Wat heeft kanker gemeen met galapagosvinken? Evolutie!

Sommige kanker blijft maar terugkomen, behandeling na behandeling, en slaat steeds krachtiger om zich heen. Hoe kan dat? Wetenschapsjournalist Ed Yong legt het uit in zijn zoveelste magistrale stuk voor The Atlantic: ‘Kankerbestrijding is als schaken. Het is zaak de evolutie een stap voor te blijven.’

Één van de meest fundamentele aspecten aan kanker werd lange tijd genegeerd: de ziekte evolueert. Dat klinkt misschien vreemd, want evolutie kennen we alleen van ‘complete’ organismen als dieren, planten en microben.

Maar de cellen in een lichaam blijken even onderhevig aan de krachten van natuurlijke selectie, als de individuen van een soort. In 1837 schetste Charles Darwin een boom om te illustreren hoe soorten evolueren uit één gemeenschappelijke voorouder. Dit is ook de stamboom van kankercellen.

Iemand met kanker heeft dus nooit maar één variant kankercel te verslaan. Een tumor kan uit een heel scala aan kankercellen bestaan, wat na verwijdering pas goed te zien is. Sommige stukken kleuren rood van het bloeden, anderen zien er licht-gelig uit door vetopslag en weer anderen zijn heel compact en bruin bij gebrek aan bloedvaten.

Volgens Yong is het zaak om eerst de evolutie van de kankercellen in een patient in kaart te krijgen en voorts die te bestrijden. Veel behandelingen nu ruimen niet alle mutaties op, waardoor kankercellen die buiten schot blijven kans zien om resistent te worden en sterker terug te komen.

Gefascineerd? Ik lees vrijwel alles wat Yong schrijft. Doe dat ook! Yong is altijd druk met hoe levensvormen van alle groottes zich samen door het leven slaan. Hij schreef hier het boek I Contain Multitudes: The Microbes Within Us and a Grander View of Life over dat vorig jaar uit kwam. Geen tijd om te lezen? Bekijk vooral zijn onderstaande twee praatjes!

Lees Yongs stuk in The Atlantic: ‘How to Fight Cancer (When Cancer Fights Back)’
Youtube plaatst cookies bij het bekijken van deze video Bekijk video op Youtube
Alle organismen in en om ons heen manipuleren elkaar. Ed Yong gaat los over parasieten in deze hilarische TED-talk. ‘Don Draper only wishes he was as elegant and precise as the emerald cockroach wasp.’
Youtube plaatst cookies bij het bekijken van deze video Bekijk video op Youtube
Oké dus microben controleren allerlei insecten. In hoeverre controleren ze de mens? Ed Yong over hoe moeders met moedermelk niet alleen hun baby, maar ook hun bacteriën voeden. Onder andere.
Ik schreef ooit ook iets over ons microbioom: ‘Vergeet even alle oorlogen. En zie: het bestaan is één grote wonderlijke samenwerking.’ (Yong houdt niet van praten in termen van ‘goede’ en ‘slechte’ bacteriën. Sorry, Ed.) Volg Ed Yong op Twitter