Beste,

‘Onlangs had ik het voorrecht de wereld over te reizen om een boek over bibliotheken te schrijven. Mijn timing was uitstekend: na een kortstondige e-bookvrees zijn fysieke boeken terug in de mode, en bibliotheken the place to be.’

Aan het woord is een bevlogen Stuart Kells. Hij is boekhistoricus en zijn The Library: A Catalogue of Wonders verschijnt deze week.

In The Guardian geeft hij in het onderzoek voor zijn boek en de manier waarop we naar oude boeken en oude bibliotheken kijken. Daar zijn twee nieuwe trends gaande, waarbij menselijkheid (heel letterlijk) de hoofdrol speelt.

Van boekenwurmen tot menselijk DNA

Ten eerste is de herkomst van boeken centraal komen te staan, en meer specifiek: de eigenaar. Van wie was het? Hoe kwam die persoon eraan? En hoe las die het boek? Na een lange traditie van onderzoek naar boekenwurmen in boeken en ecosystemen in bibliotheken ligt de focus nu meer op de menselijke biologie in bibliotheken.

Want mensen zijn in vele vormen aanwezig in hun boeken. Vingernagels, roos en bloed in boeken leggen stukjes van het leven van de eigenaren bloot. Van echtelijke ruzies tot DNA-onderzoek om de auteur van zeventiende-eeuwse werken vast te stellen (in de hoop op een vondst van Shakespeare of Francis Bacon).

Ook interessant is hoe eigenaren zich verhouden tot hun boeken en collecties. De een stal zijn collectie bij elkaar, een ander verstopte een verboden boek in haar onderbroek om het stiekem op het toilet te lezen, en menig bibliofiel kiest ervoor om in de nabijheid van zijn boeken te overlijden.

De tweede trend is een verruiming van wat er onder een ‘verdienstelijk boek’ wordt verstaan: het traditionele onderscheid tussen hoge en lage literatuur vervaagt. Waar bibliothecarissen zich vroeger zouden omdraaien in hun graf wegens verkeerde invloeden, worden pulp en sci-fi nu opgenomen in zeldzame collecties en vallen ze in de prijzen van hoogstaande instituten. Hierdoor luiden boeken over lust, seks, verraad, diefstal een nieuwe geschiedenis voor oude boeken in die, opnieuw, veel menselijker is.

Of in de woorden van Kells: ‘rommelig, fascinerend en verschrikkelijk, vol verlangen, criminaliteit, heldenmoed en verzuim.’

Tot volgende week,

Milou

PS: Gisteren kondigden we het nieuwe boek van De Correspondent aan: het Dankboek van Ernst-Jan Pfauth. Benieuwd?

Mijn nieuwsbrief per mail ontvangen? Dat kan! Bijna elke week stuur ik een mailtje waarin ik je op de hoogte houd van mijn zoektocht naar het lezen, schrijven en uitgeven van de toekomst. Schrijf je hier in!