook voor iedereen, maar het heeft toch nog dat elitaire randje. Of een ontoegankelijk randje, in ieder geval, voor jongeren. Dat is aan het veranderen, maar spoken word maakt het ineens van iedereen, voor iedereen. En natuurlijk valt er wel iets te zeggen over de kwaliteit, maar je moet ergens beginnen, toch? Ik denk wel dat we goed op weg zijn. Naarmate iets groter wordt, komt er ook veel rotzooi bij. Maar de goede mensen moet je ergens mee kunnen vergelijken.’

‘Vorig jaar was ik voor het project Next Generation Speaks in San Francisco. Iemand zei daar: ‘Een mooi gedicht zal de wereld niet veranderen, maar schrijven kan wel je state of mind veranderen.’ Je hoeft niet te schrijven om goed gevonden te worden. Het gaat om die persoonlijke groei. Die energie kun je delen met je omgeving, dat maakt het verschil.’

Het delen van die energie, meent Kiene, kan helpen om de verschillen tussen groepen mensen te overbruggen. ‘Tijdens onze evenementen zit er van alles in het publiek. Maar op dat moment hebben we het niet per se over de discussies en de verschillen. Maar we proberen wel het beste in elkaar naar boven te halen. Dat wil niet zeggen dat dat de oplossing is, maar het draagt eraan bij. Omdat de situatie ontstaat voor een gesprek. Maar door een gedicht is morgen niet opeens alles anders. Was het maar zo. Fawaka met die speech van Martin Luther King dan? Of Bob Marley met al z’n songs. Yo, we dragen bij. Dat is voldoende.’

Kiene weet waar hij heen wil

Kiene is een ondernemer. ‘Het beste uit mezelf halen is een streven. En ik voel me goed. Niet om het even, maar om te overleven,’ zegt Kiene in het stuk ‘Soms.’ Ook daarin laat hij geen ruimte voor wat overbodig is: ‘Van te veel willen worden, met te veel woorden zeggen, zegt veel minder dan veel zeggen met weinig woorden.’

YouTube
Beluister hier ‘Soms’ van Elten Kiene.

Kiene heeft oog voor waar hij heen wil: een reëel maandinkomen, reizen en een eigen kantoor. Dat is het afgelopen jaar allemaal gelukt. ‘Het heeft ook te maken met herkennen waar je bent. Ik noteer mijn doelen, ik plak post-its op de muur, ik praat erover. Zo kan ik mijn groei meten.’

Waar komt die drive vandaan? ‘Ik ben één uit acht en altijd de rebelse in de familie geweest. Vroeger, toen ik dat niet kon benoemen, deed ik alles puur op gevoel. Als ik vroeger wilde voetballen op straat, ging ik niet zitten wachten tot iemand anders ging. Ik haalde mijn matties gewoon op. Elke keer die eerste stap zetten, heeft me gebracht waar ik vandaag de dag ben.’

We hebben er zo’n kilometer of zeven op zitten. Waar ik intussen zware benen krijg en mijn zadel begin te voelen, oogt Elten onvermoeibaar. Af en toe neemt hij, zonder dat hij daarbij zijn woorden lijkt te wegen, even pauze tussen twee zinnen.

Kiene weet waar hij vandaan komt

Anderhalf jaar was Kiene toen hij met zijn moeder en zijn broer uit Suriname vertrok. ‘Van pa en ma samen was ik nummer zes, de jongste. Ik heb nog twee broertjes in Nederland gekregen, van een andere vader. Ik heb twee stiefvaders gehad, maar ben opgegroeid zonder mijn eigen vader. Ik herinner me dat we in Kralingen hebben gewoond. Ik wist waar ik woonde, mijn moeder had me dat geleerd.’

Zijn zesde verjaardag vierde hij in Dordrecht: ‘Mijn moeder kwam ons ophalen, mij en mijn broer. We zijn nooit meer naar huis gegaan, maar naar een blijf-van-mijn-lijfhuis. Toen was ik van de ene op de andere dag in Dordrecht.’

‘Vroeger wilde ik net zo goed zijn als mijn broer. Als we gingen dammen, kon ik nooit van hem winnen’

‘Ik wist wel dat het niet goed ging thuis, bij mijn stiefvader. Als kind voel je dat er spanning is. Mijn moeder was zwanger van mijn jongere broertje, ik was heel erg op mezelf en ik liep altijd maar achter mijn broer aan. Toen hij op zijn zeventiende het huis uit ging, was ik ineens de oudere broer thuis. Dat heeft me wel veranderd.’

