De beach body treitert ons allemaal (m/v)

Nu het jaarlijkse festijn van dieettips, agressieve sportschoolcampagnes en gebronsde beach body’s weer bezig is, schreef ik een tweeluik over het onhaalbare schoonheidsideaal, en de rol van fotoshop daarin.

De stukken maakten een discussie los waarin sommige leden vonden dat onzekerheid over je uiterlijk een ‘vrouwending’ is, en (dus?) geen serieuze aandacht waard. Andere leden meenden juist dat deze kwestie steeds meer ook voor mannen speelt.

Vandaag wil ik het hebben over een taboe: dat ook mannen onzeker zijn over hun uiterlijk.

Superspieren, binnen een uur

Die onzekerheid is niet zo gek, gezien het schoonheidsideaal van de moderne man.

Ook dat is zo onrealistisch. Ik schreef over de trucs die worden gebruikt voor het maken van een glamoureus vrouwenportret - zoals goochelen met ducttape en wasknijpers voor een strak silhouet - maar aan portretten van goddelijke mannen gaan weer andere kunstgrepen vooraf.

Ken je die foto’s van mannen in zwembroeken, vóór en na een supersonisch trainingsprogramma? Links hebben ze een buikje, rechts een wasbord, en dat allemaal binnen een paar weken tijd.

In feite kost het geen weken om het rechterlichaam te krijgen. Er zit soms maar een paar uur tussen de vóór- en na-foto, en er komt geen fotoshop bij kijken.

Deze foto’s van een Amerikaanse fitnesstrainer zijn binnen één uur gemaakt. Een man die traint voor zijn werk, dus, maar die er op een gewone dag best gewoon uitziet (zoals op de linkerfoto). Een uur goochelen, en pronto: beach body.

Dat wil niet zeggen dat zo’n lichaam binnen een paar uur te bereiken is, maar juist dat het niet langer dan een paar uur kan bestaan. Zelfs al train je jarenlang voor je wasbordje, dan nog moet je allerlei kunstgrepen toepassen (zoals uitdroging) om het er zo uit te laten zien. Eet en drink wat, verander de belichting, stop met je buik inhouden, en weg is je godenlichaam.

Maar mannen zijn toch immuun voor dit soort onzin?

Nee, helaas. Dit is allang geen ‘vrouwending’ meer. Onze samenleving legt meer nadruk op het uiterlijk van vrouwen, ten koste van andere eigenschappen; logisch dus dat vrouwen er traditioneel meer over tobben.

Maar die kloof lijkt rap gedicht te worden, in de verkeerde richting. Onderzoeken onder (vooral jonge, witte) mannen suggereren dat die nu bijna even onzeker zijn over hun uiterlijk als vrouwen. Dus laten ze de personal trainers, lotions, shakes, dieetpillen en steroïden aanrukken.

En ja, dat wordt in verband gebracht met al die superspieren in de media. Het mannelijke ideaal wordt al decennia telkens gespierder; ook acteurs, zangers en zelfs mannelijke poppen zien er steeds meer uit als bodybuilders. Tegelijkertijd neemt de onzekerheid van mannen over hun lichaam toe, net als het gebruik van bijvoorbeeld anabole steroïden. Onderzoekers spreken van ‘omgekeerde anorexia’ of ‘bigorexia’ - officieel: muscle dysmorphia - en leggen verbanden met depressie, onzekerheid en verstoord eetgedrag.

Onderzoekers spreken van ‘omgekeerde anorexia’

Ongezond? ‘Het kan me niet echt schelen hoe gezond ik over twintig jaar ben, ik wil me nu goed kunnen voelen,’ zegt een 28-jarige man hierover in een interview. Tegelijk vraagt hij zich af wat de zin van zijn leven is. Hij heeft te weinig tijd voor vrienden, is te onzeker over zijn lichaam om te kunnen genieten van seks met zijn vriendin, en voelt zich ondanks alle moeite slecht over zijn uiterlijk - een riedel die ik door de jaren heen van talloze jonge vrouwen gehoord heb, maar steeds meer ook van mannen hoor.

Maar het blijft een taboe. Mannen horen zich hier geen zorgen over te maken, schrijft één tobbende man. ‘Het is net of ik een ... ik wil het niet zeggen, maar het is waar. Het is net of ik een vrouw ben. Mijn zelfvertrouwen is vaak afhankelijk van mijn lichaam, ik zie mijn lichaam zelden in een positief licht, en ik ben vatbaar voor de boodschap over mannenlichamen die tijdschriften, films en TV rondschreeuwen.’

Uiterlijk is geen vrouwenzaak. De beach body treitert ons allemaal.

Als deze trend leidt tot meer actiebereidheid, is dat een geluk bij een ongeluk. Want we kunnen wel vinden dat het onzin is om te tobben over ons uiterlijk, maar het is constructiever om vast te stellen hoeveel kostbare energie we er wél in steken. En ons af te vragen hoe we dat kunnen veranderen. In mijn volgende stuk ga ik daar verder op in.