#Keizergate laat zien: journalisten volgen het geld niet

VVD-partijvoorzitter Henry Keizer wist voor een schijntje een lucratieve uitvaartonderneming over te nemen van een vereniging van hoogbejaarde crematiegezinden. Follow the Money (FTM) onthulde dat vorige week zaterdag.

Pas vandaag kwam VVD-partijvoorzitter Henry Keizer met een verklaring. Keizer had zichzelf niet verrijkt, vond hij zelf. Hij was ook integer, vond hij zelf. En vervolgens kwam er heel veel financiële rook.

De VVD-partijvoorzitter wist voor 12,5 miljoen euro een uitvaartonderneming te kopen die was gewaardeerd op 31,5 miljoen euro. Uiteindelijk zou Keizer nog minder betalen, omdat het uitvaartbedrijf direct na de overname 12 miljoen winst uitkeerde. Keizer en companen legden dus maar 500.000 in om eigenaar te worden van een bedrijf dat het veelvoudige waard was. De VVD-partijvoorzitter speelde daarbij bovendien een dubieuze dubbelrol, want hij was zowel adviseur van de verkoper (de vereniging) als eigenaar van de koper.

Parlementair journalist: ‘Zat er lekker bij die Keizer’

Keizergate (mag dat al?) toont twee dingen aan: het enorme belang van onderzoeksjournalistiek en het erbarmelijke kennisniveau van veel journalisten zo gauw het over financiën gaat. Dat laatste viel vandaag nog wel het meest op. In de Nieuws BV (BNN-VARA) hoorde ik een tekenend gesprek tussen FTM-hoofdredacteur Eric Smit en parlementair redacteur Peter Kee van Pauw.

Eric Smit mocht er niet bij zijn toen Keizer zijn verklaring gaf. Peter Kee wel en daar hoorde hij Keizers verhaal aan. ‘Keizer zat er vol zelfvertrouwen bij, dat is een vechtersbaas, dat zie je aan die man,’ wist Kee te vertellen. ‘Hij nam uitgebreid de tijd om ons alle details uit te leggen. Hij had zijn verklaring op orde.’

Smit was niet zo bezig met de lichaamshouding van Keizer. Hij legde geduldig uit waarom de uitleg van Keizer ‘broddelwerk’ was. ‘Dit kan echt niet meer,’ zei hij over het aanblijven van Keizer als partijvoorzitter van de VVD. ‘De man was eigenlijk afgelopen zaterdag [na de eerste publicatie van FTM] al dodelijk getroffen. Maar nog steeds… ’

Peter Kee interrumpeert: ‘Kijk, Eric heeft hem al veroordeeld, ik zou zo ver niet willen gaan, laat hem zich maar voor zijn eigen commissie verantwoorden.’

Kee is het type journalist dat alles weet van het spelletje, maar niets van wat er op het spel staat. Want: Eric heeft hem veroordeeld, omdat hij een jaarrekening kan lezen en ziet wat daar staat. Misschien vervelend voor parlementair redacteur Kee dat hij niet gewend is over EBITDA’s te praten (‘EBITDA? Is dat een politieke partij?’), maar dit is echt een gelopen race.

Als de jaarrekening van KPN stelt dat de CEO 100 miljoen euro heeft gekregen, moet je dan voor wederhoor naar de CEO? En als de CEO dan zegt: ik vind dat ik 1 miljoen euro heb gekregen, moet er dan een externe commissie gaan toetsen?

Kom op zeg!

Het keizerlijk verweer

Want de documenten die Henry Keizer heeft vrijgegeven pleiten hem niet vrij. Integendeel.

Uit notulen van de ledenvergadering blijkt dat de leden is verteld dat winst uitkeren onmogelijk was. De bank zou dwars liggen. Dus: om geld uit het bedrijf te halen was het maar het beste de hele crematiehut aan Keizer cum suis te verkopen. En zo geschiedde. Maar op de dag van de overname kan er plotseling wel 12 miljoen euro aan winst uitgekeerd worden! Bovendien wordt er een nieuwe kredietovereenkomst gesloten met diezelfde ‘dwarsliggende’ bank a 30,5 miljoen euro.

Hoe is dit uit te leggen? De vereniging had zichzelf 12,5 miljoen euro kunnen uitkeren en eigenaar van het bedrijf kunnen blijven. Ze koos ervoor het bedrijf over te laten nemen voor 12,5 miljoen euro en Keizer zichzelf vervolgens 12 miljoen uit te laten keren. Dat is een gift, geen overname.

Keizer verklaart de absurd lage overnameprijs - 500.000 euro aan eigen geld - door te verwijzen naar drie onafhankelijke ‘accountantsrapporten,’ waaruit zou blijken dat de ‘verwachte toekomstige kasstromen’ heel slecht waren. Vertaling: de onderneming gaat verlies maken en daarom is deze weinig waard.

Maar dat blijkt uit niets, want tot de overname was het uitvaartbedrijf altijd winstgevend. In de jaarrekening van 2012 is het ook niet echt crisis, integendeel. ‘Ondanks de verschillende negatieve economische ontwikkelingen hebben we in de afgelopen jaren groei en stabiliteit laten zien,’ schrijft Henry Keizer nota bene zelf in het jaarverslag. ‘De Raad van Bestuur heeft daarom een groot vertrouwen in de ontwikkelingen voor de toekomst.’

De winst liep na de overname ook alleen maar op. Het Financieele Dagblad waardeerde - op basis van deze jaarwinsten en vergelijkingen met branchegenoten - het bedrijf op ergens tussen de 33 en 85 miljoen euro. Een veelvoud van wat Keizer betaalde.

Keizer heeft er nu al een behoorlijke boterham aan overgehouden: hij bracht blijkens de jaarrekeningen 15.300 euro aan kapitaal in en ontving daar sinds 2012 2,55 miljoen euro aan dividend over. Dan is er nog de lening van 239.700 euro waarover hij 3,8 procent rente per jaar opstrijkt. Dus: op zijn inleg van 255.000 euro heeft hij de afgelopen jaren al bijna 2,6 miljoen euro ontvangen. En dan hebben we het nog niet over de opbrengsten wanneer de onderneming nu verkocht zou worden.

Keizer kan hier wel gaan schermen met rapporten (die hij niet laat inzien), maar zijn verhaal is - aantoonbaar - gebakken lucht.

Ondernemen zonder risico

Dan zegt Keizer in zijn verklaring nog dat hij fors ondernemersrisico nam door 31 miljoen euro te lenen bij de bank om de overname mee te financieren en bestaande leningen over te sluiten.

Het is niet helemaal duidelijk hoe hij tot deze bedragen komt. Ze zijn niet direct terug te vinden in de jaarrekening. Wat we wel weten: de overname kostte dus 12,5 miljoen euro, waarvan Keizer en de zijnen slechts 500.000 euro financierden (470.000 als lening, 30.000 als kapitaalstorting).

In eerste instantie heeft Keizer dus nog een lening moeten afsluiten bij de bank voor de resterende 12 miljoen euro. Dat bedrag is daarna echter direct afgelost door een winstuitkering van het overgenomen bedrijf. Ondernemersrisico op planeet Keizer is op dag 1 twaalf miljoen lenen om een bedrijf over te nemen, waarvan je weet dat deze op dag 2 direct twaalf miljoen kan uitkeren om die lening weer af te lossen.

Sowieso is dit hele verhaal over leningen pure afleiding. Bij een overname koop je bezittingen en neem je schulden over, het gaat om het saldo van die twee: het eigen vermogen. In 2012 stelde de accountant dit eigen vermogen vast op 34,1 miljoen euro. Terwijl Keizer dus slechts 12,5 miljoen euro betaalde. Dat is een enorm verschil, dat alleen is te verklaren als er de verwachting bestaat dat er enorme verliezen geleden gaan worden.

Nu.nl: ‘Meningen verschillen over vorm van aarde’

Toch, krijg je nu dus dit soort meuk.

Uit het artikel: ‘Keizer zou niet integer hebben gehandeld bij een zakendeal en zichzelf daarbij verrijkt hebben. Volgens Follow the Money zouden Keizer en zijn zakenpartners "voor een schijntje" eigenaar zijn geworden van uitvaartbedrijf De Facultatieve.’

AAARGH! Hoezo ‘zou hebben’? En hoezo ‘volgens Follow the Money’?

Nu.nl (1633): ‘Paus Urbanus: ‘Gelul van Galileo, zon draait wel om aarde.’

Ondertussen gaat Follow the Money gewoon door. Vanochtend publiceerde ze alweer de volgende onthulling over Henry Keizer. ‘Hennie’ werd eind jaren negentig al beticht van oplichting, omdat een Amerikaans bedrijf van zijn vriendin 500.000 gulden factureerde aan de Facultatieve ‘voor niet uitgevoerde werkzaamheden.’ Met die melding is niets gebeurd.

Pluk een gans en zet het pek warm, want deze man moet zo snel mogelijk het Binnenhof uit gedragen worden. En als we daarmee klaar zijn, allemaal naar de website van Follow the Money om wat geld te doneren.

Disclaimer: Eric Smit heeft me vijf jaar geleden uit mijn moeders kelder gered. Ik heb dus zelf voor Follow the Money gewerkt (en ik ben daar heel erg trots op).

Correctie 29-04-2017: Twitteraar @springbok60 zaagde me door over de rendementsberekening die eerder in dit stuk stond. Ik kwam uit op 10.000 procent. Dat was misleidend.

Ik kwam tot dat cijfer door alleen naar de kapitaalstorting te kijken en vervolgens naar de ontvangen dividenden. Dat is om meerdere redenen verkeerd.

Ten eerste, als een bedrijf 100 euro waard is en 10 euro winst uitkeert, dan is deze daarna 90 euro waard. In rendementsberekeningen kun je niet alleen naar het dividend kijken zonder naar de rest te kijken. Of zoals @springbok60 terecht vaststelde: ‘Volgens de logica van @jessefrederik kost een glas bier dat je leegdrinkt je per saldo niets.’

Ten tweede, het is wat selectief om alleen naar één deel van de financiering te kijken. Eigenlijk moet je naar de hele investering kijken, dus ook naar die leningen.

Kortom, ik had hier beter over na moeten denken. Ik vrees dat ik Keizer iets te graag wilde begraven (pun intended). Dat was niet nodig, want het algemene punt blijft prima overeind zonder te overdrijven: Keizer ontving veel voor weinig.