Ode aan de concentratie
Onlangs zag ik dit merkwaardige filmpje. Een echte internethit was het niet: ik bleek pas de zevenentwintigste bekijker ervan. Maar het bleek onwerelds mooi.
Wat stond die man in het zwart daar in godsnaam te doen in de mist? Beoefende hij een ongekende vechtsport? Studeerde hij een stuk hedendaagse dans in? Hield hij daarom dat blad vast? Of was hij gewoon volslagen kierewiet?
Stille ochtend, nat gras, het geknars van zijn schoenen op het asfalt.
Om eerlijk te zijn: ik wist het eigenlijk wel. Ik bekeek het filmpje ’s nachts in mijn bed nadat ik thuiskwam van een etentje in Antwerpen. We waren met ons vijven geweest: een koppel, een vriendin, de gastvrouw en ik. De gastvrouw had overheerlijk gekookt. De man van het stel was de man in het filmpje. We hadden lang zitten praten. Kristof Cloetens bleek Belgisch kampioen kunstvliegen in de unlimited-categorie, de hoogste internationale moeilijkheidsgraad. In Nederland wordt dat niveau nog maar sinds kort gevlogen.
‘De bewegingen zijn zo precies,’ vertelde hij, ‘bij het rollen draait mijn toestel 420 graden per seconde. Dus als ik bij een wedstrijd snel na elkaar een kwartslag moet rollen, mag ik die knuppel maar een fractie van een seconde bewegen. De jury beneden staat ons een foutenmarge van maximaal drie graden toe.’
Ik luisterde. Dat het toestel heel rudimentair was. Nauwelijks plaats voor één. Geen verwarming, niet eens waterdicht. Regen sijpelde binnen onder de koepel. Trek je winterjas maar aan. Boordapparatuur? Een hoogtemeter, een gradenboog, dat was het zowat. Hi-tech? Een paar staalkabeltjes richting staart en vleugels. Oriëntatie? Kijk maar naar de horizon—als je hem vindt.
Ik boog mij over mijn Thaise curry. Natalie schepte nog even bij.
Ik heb het meestal niet voor vliegeniers. Vijf van mijn beste vrienden zijn omgekomen door het stuntgedrag van een Amerikaanse militaire crew negentien jaar geleden in de Italiaanse Alpen. De piloten dachten even onder een kabelbaan door te kunnen vliegen. Ze sneden hem door.
Kristof bleek het tegendeel van de archetypische macho. Hij sprak met rust en toewijding over zijn sport, zonder opscheppen of pochen. ‘We willen af van de term stuntvliegen. Dat klinkt zo onbezonnen, zo roekeloos. De sport heet kunstvliegen. Het lijkt eigenlijk op kunstschaatsen. Ook wij hebben een vrije en een opgelegde kür.’
In het filmpje studeert hij zijn vrije kür in, een sequentie van loopings, rolls, tail slides en nog wat maagsap-karnende figuren. Het is haast niet te geloven dat wat die man daar in de stille mist staat te repeteren even later leidt tot acrobatieën aan vierhonderd kilometer per uur op slechts een paar honderd meter van de grond. En dat alles terwijl de driehonderdvijftien paarden van de schroefmotor bulderen en de G-krachten aan hem sleuren.
‘Wij gaan van -7,5 tot +8,5 G, dat is veel, vooral de negatieve die je uit je stoel lichten, daar kan je weinig tegen doen. Je kan je spieren niet opspannen of je schrap zetten. Je krijgt er alleen maar koppijn van. De postieve G-krachten trekken dan weer enorm aan je wangen. Ik krijg er zelfs hematomen van op mijn huid.’
Hoe dat er in de lucht uitziet? Deze video was vierentwintig keer bekeken toen ik hem die nacht ontdekte.
Die blik. Dat gezicht. Die lippen. Die motor die optrekt, dan uitvalt om achterwaarts te kunnen duiken.
Keer nu terug naar de vorige video. Kijk niet meer, luister alleen. Hoor de voetstappen in de vroegte, de wind in de microfoon. Heel soms een ademhaling.
Misschien is concentratie wel het mooiste dat er is. In tijden van nooit ophoudende notificaties en pushberichten, van ellendige eeuwige beschikbaarheid en het permanent moeten verdelen van je aandacht, in zulke tijden ongestoord je met volle toewijding en totale focus aan iets kunnen wijden, al dient het tot niets, blijft het onopgemerkt, klikt niemand erop... Het is niet alleen een zeldzaamheid geworden, nee. Het heeft welhaast iets religieus gekregen. De handeling om de handeling. Schoonheid terwille van de schoonheid. De precisie van het gebaar.
En dan weten dat Kristof in het normale leven last heeft van, jawel, hoogtevrees. ‘Ik durf niet eens op een stelling te staan,’ verklapte hij bij de koffie.
Voetstappen op het asfalt. Mist in de vroegte.
Een jonge, Nederlandse actrice van wie de wereld nog gaat opkijken schreef me dit weekend: ‘Is concentratie niet ook een vorm van liefde, een vorm van totale overgave?’
Verder lezen?
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