‘Vroeger wilde ik net zo goed zijn als mijn broer. Als we gingen dammen, kon ik nooit van hem winnen. Ik had er zelf een competitieding van gemaakt in mijn hoofd. Ik denk dat ik daardoor een soort van faalangst kreeg. Daar word je onzeker van en dan ga je dingen niet durven. Ik heb nu veel meer een fuck it-mentaliteit.’

‘Het komt wel goed, dat zijn mijn standaardwoorden,’ spreekt hij in onderstaande video. Een terugkerend thema in zowel zijn werk als zijn leven. Dat die twee redelijk parallel lopen, is typerend voor spoken word. Een van de grootste inhoudelijke verschillen met geschreven poëzie ook, waar het werk doorgaans juist los van de auteur wordt gezien.

YouTube
Bekijk hier het optreden van Elten Kiene.

‘Noem mij de jihad van de positiviteit,’ zegt hij later in dat stuk. Zijn helden zijn mensen met diezelfde drive. ‘Nalden bijvoorbeeld, die guy die WeTransfer heeft opgericht. Zijn kijk op het leven inspireert: doen wat je leuk vindt, positiviteit uitdragen en vooral niet bang zijn om te delen, zonder daar direct iets voor terug te verwachten. Als je geeft, krijg je. Dat hoeft niet per se uit dezelfde hoek te komen.’

Kiene kan nu loslaten

‘Want dat is een van de grootste lessen die ik heb geleerd: competition is none. Ik weet niet of ik die quote goed heb begrepen, maar ik zie het zo: je moet wel zien wat anderen doen, maar het moet niet ten koste gaan van jezelf.’

‘Dat is iets waaraan ik mezelf constant moet blijven herinneren, want het gaat heel snel. Er gebeurt veel, dus ik moet oppassen dat ik mezelf niet kwijtraak. Want ik streef naar de beste versie van mezelf. Ik ben al beter dan gisteren of vorig jaar. Dat is nu voldoende.’

Dat loslaten kan veel opleveren: ‘Optreden heeft me heel veel vertrouwen gegeven. In het begin was het eng om mijn teksten te delen met vreemden. Toch heb ik dat doorgezet. Ik heb een paar keer zo’n kutoptreden gehad, dat ik jankend op de achterbank zat en wilde stoppen.’ Lacht. ‘Maar eigenlijk wilde ik nog wel, weet je. Je moet er doorheen gaan, je moet het doen. Meters maken.’

Kiene probeert het vuur aan te wakkeren

‘Ik denk dat dat me een goede workshopdocent maakt. Ik vind het leuk om het vuur aan te wakkeren bij mensen. Soms sta ik voor de klas en dan vraag ik aan die kids wat hun hobby’s en hun dromen zijn. Negen van de tien keer krijg ik te horen: ‘Mijn hobby is slapen.’ Of: ‘Ik heb geen dromen.’ Dan zeg ik ze: Waarom zou je niet dromen? Dromen zijn gratis! Jij en ik weten allebei dat het nooit stil is in je hoofd. Dus wat als je dat stemmetje gewoon volgt? Dan kom je al een heel eind. Zet je verhaal op papier en laat alles los.’

‘En iedereen hééft een verhaal. Ik heb de juiste vragen gevonden om ze te prikkelen om het op papier te zetten. Want het zit ‘m in de vraagstelling. Als ze zeggen: ‘Meneer ik kan niks verzinnen.’ Dan zeg ik: vriend, je hoeft niks te verzinnen, je hebt het al meegemaakt. Denk erover na en zet het dan op papier. Ga tijdreizen.’

Lees ook:

Het wonderlijke verhaal van de stotteraar die stadsdichter werd We hebben meer spoken word nodig, dus stel ik graag een aantal artiesten aan je voor. De eerste: Derek Otte. Populair op straat en op Instagram en sinds eind januari stadsdichter van Rotterdam. Lees het interview hier terug We hebben meer spoken word nodig. Dus stel ik een aantal artiesten aan jullie voor Het publieke debat verhardt. Daarom stel ik de komende maanden een aantal inspirerende spoken word-artiesten aan je voor. Want volgens mij is er geen betere manier om elkaars angsten en dromen te begrijpen. Wie moet ik niet over het hoofd zien? Lees het verhaal hier terug