Nederland is weer rechtser geworden. Het antwoord is aan de jongeren

Nederland was rechts en is rechtser geworden. Dat is geen reden tot optimisme, wat mij betreft. Ook is het rechtse populisme niet gestopt, het is eerder gemeengoed geworden deze verkiezingen.

De VVD is de PVV voor mensen die willen denken dat ze nog ‘tolerant’ en ‘rationeel’ zijn. Maar de kleinburgerlijke spruitjeslucht van de conservatieve en nationalistische VVD is penetrant. Aanpassen of weggaan is het nieuwe normaal in Nederland en een anti-migratie- en anti-islamgeluid domineerde het verkiezingsgeweld.

‘We kunnen problemen toch niet ontkennen’ en ‘de problemen moeten wel benoemd’ worden, iedereen deed eraan mee, en als je er niet aan meedeed, sloot je jezelf buiten. Zo dwingend is dit rechtse politieke geluid - en links heeft er nog steeds geen antwoord op gevonden.

Nogmaals, iedereen die denkt dat de PVV niet gewonnen heeft:

• Mark Rutte heeft campagne gevoerd met een PVV-light-verhaal;
• Sybrand Buma ontpopte zich als de invaller van Geert Wilders;
• Geert Wilders radicaliseerde;
• Thierry Baudet is véél enger dan Wilders.

Kortom, PVV-ideeën zijn alomtegenwoordig.

De rechtse partijen abnormaliseren zo onze normale toestand en scheppen permanent het beeld van een onveilig Nederland dat wordt bedreigd. Terwijl deze partijen schuldig zijn aan de morele paniek in Nederland met hun conservatief ‘law & order’-verhaal.

De recente affaire met Turkije kwam deze rechtse partijen, en de VVD in het bijzonder, niet slecht uit. Recep Tayyip Erdogan provoceerde om Turks-Nederlandse nationalisten te mobiliseren voor het referendum. Rutte escaleerde om witte nationalisten te mobiliseren voor de komende verkiezingen. Een botsing van twee concurrerende nationalismen.

En in dit ingewikkelde krachtenveld van politieke belangen, in een context van globalisering, transnationalisme en botsende, maar ook overlappende loyaliteiten, in een tijd van mediageweld en heftige anti-Turkse sentimenten, en van testosteron, reduceerden de meeste politieke partijen de kwestie weer tot één cliché.

Integratie.

Ook hier is geen alternatief links verhaal voor bedacht.

Links heeft verloren, ondanks de winst van Groenlinks

De PvdA is gedecimeerd, en hoewel ik er niet echt om kan treuren, hebben de andere linkse partijen deze stemmen niet weten te verzilveren. Links heeft verloren, ondanks de winst van GroenLinks, en het linkse blok is kleiner geworden, dat is wel waar ik om treur.

En als ik dan toch Mark Ruttes gave ogen leen, dan ben ik hoopvol over de hoge opkomst en de vele jonge stemmers. Deze generatie voelt haarfijn aan dat er iets niet klopt. Dat je niet vanzelfsprekend loon naar presteren krijgt. Dat het klimaat aandacht behoeft. Dat de rijken de komende jaren rijker gaan worden. En dat we dus niet allemaal dezelfde kansen hebben.

Het is bemoedigend om deze energie te zien onder de jongere stemmers. Dat zou enkel toegejuicht moeten worden, niet afgeremd. Dus als Jesse Klaver iets heeft geleerd van de recente geschiedenis, en het verlies van de PvdA, dan voert hij nu een keiharde linkse oppositie.

Dan smoren we deze jonge beweging niet in de kiem, maar doen we haar uitgroeien tot iets groters.

Lees ook: