Luisteren: Ras bestaat niet. Kunnen witte mensen dat ook inzien?

Het is een harde en bittere waarheid: institutioneel racisme bestaat. Ik ben ervan overtuigd geraakt door een aantal gesprekken dat ik voerde voor De Correspondent, zoals met Typhoon en Zihni Özdil. Het zit diep verankerd in de maatschappij en in ons bewustzijn.

Misschien kun je beter spreken van onderbewustzijn, want het is een enorme blinde vlek, dat superioriteitsgevoel dat de witte mens met zich meedraagt en dat al eeuwen zijn wereldbeeld bepaalt. Niet eenvoudig om die blinde vlek te adresseren, dat ook.

Is identiteit ook een verzinsel?

Actrice en schrijfster Anousha Nzume (Moskou, 1970) doet precies dat in haar voortreffelijk geschreven boek Hallo witte mensen. Ze is fel, direct, duidelijk én lief: dit is echt een poging om de dialoog te openen.

Zelf draagt ze verschillende culturen met zich mee. Ze is geboren in Moskou, uit een Russische moeder en een Kameroense vader en ze groeide op in Buitenveldert. Ze deed de kleinkunstacademie in Amsterdam, een acteursopleiding in New York. Ze ontdekte op haar zestiende wat thuis was in Afrika, ze reisde op haar negentiende door India, en leerde daar wie ze werkelijk is.

Dus is de vraag: Is identiteit net zo goed een verzinsel? En wat kunnen we doen?

In dialoog gaan natuurlijk, een beetje zelfreflectie kan geen kwaad. Nzume noemt in haar boek een paar mooie en zinvolle initiatieven: de Keti Koti Dialoog Tafel van Mercedes Zandwijken, of Decolonize Our Museums van Simone Zeefuik. Ook het Mauritshuis, paradepaardje van de Nederlandse cultuur, dankt zijn rijkdom aan de slavenhandel. Maar wat doet het museum met dat schaamtevolle besef? Veel te weinig.

Er is genoeg voor iedereen, dat is de overtuiging van Anousha Nzume. Misschien moet de witte mens een beetje ruimte maken. Wat hij ervoor terugkrijgt is een echte verrijking.

Meer over institutioneel racisme?