Honderden kinderen belanden zonder toezicht in de isoleercel. Nu komt de minister met een reactie

Vorige maand publiceerde ik een artikel over het gebruik van isoleercellen in de gesloten jeugdzorg. Honderden kinderen worden daar zonder toezicht in opgesloten.

Dit ingrijpende middel wordt niet alleen gebruikt in noodsituaties, zoals de instellingen beweren. Ook ruzie met begeleiders, het niet-meedoen tijdens een groepsactiviteit en personeelstekort zijn redenen om kinderen in de isoleercel te zetten, bleek uit mijn onderzoek.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) controleert dit niet. ‘Je schendt hiermee de rechten van het kind,’ zeiden psychiaters in mijn verhaal.

De minister antwoordt

Het artikel leidde tot Kamervragen van de VVD. Hoe vaak komt dit voor? Wanneer gebeurt het precies? En schieten instellingen niet door?

Hugo de Jonge, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, heeft onlangs geantwoord. Volgens de nieuwe minister is dit soort dwang alleen geoorloofd als er geen andere manier is om een kind tot rust te brengen. De minister noemt de isoleercel een ‘uiterste maatregel.’

Het is bij mij onbekend hoe vaak een vrijheidsbeperkende maatregel gebruikt wordt

Hoe vaak hulpverleners de maatregel dan hanteren, blijkt niet te verifiëren. Of dat wel altijd ‘zo min en zo kort mogelijk’ is, zoals de instellingen verklaren, evenmin. De Jonge zegt: ‘Het is bij mij onbekend hoe vaak een vrijheidsbeperkende maatregel gebruikt wordt. Er bestaat geen landelijke registratie.’

En inderdaad, in de gesloten jeugdzorg wordt niet centraal bijgehouden hoe vaak kinderen in de isoleercel terechtkomen. Maar dat is juist het punt: in de kinder- en jeugdpsychiatrie zijn deze data wél bekend.

Want daar geldt de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen. Die verplicht instellingen om het gebruik van de isoleercel te registreren en te melden aan de inspectie. De Jeugdwet, die in de gesloten jeugdzorg van toepassing is, kent deze strenge regels niet.

Er blijven nog veel vragen

Verschillende specialisten die ik de afgelopen weken sprak, pleiten dan ook voor aanpassing van de Jeugdwet. Ook gesloten jeugdzorginstellingen moeten volgens hen registreren hoe vaak zij de isoleercel inzetten. En ze moeten gecontroleerd worden door de inspectie, vinden zij.

Of de Jeugdwet wordt aangepast, is onzeker. De minister neemt het ‘in overweging.’ Eerst wil De Jonge het onderzoek van de IGJ afwachten. Want die start binnenkort met een meerjarig onderzoek naar het toepassen en verminderen van repressieve aanpak binnen de gesloten jeugdzorg. Wat dat precies inhoudt?

‘Begin 2018 start een projectgroep met het opstellen van een onderzoeksplan en onderzoeksvragen,’ laat Tom Kummel, woordvoerder van VWS mij schriftelijk weten. In het onderzoek zal aandacht zijn voor vrijheidsbeperkende maatregelen in de breedste zin van het woord.

‘Het afzonderen van jongeren valt daar bijvoorbeeld ook onder,’ aldus Kummel. Hoe het onderzoek precies uitgevoerd gaat worden, weet de inspectie nog niet. Ik blijf dit dossier dus volgen.

Lees ook: