Zo houdt rapper I Am Aisha zich staande in de mannenwereld van de hiphop

‘Toen ik zeven, acht jaar geleden serieus begon met muziek maken, zeiden veel mensen: stop er maar mee, er is geen markt voor jou.’

‘Ook binnen de hiphopwereld werd dat gezegd. Als ik met gasten in de studio stond ofzo, konden die zich niet voorstellen dat er vraag naar mijn pokoes zou zijn.’

I Am Aisha is een van de weinige echt populaire vrouwelijke acts binnen de Nederlandse hiphopscene - een overwegend mannelijk en ook masculien genre.

Ze praat zoals ze rapt: vol straattaal, duidelijk articulerend, met iets zachts en bedwelmends in haar stem.

Bij binnenkomst in het Amsterdamse café waar we hebben afgesproken, excuseert ze zich: ze is nogal vermoeid, ze moest optreden in een Rotterdamse club en lag pas halfzeven in bed.

Meteen daarna zegt ze: ‘Ach ja, je raakt eraan gewend. Dit doe ik meerdere avonden per week, ik ben blij dat er vraag naar is.’

Een vrouw is geen unicum meer

Voor de goede orde: als een unicum worden ze al een tijdje niet meer gezien, vrouwen die in het Nederlands rappen en enigszins publiek trekken. Daar hebben artiesten als Nina, Goldy en Rosa Ana allang voor gezorgd (harde spitters, aldus I Am Aisha).

Niettemin blijven de bekendste vertegenwoordigers van het genre – met publiekstrekkers als Boef en Lil’ Kleine online zelfs veruit de populairste muzieksoort – man.

En is er sprake van een zekere vrouwonvriendelijkheid: bij vrijwel alle grote hedendaagse rappers valt een zekere misogyne, denigrerende ondertoon in het werk te vinden.

In Amerika zeggen MC’s ook nooit: the lady came to pick me up, ze zeggen: the ho of the bitch came to pick me up

Boefs veelbesproken ‘kech’-incident illustreerde dat weer. Ten eerste noemde hij de vrouwen die hem op oudjaarsdag een lift gaven neerbuigend ‘kechs’ (Marokkaanse straattaal voor hoer), ten tweede kwam er in de weken daarop vanuit de rapwereld flinke bijval voor hem en zijn positie, ten derde nam hij onder publieke druk een vrij zwak en onthullend excuusfilmpje op: ‘Wij rappers gebruiken woorden als bitches, kechs en het is niet per se heel beledigend [bedoeld], alleen dat wordt natuurlijk wel zo opgevat.’

Oftewel: die neerbuigende termen zijn onderdeel van het jargon van rappers, dit zijn in zekere zin de normen en waarden van de hiphopscene, dat dienen buitenstaanders maar te begrijpen.

Aisha (echte naam: Aisha Echteld) blijkt niet onder de indruk van het hele voorval. ‘Waar gaat dit over? Ik heb alleen wat voorbij zien komen op Insta maar heb eigenlijk geen idee.’

Eenmaal bijgepraat zegt ze: ‘Tsja, onhandige uitspraak, Boef zou zich bewust moeten zijn van zijn voorbeeldfunctie. Maar het is gewoon rapperstaal. In Amerika zeggen MC’s ook nooit: the lady came to pick me up, ze zeggen: the ho of the bitch came to pick me up. Dat is niet neerbuigend bedoeld. En ik vind dat je mensen gewoon lekker moet laten zeggen wat ze willen.’

De seksistische houding blijft

Neemt niet weg dat Aisha zich als artieste al jaren in deze mannenwereld begeeft. Merkt ze zelf nooit iets van enig seksisme, is het voor haar daardoor zwaarder geworden om te slagen binnen de Nederlandse rapwereld?

‘Zoiets kan je nooit hard maken, want je kan nooit met zekerheid zeggen waarom iets wel of niet gebeurt. Natuurlijk heerst er in rapperskringen wel een seksistische houding, ja, al ben ik voor de meesten gewoon one of the guys. Dat neemt alleen maar toe.’

Dat was eerst wel anders: ‘Toen ik begon heerste er veel meer een gedienstige state of mind bij vrouwelijke MC’s. Ze namen genoegen met een refreintje of kort couplet. Ik merk dat dit ook in de hand wordt gewerkt door de hiphopscene. Daarin wordt voortdurend ingespeeld op vrouwelijke onzekerheid.’

‘Veel mensen vinden toch ergens dat het hoort, dat er maar één succesvolle vrouwelijke MC is waar er tien mannelijke rappers zijn Maar na al die afwijzende opmerkingen om me heen dacht ik alleen maar: wacht maar, jongens. Er is wel een markt, maar jullie weten het niet.’

Niet dat het zo makkelijk ging. ‘Soms gaan dingen volgens mij nog steeds stroever omdat ik een vrouw ben en moet ik iets meer op mijn strepen staan bij afspraken of sessies. Maar ja, als ik bij de Albert Heijn zou werken, zou ik denk ik ook anders behandeld worden dan mannelijke collega’s.’

