Waarom mensen hun rekeningen niet betalen
Eerst: nog wat naweeën van mijn laatste verhaal.
De Rudi & Freddie Show is terug! Rutger beschreef deze podcast - terecht - als ‘een vijftig minuten durende rant van Jesse waar ik af en toe doorheen kreun.’ Het zal niet verbazen: het ging weer eens over die vermaledijde schuld- en boete-industrie. Met nog een vleugje Henry Keizer op het einde. Dat werkt lekker op je bloeddruk.
Later die dag - ik was even gaan klimmen om wat stoom af te blazen - mocht ik mijn rant voortzetten bij Café Weltschmerz. Daar werd ik geïnterviewd door voormalig collega Ruben Munsterman. Eind van die dag lag ik aan de beademing.
Waar ga ik nu over schrijven? Ik dacht aan twee onderwerpen.
1. Vertrokken Onbekend Waarheen
Wat ik dus bij de afgelopen verhalen tegenkom: schuldvluchtelingen. Mensen duiken onder op een illegaal adres, raken zwervende of vertrekken naar het buitenland. Uiteindelijk komt de gemeente daarachter, meestal omdat een deurwaarder dit doorgeeft, en schrijft je in als ‘VOW’ (Vertrokken Onbekend Waarheen - ambtelijke poëzie, zo’n term!).
Je zegt eigenlijk eenzijdig het sociaal contract met de overheid op. Je kunt geen aanspraak meer maken op uitkeringen, toeslagen, zorg en ga zo maar door. Maar: je schuldeisers zijn je kwijt. Je belandt onder in de la bij deurwaarders. En na vijf jaar zijn de meeste vorderingen verjaard. Dat is voor sommige mensen sneller dan wanneer ze zouden proberen de schuldsanering in te komen.
En dat is dus waanzinnig gegroeid, het aantal VOW’ers. Niet dat dit allemaal schuldvluchtelingen zijn. Ook veel buitenlandse studenten, migranten die teruggaan naar hun thuisland, dat soort dingen. Maar volgens BKR (Bureau Krediet Registratie), een paar jaar geleden, waren er bijna 100.000 Nederlanders van wie schuldeisers niet wisten waar ze waren.
Daar volgt dus een verhaal over. Als jullie me kunnen helpen: ik hoor graag van jullie!
2. Waarom men niet betaalt
Nog een ideetje: onvermijdelijk hoor je bij dit onderwerp steeds hetzelfde argument: waarom betalen mensen niet gewoon als ze weten dat er anders een deurwaarder komt? Waarom maken ze de post niet open als ze weten dat er anders nog een boete komt? Waarom vullen ze die uitkeringsformulieren niet goed in, als ze weten dat ze anders alles moeten terugbetalen? Kom op mensen! Eigen verantwoordelijkheid.
Ik wil dat argument eens frontaal aanvallen. De overheid lokt namelijk zelf zulke nalatigheid uit.
Juist op die momenten dat mensen er het minst toe in staat zijn, vragen we het meest van ze. Een echtscheiding, ziekte, schulden, werkloosheid, overlijden van een naaste, op zulke momenten moet je de meeste formulieren invullen, de meeste betalingen verrichten en wijzigingen doorgeven. Dat is vragen om ongelukken.
De overheid maakt de regelingen sowieso heel complex. Denk het toeslagensysteem: ik moest zelf - ik ben verdomme economiejournalist - bijna duizend euro aan toeslagen terugbetalen. Ik kan dat, veel mensen niet.
Maar neem ook mijn vorige artikel. Je moet jaarlijks de schorsing van je auto verlengen, doe je dat niet, dan krijg je vierhonderd euro boete. Waarom moet je dat jaarlijks verlengen? Waarom kan je dat niet doen voor onbepaalde tijd?
Goed, iets in die richting dus.
Muzikaal tipje
Klassiekertje dit keer: Brad Mehldau. Ik ben er een beetje laat bij, maar hij heeft dus een nieuwe soloplaat. Die is goed hoor. Check het uit.
En hier nog even met band een prachtige Nick Drake-cover. (Nick Drake mag je overigens ook even op googelen als je de beste man niet kent.)
