Amerikaanse bedrijven ontweken miljarden dollars belasting door onbekend besluit Joop Wijn

Vandaag debatteert de Tweede Kamer over belastingontwijking. Dat Nederland een gunstig belastingklimaat heeft voor buitenlandse multinationals, is al jaren bekend. Minder bekend is een wettelijke bepaling waardoor Amerikaanse bedrijven sinds 2005 477 miljard dollar aan winst hebben opgepot. De belasting die hierdoor ontweken is, strekt tot 166 miljard dollar, berekende ik.

Amerikaanse bedrijven richten daarvoor een zogenoemd ‘commanditair vennootschap’ (CV) op. Volgens de Nederlandse Belastingdienst is een CV in de Verenigde Staten belastingplichtig. Volgens de Amerikaanse belastingdienst is een CV in Nederland belastingplichtig.

Uit mijn onderzoek blijkt nu dat de consequentie van deze constructie is dat Nederland Amerika’s grootste partner is geworden in belastingontwijking.

De American Chamber of Commerce, de belangenbehartiger van het Amerikaanse bedrijfsleven, schat dat 80 procent van de in Nederland actieve Amerikaanse bedrijven in Nederland gebruikmaakt van zo’n CV-structuur.

Uit mijn onderzoek blijkt nu dat de consequentie van deze constructie is dat Nederland Amerika’s grootste partner is geworden in belastingontwijking

Deze belastingstructuur is in 2005 mogelijk gemaakt door toenmalig staatssecretaris van Financiën Joop Wijn (CDA). Achter de schermen waarschuwden hoge ambtenaren hem voor de gevolgen van dit besluit. ‘Door dit fiscale voordeel genieten Amerikaanse multinationals een enorm oneigenlijk concurrentievoordeel,’ is te lezen in een vertrouwelijke beleidsnotitie van april 2005. Toch zette Joop Wijn het plan door, blijkt uit documenten die openbaar zijn gemaakt na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur.

Dit tot tevredenheid van Amerikaanse ambtenaren, zo blijkt uit correspondentie tussen de Amerikaanse en Nederlandse ministeries van Financiën. ‘We vinden het prima als jullie onze bedrijven een betere behandeling willen geven,’ schreef een Amerikaanse ambtenaar in april 2005 aan zijn Nederlandse collega’s bij het ministerie van Financiën. ‘Als jullie dat graag willen, en niet suggereren dat wij hetzelfde hoeven te doen voor jullie bedrijven.’

Het Amerikaanse bedrijfsleven was Wijn dankbaar. Hij ontving een jaar na zijn besluit de Investment Award van de American Chamber of Commerce, de belangenbehartiger van het Amerikaanse bedrijfsleven. Joop Wijns partner Patrick Mikkelsen zou later de directeur worden van deze Amerikaanse Kamer van Koophandel.

Wijn ging twee maanden na zijn politieke carrière als bestuurslid voor de American European Community Association aan de slag. Dat is een lobbyclub die ‘een exclusief en vertrouwelijk platform biedt voor internationale dialoog tussen politiek en bedrijfsleven.’

Het hele verhaal lezen?

Meer van mijn werk?