De Italiaanse maffia is een multinational geworden (en Nederland haar magazijn)

Voordat Luigi Bonaventura vanwege de toekomst van zijn kinderen uit de maffia stapte, voerde hij met zijn clan uit het Zuid-Italiaanse Crotone op grote schaal cocaïne via Nederland in. Betaling aan zakenpartners in Nederland vond vaak plaats in natura. ‘Wanneer er cocaïne binnenkwam in de Rotterdamse haven, werden kilo’s in Nederland achtergelaten, als beloning voor de samenwerking.’

Koen Voskuil sprak Luigi Bonaventura in 2013 via Skype. Het gewezen maffialid stak vanuit zijn schuiladres een joint op en begon te vertellen hoe hij als kind van een maffiabaas opgroeide. Op zijn zestiende was hij betrokken bij zijn eerste liquidatie. Zo rees zijn ster snel.

Bonaventura was niet de eerste spijtoptant van de maffia die Koen en ik spraken. Eerder interviewden we Giorgio Basile, die drugs vanuit Duitsland en Nederland naar Italië smokkelde voor de maffiaclan ‘Ndrangheta. Toen we ook een strafdossier in handen kregen over de maffiatak Sacra Corona Unita, die in korte tijd meerdere moorden had gepleegd in Amsterdam en omgeving, schreven we in 2010 ons eerste boek: De Italiaanse maffia in Nederland.

Vandaag verschijnt ons nieuwe boek: Maffiaparadijs. We hebben gesproken met veel maffia-experts, onderzoeken over de maffia bestudeerd en nog een stuk meer maffiadossiers doorgespit. Dit boek besteedt meer aandacht aan de ‘Ndrangheta, die als eerste maffiatak de noodzaak van mondialisering inzag, en het grootste gevaar voor Nederland vormt.

Giorgio Basile herinnert zich nog hoe de maffia vierde dat de binnengrenzen in Europa wegvielen. Nu kon de maffia zich vrij door Europa begeven. De ‘Ndrangheta gedraagt zich sindsdien als een multinational. Ze vestigt zich daar waar het klimaat het gunstigst is. En Nederland is met zijn grote luchthaven, de haven in Rotterdam én zijn lage straffen voor drugsdelicten een veel te interessant land voor de maffia.

Zeven lessen over de maffia in Nederland.

1. Maffia is al lang geen Italiaans probleem meer

De ‘Ndrangheta heeft zich gevestigd over de hele wereld. De Calabrische maffiatak zit daar waar de drugshandel zich afspeelt. In Colombia, om de beste prijzen en het beste vervoer te garanderen, en dus ook in Nederland, voor de Europese invoer via Schiphol en de Rotterdamse haven.

In 2002 liquideerde de Sacra Corona Unita er nog twee Braziliaanse drugshandelaren. Ze beroofden hen van hun cocaïne en dumpten hun lichamen in het gras langs de A12 bij Woerden. Het is slechts een van de vele drugsdossiers die zich in Nederland afspelen.

De Italiaanse maffia moet zich buiten het thuisland te vestigen. Want Italië loopt voorop in de aanpak van criminaliteit

De Italiaanse maffia is bovendien steeds meer genoodzaakt zich buiten het thuisland te vestigen. Want Italië loopt binnen Europa voorop als het gaat om de aanpak van georganiseerde criminaliteit. Italië kent de zwaarste straffen voor criminele samenwerkingsverbanden en kan vrij eenvoudig crimineel vermogen afnemen.

‘Waarom koopt de maffia momenteel zoveel vastgoed buiten Italië? Als ze een hotelketen in Italië koopt, is die binnen zes maanden gesloten,’ stelt David Ellero, misdaadbestrijder van Europol. ‘Doen ze dat in een ander land, hebben ze er jarenlang plezier van.’

Duitsland merkt de toestroom van maffiosi al. Sinds 2008 is hun aantal verviervoudigd, maakte het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken vorige maand bekend.

Volgens voormalig ‘Ndrangheta-lid Giorgio Basile, die jarenlang voor de Calabrische maffiaclan opereerde vanuit Duitsland, betekent dat ook slecht nieuws voor Nederland. ‘Wie zaken doet in Duitsland, doet dat ook in Nederland. De maffia beschouwt het als één gebied.’