‘Ik betrap mezelf trouwens ook weleens op vrouwonvriendelijkheid. Dan denk ik: oh my god, waarom heeft die chick tien rappers geneukt? En dan denk ik daarna bij mezelf: waar bemoei je je mee Aisha? Waarom kijk ik daarnaar en niet naar rappers die honderdvijftig bitches hebben geneukt?’

Muziek met een Caribbean vibe

Aisha groeide op in Amsterdam-Noord. Haar moeder zong bij de succesvolle soulgroep Mai Tai en had het op een gegeven moment zo druk met muziek dat Aisha moest verhuizen naar haar oma.

‘Ja, dat werd toen echt besloten. Mijn oma gaf en geeft echt nul foks om muziek, ook niet om wat ik nu maak. Volgens mij vindt ze hiphop een beetje verderfelijk zelfs. We lazen bij haar thuis de hele dag de Bijbel. Maar ik wist al jong: ik wil professioneel muzikante worden, daarvoor sta ik ‘s ochtends op.’

Dus deed ze tien jaar geleden als onbekende, vrij ingetogen zangeres mee aan Idols. Onder haar eigen naam. Ze vloog er na een paar rondes uit. De juryleden plaatsten kanttekeningen bij haar songkeuze en vonden haar niet overtuigend genoeg. Twee jaar later gaf ze zichzelf haar huidige artiestennaam, maakte haar stijl in alle opzichten een stuk opvallender en bracht haar eerste ep uit.

Sindsdien volgden meerdere releases, waaronder eind 2017 de ep Wha Gwaan (Jamaicaanse straattaal voor what’s up) en de met goud bekroonde single ‘Zulke dingen doe je’ (met Dio).

Youtube plaatst cookies bij het bekijken van deze video Bekijk video op Youtube

I Am Aisha’s werk wordt gekenmerkt door de combinatie van genres: hiphop, R&B, reggae, soul, ze vermengt het allemaal en maakt nummers die inhoudelijk veelal draaien om de zonnige kanten van het bestaan. Good vibes, relaties, seks, zon.

De nadruk ligt meer op de doorgaans zomerse melodieën dan op de afzonderlijke teksten - vooral op haar laatste project klinken er voortdurend warme piano-akkoorden, lome percussiestukken, bedwelmende bassen.

‘Bij mij draait het heel erg om de Caribbean sound,’ zegt ze. ‘Ik kan nog de meest gangsterachtige beat gebruiken, toch zal mijn muziek nooit echt zwaar of stoer worden. Ik ga juist voor dat ritme, dat was mijn instelling vanaf het begin en ik durf dat steeds meer toe te laten. Ook omdat niemand anders dat deed.’

Een soort Nederlandse Nicki Minaj

Wie de artieste I Am Aisha vergelijkt met de Idols-deelneemster van tien jaar geleden, zal niet alleen horen dat haar muziekstijl veranderd is, er springt nog een verschil in het oog: haar uiterlijk.

Dat hangt nauw samen met haar muzikale koerswijziging: van een charismatische maar onopvallende Idols-deelneemster, leunend op bijvoorbeeld vrij geijkt rock’n-roll-materiaal, naar een artieste met een extreem eigen stijl en een verschijning die niemand over het hoofd kan zien.

Want: felblond tot paars haar tot aan haar middel, gouden kettingen, lange gekleurde nagels, felgekleurde lippen en gestileerde, soms gewaagde kleding in eveneens schreeuwerige kleuren. Een soort Nederlandse Nicki Minaj.

Er ontbrak het stukje persoonlijke zout en peper

‘Ik ben na Idols alleen maar serieuzer geworden met de muziek, juist doordat ik niet ver kwam en concludeerde: ik moet opvallender worden. Er ontbrak het stukje persoonlijke zout en peper.’

‘Toen ben ik me behalve in muziek ook in stijl gaan verdiepen, ik heb een verbond gesloten met styliste Kim Keizer, die heeft allerlei dingen aan mijn voorkomen vetter aangezet, lippen, kleren, noem het maar op. We spreken nog steeds bij elk project af en bespreken dan urenlang wat ik moet uitstralen in nieuwe clips, tijdens shows, bij fotoshoots.’

Ook tijdens het interview kijken meerdere voorbijgangers op van haar rinkelende gouden kettingen en haar opgeblazen feloranje jas. ‘Weet je, image en muziek hangen heel nauw samen, veel meer dan de meeste artiesten begrijpen. Ik kan wel beginnen over goeie vibes en dat vind ik zeker belangrijk, maar alleen toffe muziek is niet genoeg. Het is gewoon dom om zomaar nummers uit te brengen of mee te doen aan een programma zonder na te denken over hoe je overkomt, hoe mensen je zien.’

I Am Aisha straalt uit dat ze durft

Wanneer het over muziek gaat, wordt vaak gezegd dat beeldvorming een belangrijke rol speelt, zeker bij hiphop. Maar zelden komt het voor dat een artiest zelf zo expliciet het belang van zijn of haar verschijning noemt.

Stemt dat niet cynisch over de wereld waarin ze zich begeeft?

