Beste,

Het wemelt van de bestsellers. Alleen: niemand weet meer wat een bestseller precies is.

Dat komt doordat er meer bestsellerlijsten zijn dan ooit, uitgeefvakblad Publishers Weekly. (Het onderzoek heeft betrekking op de internationale boekenmarkt, maar in Nederland zie je dezelfde wildgroei.)

In Nederland is de bekendste bestsellerlijst, in handen van het CPNB (Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek), in hun eigen woorden ‘het marketing- en communicatiebureau van de Nederlandse boekenwereld.’ Een bestsellerlijst is van promotionele waarde voor het medium boek.

Maar dat niet alleen: een bestsellerlijst is ook een fijn marketingmiddel voor uitgevers en schrijvers. Met een boek in een van de bestsellerlijsten kunnen ze rekenen op meer publiciteit: de lijstjes verschijnen in de kranten en dat leidt vaak tot recensies en interviews in andere media, die weer zorgen dat boeken nóg beter verkopen.

Er zijn dus ergere vicieuze cirkels om in rond te dolen.

Het is precies dit promotionele belang dat ervoor zorgt dat er zoveel lijsten zijn. Alleen, er heerst door die wildgroei onduidelijkheid over hoe ze tot stand komen en waar ze nog voor staan.

Hoe is dat zo gekomen?

Naast dit stuk over bestsellerlijsten op Publishers Weekly trof ik - heel passend - een aan:

Je ziet: er zijn talloze lijsten mogelijk. Hoe dit kan?

In de Angelsaksische wereld wordt onderscheid gemaakt tussen het type uitgave en het genre van een boek. Er is een aparte lijst voor non-fictie en fictie, die beide weer onder te verdelen zijn in vele, vele subgenres. En dan is er de indeling op type uitgave, dus aparte lijsten voor boeken met hardcover, paperback en mass market paperback (bij ons beter bekend als de pocket-editie).

Twee ontwikkelingen maakten de bestsellerlijsten nog ondoorgrondelijker, schrijft Publishers Weekly.

1. De komst van e-books. Die worden - logisch - namelijk vooral online gekocht. En het sprokkelen van die verkoopgegevens is niet zo makkelijk, omdat webwinkels lang niet altijd bereid zijn hun data te delen. Ze worden daarom vaak niet meegenomen in de meting.

2. Het feit dat boekhandels liever hun eigen lijstjes maken. Amazon heeft bestselleritis naar een hoger niveau getild: ‘There are “overall” print and Kindle bestsellers on the site, but also numerous subcategories like “Crafts, Hobbies & Home,” “Humor & Entertainment,” and “Law.”’ Hoe en op basis waarvan die lijsten opgesteld worden, is niet bekend. In Nederland verzendt bol.com de bestsellers zelfs zonder verzendkosten. Fysieke boekhandels blijven niet achter. Denk aan de AKO Top 10 en de bestverkochte boeken van Athenaeum.

En niet te vergeten: ook media maken hun eigen bestsellerlijsten. Zoals de ‘authoritatively ranked lists of books’ in The New York Times, die tot stand komen op basis van Dichter bij huis heeft NRC een eigen Boeken Top 10, samengesteld op basis van de verkoopgegevens van twaalf literaire boekhandels.

Voor ieder publiek een bestsellerlijst

Door de vele vertakkingen neemt het aantal bestsellerlijsten (en bestsellers) enorm toe. Maar de gegevens op basis waarvan ze tot stand komen zijn vaak onvolledig. Soms doordat gegevens niet beschikbaar zijn (zoals webwinkels die hun gegevens niet willen delen) maar soms dus ook doordat er bewust voor gekozen wordt: bestsellerlijsten worden steeds meer afgestemd op het beoogde publiek.

Een bezoeker van bol.com wil niet struinen door een boekhandel, maar snel iets kopen. Een bestsellerlijst geeft snel richting, en door bij die bestsellers de verzendkosten weg te nemen is de koopdrempel al helemaal laag. Een ander voorbeeld: NRC stelt de lijst samen op basis van boekhandels waar hun publiek graag komt.

Het gevolg is onduidelijkheid over wat een bestseller nou precies is. Is het een boek dat - zoals de benaming van het fenomeen doet vermoeden - het best verkoopt? Of is het een boek waarvan de krant, boekhandel, webwinkel wil dat je het koopt, of denkt dat je het wilt kopen?

In navolging van Publishers Weekly vraag ik me dan ook af: ‘Wanneer bijna elke titel een bestseller kan worden genoemd, is het nog steeds belangrijk om een bestseller te worden?’

Ik stel een bestreader voor: een lijst waarin de meest gelezen boeken worden opgenomen. Geen idee alleen nog hoe je zo’n lijst maakt.



Ik ben een weekje op vakantie. En deze nieuwsbrief zelfs twee weken. Heel graag tot daarna,

Milou

Mijn nieuwsbrief per mail ontvangen? Dat kan! Bijna elke week stuur ik een mailtje waarin ik je op de hoogte houd van mijn zoektocht naar het lezen, schrijven en uitgeven van de toekomst. Schrijf je hier in!