2. De ‘Ndrangheta heeft zich permanent in Nederland gevestigd

Dat Nederland onmisbaar is geworden voor met name de ‘Ndrangheta, is voor alle experts die wij spreken duidelijk. Bijvoorbeeld Antonio Nicaso, die tientallen boeken over de maffia publiceerde. ‘In alle grote onderzoeken komen we wel een link met Nederland tegen,’ vertelt hij ons. De link wordt beaamd door David Ellero van Europol. ‘De maffia doet of zaken via Nederland, of via Spanje. Of allebei.’

Onderzoeken van de politie tonen aan dat de gevreesde Italiaanse maffiatak ‘Ndrangheta zich zelfs permanent in Nederland heeft gevestigd. Naast havens als Valencia, Hamburg en Antwerpen is Rotterdam een van de belangrijkste doorvoerplekken voor de maffia. Ook Schiphol wordt gebruikt om drugs binnen te smokkelen.

3. De ‘Ndrangheta is de machtigste maffiaclan geworden

Deze ‘Ndrangheta uit Calabrië, het gebied ten zuiden van Napels, werd lang beschouwd als het achterlijke broertje van de wereldberoemde Siciliaanse Cosa Nostra. Maar terwijl de Cosa Nostra alle aandacht van justitie trok met bloedige oorlogen, pakte de ‘Ndrangheta het slimmer aan. Ze bouwde in stilte aan een internationaal netwerk. Zo had niemand door dat de Calabrese maffia machtiger, sterker en rijker werd dan de Cosa Nostra.

Cocaïne wordt vervoerd in onbemande onderzeeboten, liefkozend porcellini ofwel biggetjes genoemd

De ‘Ndrangheta is een multinational, die zelfs volgens de meest conservatieve schattingen tientallen miljarden euro’s per jaar omzet.^*

De maffiatak heeft inmiddels de beste experts in huis als het gaat om bankieren, het notariaat of internationaal recht. Ook houdt ze zich bezig met cybercrime en creditcardfraude, zegt maffia-expert Antonio Nicaso. ‘De maffia heeft de kracht om oud en nieuw te combineren. Met dezelfde basisregels als in 1896, toen de groepering officieel erkend werd, storten ze zich op nieuwe technologieën en mondialisering.’

Dat zorgt voor onbegrensde mogelijkheden. Cocaïne wordt vervoerd in onbemande onderzeeboten, liefkozend porcellini ofwel biggetjes genoemd, schrijft Nicaso in zijn boek Oro Bianco, over de internationale drugshandel. Italiaanse kranten schreven recent nog hoe maffiaclans communiceren in codetaal met op maat gemaakte Blackberry-telefoons zonder simkaart, die vrijwel niet af te luisteren zijn.

4. De maffia is nog grotendeels onzichtbaar voor de politie

Probleem bij de bestrijding is: de Nederlandse politie ziet de toename van maffia-activiteiten (nog) niet duidelijk terug in haar onderzoeken. Is het er niet, of weet de maffia slim onder de radar te blijven?

Een recherchechef zegt op anonieme basis: ‘We zijn er pas sinds kort achter dat de maffia zelf meestal geen vuile handen maakt. Het vuile werk, zoals het transport van cocaïne, laten ze opknappen door meestal Oost-Europese criminelen, zoals Albanezen, Serviërs of Kroaten. Zo vallen ze zelf niet op in drugsonderzoeken.’

Recherchechef Wilbert Paulissen van de Landelijke Eenheid erkent dat er signalen zijn dat de Italiaanse maffia in Nederland samenwerkt met Albanese misdaadgroepen.

5. Maar de politie heeft wel enkele successen geboekt

In het dit jaar verschenen rapport Cerca Trova, een onderzoek naar de invloed van de Italiaanse maffia in Nederland, staat dat in de afgelopen vijfentwintig jaar dertien tot zeventien maffiagerelateerde levensdelicten en verdachte sterfgevallen in Nederland hebben plaatsgevonden.

22 Italiaanse restaurants kunnen worden gelinkt aan de maffia

Er staan meer belangwekkende feiten in het rapport. Zo blijken 22 Italiaanse restaurants te kunnen worden gelinkt aan de maffia. Ze worden gebruikt als vergaderkantoor, als dekmantel voor drugstransporten, om geld wit te wassen of om faillissementsfraude mee te plegen. Via in Nederland gevestigde trustkantoren wordt verdacht geld rondgepompt. De Italiaanse anti-maffiadienst Direzione Nazionale Antimafia deed in 2014 de meeste rechtshulpverzoeken naar óns land uitgaan.