‘Helemaal niet. Mensen willen nu eenmaal weten wie je bent. De Nederlandse hiphopscene is nu zo groot geworden, ik volg het goed en alsnog weet ik soms niet wie wie is.’

‘Ik zie mijn uiterlijk als een soort logo dat je uit duizenden kan herkennen. En ik straal met mijn kleren uit dat ik out there ben, dat ik het zelfvertrouwen heb waar mijn teksten over gaan, dat ik durf.’

Een moeder die voor de muziek gaat

In tegenstelling tot de meeste van haar voorgangsters kan ze nu al jaren van de muziek leven. Terwijl ze op relatief late leeftijd pas werk maakte van haar loopbaan binnen de hiphopwereld. Als jonge twintiger werd ze eerst moeder, daarna had ze een reeks tijdrovende bijbaantjes in de thuiszorg en bij verschillende klantenservices.

‘Mijn moederschap was natuurlijk niet handig voor mijn muziek. Maar ik wist ook toen al: ik wil blijven zingen, dat is waar ik voor wakker word. Maar ja, toen had ik er de tijd en energie niet voor om het heel serieus aan te pakken.’

Als alleenstaande moeder is het soms lastig donkere jongens groot te brengen

‘Ik heb toen veel bijbaantjes gedaan waarbij ik zo min mogelijk mensen zou zien, zodat ze dat werk in elk geval niet zouden koppelen aan mijn muziek - en intussen probeerde ik zo veel mogelijk mijn stem en stijl te verfijnen en luisterde ik heel veel naar acts als Ninthe en Nina.’

‘Zij hebben de deur op een kier gezet voor latere generaties. Voor mij. Het was in die tijd moeilijk iets binnen de Nederlandse hiphop gedaan te krijgen. Toen mijn zoontje elf was, ging hij naar zijn vader.

‘Dat leek ons het beste. Als alleenstaande moeder is het soms lastig donkere jongens groot te brengen, die hebben een vaderfiguur nodig, zeker bij de puberteit; ik kon hem niet alles bijbrengen wat een man kan. Toen hij uit huis was, heb ik twee dingen gedaan: een poes nemen tegen de eenzaamheid en me eindelijk net zo fanatiek op de muziek storten als die female MC’s. Vlak na Idols was dat echt een sprong in het diepe.’

Inmiddels is haar zoon een puber en Aisha in de dertig – hoe oud precies wil ze niet zeggen: ‘Dat weet bijna niemand. Op Google staan dingen, maar die kloppen allemaal niet.’

Waarom ze het niet kwijt wil? ‘Dat maak ik bekend als de tijd rijp is. Het kan nu geen kwaad voor mijn image.’

De levenslessen van I Am Aisha

Een image dat ze over de jaren zorgvuldig heeft opgebouwd. En waar ze succes mee heeft. Wat zou ze vrouwen willen meegeven die de hiphop of R&B in willen?

‘Je hoort rappers van nu weleens lacherig zeggen: ‘wij hebben gedaan in een maand waar vroegere generaties een jaar over deden’ – maar dan vergeten ze dat zij profiteren van wat hun voorgangers hebben gedaan, de ruiten die eerst moesten worden ingeslagen.’

‘Ik heb nu meer views dan Rosa Ana en Goldy, maar dat komt juist doordat zij er eerst waren. En ik wil niet mijn eigen pik likken ofzo, maar ik heb dat ook gedaan. ‘Zulke dingen doe je’ was zo groot, ineens had ik acht shows per week, ik stond als enige female artiest op alle flyers, er werd serieuze money gemaakt. Dat nummer heeft veel ogen geopend en interesse in vrouwelijke hiphop gewekt, ik weet het zeker.’

Haar telefoon gaat, niet voor het eerst tijdens dit gesprek, niet voor het laatst. Aisha kijkt er kort op, een appje van haar ex: ze heeft de auto die ze delen vannacht na haar concert met een lege tank achtergelaten. Ze glimlacht er kort om, typt iets terug, stopt haar telefoon weer weg. Een paar seconden is ze stil, dan lijkt haar weer te binnen te schieten waar ze het over had.

‘En o ja, wat ook helpt, ik let niet meer op wat anderen bereiken. Ik weet: ik haal echt niet de cijfers die sommige andere Nederlandse rappers halen. Mijn ep Geisha van een paar jaar geleden kwam helemaal niet binnen in de charts. Met Wha Gwaan kwam ik binnen op zestien.’

‘Anderen kunnen dan zeggen: wat stelt dat nou voor, Boef komt op één, Lil’ Kleine, Ronnie Flex, noem het maar op. Maar ik heb een feestje gebouwd hoor, na die zestiende plek. Dit was iets waar ik helemaal achter stond en blijkbaar bestond en bestaat er publiek voor. Mijn oma heeft me sowieso gedrild sinds ik klein bent: kijk nooit naar wat een ander heeft, Aisha. Word nooit jaloers. Doe wat je goeddunkt. Al die levenslessen komen enorm van pas in deze scene, geloof me.’

Lees ook: