Waarom we oktober uitroepen tot Maand van de Verzwegen Geschiedenis

Je hebt waarschijnlijk nog nooit van Otto Huiswoud gehoord. En zeker niet van Hermine Huiswoud. Misschien ken je de naam van Anton de Kom, maar wat te denken van Tula?

De namen van deze zwarte vrijheidsstrijders kom je tegen in The Black Archives een nieuw archief rondom zwart erfgoed, waar talloze boeken, tijdschriften en documenten wachten om met de wereld gedeeld te worden.

Geen betere plek om de Maand van de Verzwegen Geschiedenis te beginnen.

Tijd voor meerdere perspectieven

Terwijl boekhandels, musea en culturele instellingen de Maand van de Geschiedenis én de Black Achievement Month organiseren, publiceert De Correspondent in samenwerking met The Black Archives onderzoekers en schrijvers die een groter podium verdienen: Jessica de Abreu, Reggie Baay, Mitchell Esajas, Karwan Fatah-Black, Patricia D. Gomes, Miguel Heilbron en Ewald Vanvugt.

Kunnen we de schoolboeken veranderen? Kunnen er meer perspectieven op de geschiedenis in?

Zij vertellen verhalen die iedereen in Nederland zou moeten kennen, maar niet of nauwelijks in de schoolboeken staan die in het voortgezet onderwijs worden gebruikt en mede daardoor nooit gemeengoed zijn geworden.

Terwijl: als je op school leert dat Brazilië een Nederlandse kolonie was, snap je beter waarom Nederland West-Afrikanen tot slaaf maakte en die mensen uiteindelijk óók naar Suriname verscheepte.

Dus is de vraag van deze verhalenreeks: Kunnen we die schoolboeken veranderen? Kunnen er meer perspectieven op de geschiedenis in?

Lees hier hoe de geschiedenisboeken kunnen veranderen.

Want de geschiedenisboeken zijn te eenzijdig

Dat het lesmateriaal nog te eenzijdig is, blijkt uit het onderzoek van Melissa Weiner.

De Amerikaanse socioloog bekeek de Nederlandse schoolboeken en zag dat slaafgemaakten nog steeds als handelswaar worden beschreven, dat vrijheidsstrijders amper genoemd worden en dat bijna nergens de Gouden Eeuw in verband wordt gebracht met de gedwongen arbeid van de gekidnapte Afrikanen.

In plaats van meerdere perspectieven, overheerst het witte, trotse Nederlandse perspectief. Zoals neerlandica Saskia Pieterse recent schreef: ‘Positieve identificatie met zogeheten zeehelden krijg je in Nederland al jong aangeleerd.’

Niet dat er niets verandert de afgelopen jaren. De schoolboeken, die natuurlijk onmogelijk álles kunnen behandelen, worden regelmatig aangevuld.

Verder is het zeer goed mogelijk dat docenten buiten de boeken om de zwarte kanten van de Nederlandse geschiedenis behandelen.

Toch blijft de vraag: waarom zijn die kanten, die verzwegen geschiedenissen, die andere perspectieven, zo zelden eindexamendoelen?

Juist nu moeten die verhalen verteld worden

Er zijn, zeker de afgelopen jaren, talloze onderzoeken, artikelen, boeken, documentaires, series, podcasts, evenementen en tentoonstellingen over verzwegen geschiedenissen gemaakt en georganiseerd.

Maar die verhalen bereiken voorál een publiek van activisten en historici.

Een eerste uitzondering lijkt de goed verkochte en met de Libris Literatuur Prijs bekroonde roman De tolk van Java. Alfred Birney schreef al jaren over Nederlands-Indië, nu wordt het onderwerp door een breed publiek opgepikt.

David Van Reybrouck zei erover: ‘De Nederlanders komen nu op het punt dat ze bereid zijn hun eigen wandaden onder ogen te zien.’

Sinds de Zwarte Pietdiscussie is er veel meer aandacht voor racisme en de geschiedenis daarvan

De Zwarte Pietdiscussie lijkt daar ook een rol in te hebben gespeeld. Sindsdien is er veel meer aandacht voor racisme en de geschiedenis daarvan.

Ook Rémy Limpachs onthullende boek De brandende kampongs van Generaal Spoor is cruciaal geweest. Na publicatie wilde de overheid, die het eerder ‘niet relevant’ vond, wél onderzoek naar geweld in Indonesië financieren. Het project van het KILTV, NIMH en het NIOD ging vorige maand van start.

Aandacht voor en discussie over de Nederlandse geschiedenis zijn er dus volop. Maar die van meer perspectieven voorzien, zeker in de schoolboeken, kan nog veel meer gebeuren. Juist nu daar meer ruimte voor is.

We zullen deze maand vooral focussen op de koloniale geschiedenis. De verzwegen verhalen over Indonesië, Suriname, de Antillen, Brazilië en Zuid-Afrika zijn misschien wel het belangrijkst om te kennen als je discussies over ongelijkheid, discriminatie en racisme in Nederland goed wilt voeren.^*

Hoe jullie kunnen helpen

Volledig zullen we daarbij niet zijn. Deze Maand van de Verzwegen Geschiedenis publiceren we:

• Jessica de Abreu, Mitchell Esajas en Miguel Heilbron, over tien zwarte sleutelfiguren die iedereen zou moeten kennen;
• Reggie Baay, over slavernij in Indonesië (dat kwam echt niet alleen in de Amerika’s voor);
• Karwan Fatah-Black, met een verhaal over de vergeten kolonie Brazilië;
• Patricia D. Gomes, over het onderbelichte Staatstoezicht in Suriname, dat gevolgen heeft voor hoe we de afschaffing van de slavernij herdenken;
• Ewald Vanvugt, over de gigantische rol van opium bij het geweld in Indonesië en hoe we die geschiedenis nog steeds niet willen kennen.

We hopen dat jullie meelezen, meediscussiëren, de verhalen verspreiden en vooral: nieuwe verhaalideeën aandragen.

Want dit kan niet langer het domein van activisten en historici zijn. Laten we samen de schoolboeken, en uiteindelijk het denken over de Nederlandse geschiedenis, proberen te veranderen.

Lees ook: