De strafschopregel kan veel beter. Deze KNVB-vertegenwoordiger is vóór onze oplossing
De strafschop is een te grote straf ten opzichte van de overtreding. Dus deed ik in maart een voorstel voor een alternatief. Scheidsrechter Danny Makkelie is nu ook voor. Komt er een testwedstrijd?
Nee, ik had niet echt veel hoop toen ik scheidsrechter Danny Makkelie belde en vroeg of hij vond dat de strafschopregel radicaal hervormd moet worden.
In maart pleitte ik met Sander IJtsma voor een hervorming van die regel. Wij vinden de strafschop namelijk een buitenproportioneel grote straf. De situaties waaruit een strafschop ontstaat zijn doorgaans nauwelijks kansrijk, terwijl een strafschop zeer kansrijk is.
Dit wijzen de data uit. Van de 5.861 schoten die er op dat moment in dit seizoen in de Eredivisie waren gelost, waren er volgens het model van Sander IJtsma maar dertig groter dan een penalty.
We hadden ook een oplossing. Overtredingen in het strafschopgebied leveren een gewone vrije trap op. Een penalty wordt alleen toegekend als er een duidelijke scoringskans wordt ontnomen. Dus als een speler voor de keeper staat of een vrije baan heeft richting de goal.
Wij vonden ons idee wel aardig. Maar volgens sommigen zou ons voorstel onuitvoerbaar zijn. Voornaamste bezwaar: als een scheidsrechter telkens moet bepalen of een kans echt een duidelijke scoringskans is of niet, ontstaat alleen maar meer discussie.
Dus belde ik met Danny Makkelie - een jonge maar toch ervaren scheidsrechter, met acht seizoenen Eredivisie-ervaring en drie seizoenen Champions League-ervaring.
Wat vindt een KNVB-vertegenwoordiger ervan?
Danny Makkelie herhaalt het nog eens langzaam. ‘Dus jij vindt de strafschop een veel te grote straf?’
‘Ja,’ aarzel ik.
‘En dat we dus vaker een vrije trap zouden moeten geven in plaats van een strafschop?’
‘Ja, eigenlijk wel ja.’
‘Nou,’ zegt hij, ‘dat ben ik echt helemaal met je eens.’
Die had ik niet zien aankomen.
Alleen penalty’s toekennen voor het ontnemen van heldere scoringskansen, dan is de straf in lijn met de kans op een goal
Regelgevende instanties - regeringen, sportbonden, ouders - zijn meestal niet zo dol op wilde plannen. Basisinkomens, afgebroken studies, wilde spelregelwijzigingen, je gaat er niet van uit dat ze erin meegaan.
Maar Makkelie - in casu vertegenwoordiger van de KNVB - heeft er geen enkele moeite mee. ‘Ik ben normaal niet zo van de spelregelwijzigingen. Maar ik heb hierover nagedacht. Alleen penalty’s toekennen voor het ontnemen van heldere scoringskansen, dan is de straf in lijn met de kans op een goal. Daar ben ik voor.’
Ons voorstel, zegt hij, zou het spel eerlijker en zijn werk eenvoudiger maken.
Een voorbeeld?
‘Op het middenveld fluit ik altijd voor een duwtje. Maar datzelfde duwtje bestraf ik in het strafschopgebied niet. En mijn collega’s ook niet. Want dan moeten we continu strafschoppen geven. En dan beïnvloed je de wedstrijd weer enorm. Die inconsistentie leidt soms tot irritatie bij spelers en dat begrijp ik. Maar telkens strafschoppen geven voor kleine overtredingen in het strafschopgebied, daar wordt ook niemand blij van.’
De voor- en nadelen van deze oplossing
Kortom: Makkelie merkt dat het volgen van de bestaande regels lastig is. En dat ons voorstel voordelen heeft.
Want een gewone vrije trap geven (als er bij een overtreding in het strafschopgebied geen sprake is van een duidelijke kans) is een stuk eenvoudiger: de maatregel beïnvloedt de wedstrijd niet zo zwaar. Er is immers een vrije trap met een muurtje, waaruit het veel lastiger scoren is.
Makkelie: ‘Je krijgt dan wel situaties dat je vrije trappen dicht bij de goal geeft. En dan kan de muur niet op negen meter afstand staan. Dus dan moet het muurtje op de doellijn gaan staan. Maar dat is ook wel weer spectaculair.’
Een nadeel van ons voorstel is er ook. De huidige regels, zegt hij, bieden op een bepaalde manier wel helderheid. Als er een overtreding wordt begaan in het strafschopgebied, dan is de sanctie altijd een strafschop. ‘En in jullie voorstel moet de scheidsrechter telkens beoordelen of iets een duidelijke kans is of niet,’ zegt hij. ‘Daar kan discussie over komen.’
Maar: ‘Die afweging moeten we nu ook al maken. Als ik nu fluit voor een strafschop, moet ik ook beslissen of ik ook nog een gele kaart, een rode kaart, of geen kaart moet geven. Bij het ontnemen van een duidelijke scoringskans, is dat dus rood. Tenzij een reële poging werd gedaan om de bal te spelen.’
Ons voorstel vraagt dus weinig nieuws van de scheidsrechter. Het enige verschil is de consequentie van die afweging. ‘Maar die is zo dat het spel er eerlijker van wordt. En spelers zullen ook minder schwalbes maken. Het heeft namelijk weinig zin een strafschop te versieren, als die toch niet wordt gegeven. Ik vind het dus een heel goed idee. Eigenlijk zou ik hem het liefst al vanmiddag willen doorvoeren [Makkelie was op weg naar Roda JC-Willem II toen ik hem belde, MdH].’
‘Maar,’ zegt hij lachend, ‘dan is mijn carrière direct ten einde.’
De volgende stap? Een testwedstrijd spelen met de nieuwe regel
Makkelie stelt daarom voor het eens uit te proberen in een testwedstrijd.
Ik ga kijken of dit te regelen is, bijvoorbeeld in samenwerking met voetbalblog Voetblah. In 2013 organiseerde dat blog de AvantGardeCup, een experiment met nieuwe spelregels: vrije trappen die je op jezelf mag nemen, tijdstraffen in plaats van gele kaarten en intrappen in plaats van inworpen.
Dat laatste - intrappen - is een regelwijziging die Makkelie zelf nog wil noemen.
‘Ik vind dat een vreemde regel. Het is toch voetbal, geen handbal?’ zegt Makkelie. ‘Bovendien heb je met de voet als speler een groter bereik, dus dat maakt de intrap aantrekkelijker dan een inworp.’
Of beter nog: laten we het Marco van Basten voorleggen
Nu zegt het nog niks dat één scheidsrechter positief staat ten opzichte van ons plan. Of dat hij een testwedstrijd zou willen fluiten.
En één testwedstrijd, hoe leuk ook, zegt niet veel. Een experiment moet veel meer wedstrijden omvatten om de gevolgen in te kunnen schatten (en om goed te worden uitgevoerd).
Maar een begin is het. En belangrijker nog: een expert zegt dat ons plan behalve rechtvaardiger ook nog eens uitvoerbaar is.
Nu de volgende stap: het plan onder de aandacht brengen van Marco van Basten. Hij is tenslotte door wereldvoetbalbond FIFA aangesteld om het spel met nieuwe en/of aangepaste regels aantrekkelijker te maken.
Wordt vervolgd.
Lees ook:
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
