Water afgesloten? Hier, een waterzak

Menig mensenrechtenjurist betwijfelde of het wel mocht. Iedereen heeft immers recht op schoon drinkwater. Toch sloten waterbedrijven in Nederland regelmatig mensen af als ze niet meer betaalden. Goddank komt het ministerie van Infrastructuur en Milieu nu met een oplossing.

Een waterzak.

Ja, het staat er echt. In de conceptregeling ‘afsluitbeleid drinkwater kleinverbruikers’ op pagina 3: ‘Het drinkwaterbedrijf moet de kleinverbruiker in de gelegenheid stellen om voorafgaand aan een afsluiting één of meer bewaarmiddelen voor drinkwater, zoals waterzakken, te verkrijgen – en te vullen.’

Wie niet betaalt, die deugt niet. Keer op keer hoopt de overheid mensen met schulden tot gehoorzaamheid te knuppelen. Betaal je een verkeersboete te laat? Dan verdriedubbelt de overheid je boete. Loop je achter bij het betalen van je zorgverzekering? Dan mag je elke maand een kwart extra zorgpremie betalen. Waterrekening niet betaald? Dan geen stromend water.

Wie is kwetsbaar?

Tuurlijk, de overheid wil niet dat ‘kwetsbare’ mensen de dupe worden. Daarom heeft ze wat ducttape op de regeling geplakt.

Je kunt afsluiting namelijk op twee manieren voorkomen. De eerste is om aan te tonen dat je kwetsbaar bent. Hoe? Door een doktersverklaring te bemachtigen (van een onafhankelijk arts, niet je eigen dokter!), waarin staat dat afsluiting gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.

Je zou zeggen: geen stromend water levert voor iedereen gezondheidsrisico’s op. Maar niet volgens de minister. En o ja, zo’n doktersverklaring wordt niet vergoed door de zorgverzekeraar.

Wie niet per definitie kwetsbaar zijn? Kinderen. In 2013 deed de Kinderombudsman onderzoek naar kinderen die in armoede leven. Een op de vijf had wel eens meegemaakt dat elektriciteit of water was afgesloten. Prima, vindt de minister kennelijk, laat ze wekenlang in een woning zonder stromend water zitten. Ze hebben toch een waterzak?

Een andere mogelijkheid om afsluiting te voorkomen is een aanmelding bij de schuldhulpverlening. Klinkt eenvoudig, is het niet. Zo moet je bergen administratie aanleveren en formulieren invullen, voordat je wordt toegelaten. ‘De overheid gaat ten onrechte en teveel uit van de zelfredzaamheid van burgers,’ schreef de Nationale Ombudsman vorig jaar nog in een rapport over de toegang tot schuldhulpverlening. ‘Dit blijkt een illusie.’

Deze mensen hebben hulp nodig

Helpt het ontzeggen van water überhaupt om wanbetaling tegen te gaan?

Waarschijnlijk niet. Als een drinkwaterbedrijf besluit je water af te sluiten dan ben je ver heen. We hebben het hier over mensen met 99 problemen, waarvan de waterrekening er één is (denk: depressies, verslavingsproblemen, verstandelijke beperkingen, stapels ongeopende schuld- en boetepost, geen bijstandsuitkering en ga zo maar door). Waterverbruik is goed voor een rekening van twee tientjes in de maand. En je weet (hopelijk) dat de gevolgen desastreus zijn als je hem niet betaalt.

Dit is de verzorgingsstaat van nu: niets is meer een recht, alles een gunst

Deze mensen hebben hulp nodig, niet een man met een waterpomptang.

Maar mocht al dat menselijke leed je niet zo interesseren: voor het afsluiten van water rekent het waterbedrijf 189 euro, voor de boel weer aansluiten nog eens 89,90 euro. Dat is dus ongeveer gelijk aan de waterrekening voor een heel jaar!

Dus wat los je hier in godsnaam mee op?

En waarom zouden waterbedrijven niet - zoals elke schuldeiser - een deurwaarder kunnen inschakelen? Laat dat water met rust.

Dit is de verzorgingsstaat van nu: niets is meer een recht, alles een gunst. Zelfs water moet je verdienen.