De afgelopen jaren boekte de Nederlandse politie ook enkele bescheiden successen in de strijd tegen de Italiaanse maffia. Verschillende kopstukken, die zich onaantastbaar waanden in de polder, werden opgepakt. Onder hen Franco Santolla, die in zijn vaderland tot levenslange gevangenisstraf werd veroordeeld, maar zich zo veilig voelde in Nederland dat hij openlijk foto’s van zichzelf postte op Facebook.

6. Deze successen zijn te danken aan Italiaanse tips

Maar eigenlijk waren alle arrestaties het gevolg van tips uit Italië. Maffiabestrijders daar beklaagden zich er al jaren over dat Nederland zijn eigen anti-maffiadienst moest opstarten. Maffia-spijtoptant Luigi Bonaventura: ‘Nederland moet eerst het kwaad kennen om het te kunnen bestrijden. Ze moeten spreken met pentiti [spijtoptanten, SdJ] om het DNA van de maffia te doorgronden.’

Er wordt wel vooruitgang geboekt. Een goed voorbeeld van Nederlands-Italiaanse samenwerking was het ontmantelen van het criminele netwerk van de gebroeders Crupi in Aalsmeer in 2015. Deze Italiaanse broers waren al sinds eind jaren tachtig actief op de veiling. Na een groot onderzoek, waaraan de Nederlandse politie actief deelnam, bleek dat de Crupi’s een dekmantelbedrijf leidden vanwaar een wekelijkse stroom cocaïne tussen de tulpen naar Italië werd vervoerd.

En dat was niet alles.

7. Nu blijkt: de maffia nestelt zich in de economie

De gebroeders Crupi stonden in contact met Italiaanse firma’s die Nederlandse bloemenhandelaren voor grote bedragen oplichtten. Hun truc was simpel, zo blijkt uit het Italiaanse strafdossier en via gesprekken die wij voerden met bloemenhandelaren: ze bestelden een paar keer snijbloemen en rekenden keurig af. In de aanloop naar een feestdag volgde een megabestelling, en bleef betaling uit. Een Hollands bloemenbedrijf zat met een verliespost van maar liefst 3,2 miljoen euro en ging over de kop.

Ze bestelden een paar keer snijbloemen en rekenden keurig af. In de aanloop naar een feestdag volgde een megabestelling, en bleef betaling uit

De bloemenveiling lijkt nog niet verlost van maffia-invloeden. Het bedrijf AgroCheck, dat wanbetalers in de bloemenbranche onderzoekt, meldt dat in de aanloop naar de Italiaanse feestdag Allerheiligen in november opnieuw dubieuze Italiaanse afnemers zijn opgedoken.

Met onderzoeksjournalisten Cecilia Anesi en Giulio Rubino achterhaalden we dat de schoonzoon van een van de Crupi’s sinds kort bloemen importeert uit Aalsmeer.

De maffia nestelt zich steeds vaker in de economie, zegt maffiabestrijder Gian Guido Nobili van het Department of Local Police in Emilia-Romagna. ‘Het is de gevaarlijkste kant van de maffia. Mensen associëren de maffia met bloederigheid en afpersing. Maar als je naar de werkelijke activiteiten kijkt, zitten ze steeds meer in de legale business. Als er geen wapens en bloed aan te pas komen, komt de politie niet in actie. Met name de ‘Ndrangheta is eropuit om zo min mogelijk op te vallen.’

Gaat het nieuwe politieteam deze problemen oplossen?

Maar hoe kan de politie de ‘Ndrangheta vinden, als ze zo onopvallend mogelijk opereren? Vandaag publiceerde Koen Voskuil in het AD nieuws over de aanpak van de Nederlandse politie: De Landelijke Eenheid van de politie start nu met een driekoppig team om de maffia permanent te monitoren en te bestrijden.

Dat werd hoog tijd. De vraag is wel of een dergelijk bescheiden team is opgewassen tegen een organisatie met meer dan honderd jaar misdaadervaring en ongelimiteerde budgetten.

Toch is de verwachting dat de anti-maffia-unit in elk geval een schat aan informatie gaat vergaren. Met Italië is bijvoorbeeld afgesproken om, zoals voormalig maffiabaas Bonaventura al voorstelde, spijtoptanten specifiek te verhoren over hun activiteiten in Nederland. Een eerste, succesvol verhoor zou al hebben plaatsgevonden.

Maffiaparadijs is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Jounalistieke Projecten

Lees ook: